Η επανεθνικοποίηση έχει αποσοβηθεί. Η περικοπή των κονδυλίων κατά 50%, επίσης. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική, όμως, φαίνεται ότι μετά το 2020 δεν θα είναι όπως την ξέραμε. Κι αυτό γιατί αφενός η έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας θα στερήσει πολύ μεγάλο ποσό εισροών και αφετέρου η αύξηση των κονδυλίων για ασφάλεια, άμυνα και προσφυγικό θα αντλήσει κεφάλαια από τις άλλες πολιτικές της Ε.Ε.
Δίνοντας ένα περίγραμμα του τι μας περιμένει μετά το 2020, με βάση τις συζητήσεις που γίνονται στις Βρυξέλλες, ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Χαράλαμπος Κασίμης, είπε το Σάββατο σε ημερίδα του υπουργείου για το μέλλον της ΚΑΠ ότι: “Η συζήτηση για την ΚΑΠ έρχεται λόγω της συζήτησης στην ΕΕ για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, δηλαδή τον προϋπολογισμό μετά το 2020. Η πρόταση από την Κομισιόν για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο θα κατατεθεί στο τέλος Μαΐου και τότε θα ληφθούν οι νομοθετικές πρωτοβουλίες για επιμέρους πολιτικές όπως η ΚΑΠ.” Στη συνέχεια ο κ. Κασίμης επεσήμανε ότι “τόσο το brexit όσο και οι ανάγκες για την άμυνα, την ασφάλεια και τη μετανάστευση εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν έλλειμμα στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. κοντά στα 23 δισ. ευρώ. Να αναφέρουμε εδώ ότι ότι η ΚΑΠ απορροφά περίπου 40 δισ. ευρώ και είναι η μεγαλύτερη κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Αυτά τα χρήματα, τα 23 δισ. ευρώ, θα πρέπει να βρεθούνε για να είναι ικανοποιητικός ο προϋπολογισμός. Από πού θα βρεθούν;” Αυτό είναι το μέγα ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών τα κράτη-μέλη.
Και ο κ. Κασίμης συνεχίζει: “Από το Ταμείο Συνοχής και την ΚΑΠ. Αν όχι, θα πρέπει οι χώρες μέλη να συμβάλουν στον κοινοτικό προϋπολογισμό αντί του 1%, ένα ποσοστό του προϋπολογισμού τους κοντά στο 1,1-1,4%. Κι ενώ έπεσαν στο τραπέζι διάφορες προτάσεις, ακόμα και για μείωση της ΚΑΠ κατά 50% και κατάργηση των άμεσων επιδοτήσεων, μετά τις πρώτες αντιδράσεις, τα σενάρια που επεξεργάζεται η Κομισιόν είναι μείωση του προϋπολογισμού της ΚΑΠ κατά 10%.” Αυτό τουλάχιστον διαρρέεται ανεπίσημα, χωρίς να έχει γίνει καμία ανακοίνωση ακόμη σε επίπεδο αξιωματούχων.
Όμως ο κ. Κασίμης πρόσθεσε το ενδεχόμενο η Ελλάδα να υποστεί και άλλη μία πίεση, “που θα έχει ως στόχο την εξωτερική σύγκλιση των επιδοτήσεων μεταξύ των κρατών-μελών. Ήδη έχει τεθεί το θέμα από άλλα κράτη-μέλη.” Κι αυτό επειδή η Ελλάδα αναλογικά λαμβάνει πολύ υψηλές επιδοτήσεις, ιδιαίτερα σε σχέση με τις χώρες του πρώην ανατολικοευρωπαϊκού μπλοκ, που μπήκαν στην Ε.Ε. μετά το 2007.
Πάντως, ο κ. Κασίμης ξεκαθάρισε ότι “είμαστε αντίθετοι στη μείωση του προυπολογισμού της ΚΑΠ, γιατί οι αγρότες πρέπει να έχουν ενισχυμένο εισόδημα και πρέπει να συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος.
Η ανακοίνωση της Κομισιόν διατηρεί τους δύο πυλώνες και τις άμεσες ενισχύσεις, απορρίπτει κάθε ισχυρισμό για κατάργηση των άμεσων ενισχύσεων.
