Καύσωνες, «τροπικές νύχτες» και ξαφνικές πλημμύρες συνθέτουν ένα ζοφερό σκηνικό για το νομό μας
Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν υποστηρίζει η λαϊκή σοφία. Κι αν θέλουμε να την πάρουμε… τοις μετρητοίς, όλες οι πρόσφατες μελέτες, με αποκορύφωμα την έρευνα «Το αύριο της Ελλάδος. Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής κατά το άμεσο μέλλον» που εκπονήθηκε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για λογαριασμό του WWF Ελλάς, αναφέρουν πως οι μεγαλύτερες αλλαγές εκτιμάται πως θα παρατηρηθούν, μεταξύ άλλων, στην Καλαμάτα και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας.
Ποια μορφή θα έχουν αυτές οι αλλαγές; Οι προβλέψεις των ειδικών για τα επόμενα τρία έως και 33 χρόνια σκιαγραφούν ένα ζοφερό τοπίο. Ειδικότερα, αναμένεται να αυξηθούν κατά 20 οι ημέρες με καύσωνα, ενώ ο αριθμός των “τροπικών” νυχτών (όταν δηλαδή η θερμοκρασία δεν πέφτει κάτω από 20 βαθμούς Κελσίου) θα αυξηθεί επίσης, επηρεάζοντας άμεσα την υγεία του πληθυσμού, αλλά και τα επίπεδα της αίσθησης δυσφορίας.
Παρακάτω παρουσιάζουμε ορισμένα στοιχεία της εν λόγω έρευνας:
Περισσότερες καυτές μέρες
Σύμφωνα, λοιπόν, με την έρευνα «Το αύριο της Ελλάδας. Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα κατά το άμεσο μέλλον», οι μεγαλύτερες αλλαγές εκτιμάται πως θα παρατηρηθούν σε Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Καλαμάτα, Λαμία και Λάρισα, στις οποίες αναμένεται μέσα στα επόμενα χρόνια να αυξηθούν κατά 20 οι μέρες με καύσωνα, ενώ ο αριθμός των «τροπικών» νυχτών θα αυξηθεί επηρεάζοντας άμεσα την υγεία του πληθυσμού, αλλά και τα επίπεδα της αίσθησης δυσφορίας.
Οι μεγάλοι αγροτικοί νομοί της χώρας, μεταξύ αυτών και η Μεσσηνία, θα δεχθούν μεγάλη πίεση από την κλιματική αλλαγή, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι μέρες καύσωνα, οι συνεχόμενες μέρες χωρίς βροχή, να μειωθούν οι χειμερινές βροχοπτώσεις και, συνεπώς, να αυξηθεί κατά πολύ ο κίνδυνος πυρκαγιάς.
Κίνδυνοι για την υγεία
Η αύξηση των θερμών ημερών είναι στενά συνδεδεμένη με την υγεία του πληθυσμού, καθώς μια «Τροπική» νύχτα που ακολουθεί μια μέρα καύσωνα μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα θερμικής επιβάρυνσης και δυσφορίας του πληθυσμού. «Η κλιματική αλλαγή είναι ήδη υπεύθυνη, παγκοσμίως, για το θάνατο 400 χιλιάδων ατόμων ετησίως, ενώ από το 2010 μέχρι το 2030 μπορεί να χάσουν τη ζωή τους 100 εκατομμύρια άνθρωποι ως αποτέλεσμα της συνδυαστικής δράσης της κλιματικής αλλαγής και της χρήσης ορυκτών καυσίμων», εξηγεί ο Μιχάλης Προδρόμου, υπεύθυνος του WWF Ελλάς στην εφημερίδα Documento.
Στην Ελλάδα εκτιμάται πως θα αυξηθούν τα κρούσματα άσθματος, αλλεργιών, καρδιαγγειακών και αναπνευστικών παθήσεων. Ακόμη, οι νησιωτικές περιοχές εκτιμάται πως θα αντιμετωπίσουν περίπου έναν επιπλέον μήνα «θερμών νυχτών» ανά έτος, κάτι το οποίο- σε συνδυασμό με τα αυξημένα επίπεδα υγρασίας κοντά στη θάλασσα- αναμένεται να αυξήσει τη δυσφορία των τουριστών.
Ακραίες βροχοπτώσεις
Από την πλευρά του, ο Μιχάλης Σιούτας, δρ. Μετεωρολογίας του Κέντρου Μετεωρολογικών Εφαρμογών του ΕΛΓΑ, τονίζει στην ίδια εφημερίδα ότι ακραία καιρικά φαινόμενα υπήρχαν πάντα, αλλά αυτό που αποτελεί ένδειξη της κλιματικής αλλαγής είναι η αύξηση της συχνότητας και της σφοδρότητάς τους. Μέσα στα επόμενα χρόνια, λοιπόν, αναμένεται να παρατηρηθούν σημαντικές αυξήσεις στην ένταση των ακραίων βροχοπτώσεων και στις ξαφνικές πλημμύρες.
«Τα έντονα καιρικά φαινόμενα δεν είναι από μόνα τους υπεύθυνα για μια καταστροφή. Η αποψίλωση των περιαστικών δασών, τα πλημμελή αντιπλημμυρικά έργα, η επέκταση του αστικού ιστού με συνεχή κάλυψη του εδάφους με κτίσματα και δρόμους προφανώς συντελούν στις καταστροφικές συνέπειες των έντονων καιρικών φαινομένων», αναφέρει.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, φαίνεται πως ο κίνδυνος πυρκαγιάς θα μεγαλώσει σχεδόν σε όλη τη χώρα τα επόμενα χρόνια.
Επομένως, για τον ίδιο, είναι απαραίτητο να σχεδιαστεί συγκεκριμένη πολιτική προσαρμογής για όλους τους τομείς. «Η ευθύνη για το μέλλον μοιράζεται σε όλους, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της, βεβαίως, φέρουν οι πολιτικοί, οι οποίοι καλούνται μέσα σε δύσκολες συνθήκες να αλλάξουν μια ολόκληρη νοοτροπία ανάπτυξης που στηρίχθηκε στο πετρέλαιο, το κάρβουνο, σε πολέμους και άλλες επιβλαβείς συνήθειες που κληρονομήσαμε από τον 19ο αιώνα και, δυστυχώς, φαίνεται ότι δεν είμαστε έτοιμοι να απαξιώσουμε, ακόμη και σήμερα», καταλήγει.
Η κλιματική αλλαγή που καταγράφεται ήδη σε παγκόσμια κλίμακα δεν αποτελεί απλώς ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα, λόγω π.χ. της αύξησης της θερμοκρασίας του αέρα ή της συχνότερης εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως συχνά και εσφαλμένα προσεγγίζεται. Αντίθετα, σχετίζεται άμεσα με το αναπτυξιακό μοντέλο μιας χώρας ή περιοχής, καθώς παραγωγικοί κλάδοι και τομείς επηρεάζονται άμεσα ή έμμεσα από την κλιματική αλλαγή και οφείλουν να προσαρμοσθούν σε αυτή για να διατηρήσουν τη δυναμική τους.
Η σύνδεση της κλιματικής αλλαγής με το αναπτυξιακό μοντέλο έχει αποκτήσει σημαίνοντα, αν και όχι πάντα κεντροβαρικό, χαρακτήρα στα σχέδια προσαρμογής των αναπτυγμένων χωρών στην κλιματική αλλαγή.
Τέλος, μία προσέγγιση που δε θα πρέπει να υποτιμάται είναι ότι η κλιματική αλλαγή δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται μόνο ως κίνδυνος, αλλά και ως ευκαιρία. Η έγκαιρη ανάλυση των χαρακτηριστικών της κλιματικής αλλαγής και η συνάρτησή τους με το αναπτυξιακό μοντέλο μιας χώρας επιτρέπουν την προστασία παραγωγικών κλάδων και, κατά συνέπεια, της αγοράς εργασίας, διευκολύνουν τον εντοπισμό και την ανάπτυξη νέων –αντισταθμιστικών ως προς αυτούς που πλήττονται– κλάδων, αναδεικνύουν τη σημασία του γενικού (εθνικού) αλλά και του περιφερειακού χωροταξικού σχεδιασμού, επισημαίνουν την ανάγκη για αναθεώρηση των ειδικών χωροταξικών πλαισίων, «εκπαιδεύουν» το κράτος στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, προστατεύουν το κοινωνικό κεφάλαιο και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν, αλλά και αναδεικνύουν συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαμορφώνονται ανά παραγωγικό κλάδο, συχνά δε σε σύγκριση προς ανταγωνίστριες χώρες.
Του Αντώνη Πετρόγιαννη