Υπάρχει η πρόβλεψη για δημιουργία πλατφόρμας διαχείρισης των κινδύνων του αγροτικού εισοδήματος και της παραγωγής, ενώ έχει συζητηθεί και το ενδεχόμενο δημιουργίας τρίτου πυλώνα για αυτό το σκοπό.”
Η διευθύντρια της Γενικής Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης του ΥΠΑΑΤ, Κάτιας Λογοθέτου, περιέγραψε το χρονοδιάγραμμα της διαδικασίας:
- Σύνοδος Κορυφής, συζήτηση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο στις 23 Φεβρουαρίου
- Εκτίμηση επιπτώσεων Μάρτιος 2018
- Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας Μαρτίου 2018
- Πρόταση για Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο Μάιος του 2018
- Νομοθετικές προτάσεις ΚΑΠ Μάιος/Ιούνιος 2018
Οι προτεραιότητες της ΚΑΠ μετά το 2020
- Διατήρηση άμεσων ενισχύσεων
- Σύγκλιση μεταξύ κρατών-μελών
- Δικαιότερη κατανομή
- Προσανατολισμός προς την αγορά
- Ενίσχυση θέσης γεωργών στην εφοδιαστική αλυσίδα
Εξετάζονται:
- Ανώτατα όρια ενισχύσεων
- Φθίνουσα πορεία ενισχύσεων για τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις
- Για τους νέους γεωργούς τα κράτη-μέλη θα μπορούν να προωθήσουν ρυθμίσεις για τη γη, τη φορολόγηση, τον χωροταξικό σχεδιασμό κ.λπ.
- Για τη διαχείριση κινδύνων στον αγροτικό τομέα εξετάζεται η είσοδος του ιδιωτικού κεφαλαίου και το μέτρο της προληπτικής αποζημίωσης
Να σημειωθεί ότι η κάθε χώρα θα υποβάλει στρατηγικό σχέδιο για την ΚΑΠ και θα εγκρίνεται από την Επιτροπή. Επίσης, σύμφωνα με τον κ. Κασίμη, “καινούριο είναι το ζήτημα της επικουρικότητας, με το οποίο η Κομισιόν θέλει να μεταβιβάσει στα κράτη-μέλη την ευελιξία που θέλουνε, αλλά αυτή η ευελιξία θα συνδέεται με στόχους και αποτελεσματικότητα”.
“Η χώρα ξεκινάει μια εθνική διαβούλευση”, συμπλήρωσε ο κ. Κασίμης, “η συμβολή όλων σας είναι πολύ σημαντική. Έχουμε συγκροτήσει υπηρεσιακή ομάδα εργασίας και δύο επιστημονικές ομάδες:
α) Με επικεφαλής τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κωνσταντίνο Τσιμπούκα, που θα εκπονήσει μελέτη για την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ
β) Με επικεφαλής τον καθηγητή του Πανεπιστημίυο Πατρών, Δημήτρη Ξανθόπουλο, που θα εκπονήσει ένα δυναμικό υπόδειγμα για τις επιπτώσεις στην εθνική οικονομία από την εφαρμογή της ΚΑΠ”
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι μετά την υποβολή του στρατηγικού σχεδίου από την κάθε χώρα για την εφαρμογή της ΚΑΠ – κάτι που δεν συμβαίνει με την τρέχουσα ΚΑΠ – η Κομισιόν δεν θα ελέγχει επιλεξιμότητα εκτάσεων και δικαιούχων (δειγματοληπτικός έλεγχος), αλλά απόδοση και αποτελεσματικότητα φορέων και υπηρεσιών.
Η επόμενη ΚΑΠ συνδέεται και με ένα θέμα που εξελίσσεται σε μείζον για τη γεωργία και το οποίο αφορά τις επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Όπως είπε ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ Θεοφάνης Κουρεμπές, ο Οργανισμός ετοιμάζει τη νέα ασφαλιστική του πολιτική, στην οποία οπωσδήποτε θα προταθεί η εξασφάλιση περισσοτέρων κεφαλαίων για τη διαχείριση κρίσεων.
Ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Σπ. Μάμαλης υποστήριξε ότι θα πρέπει να δίνονται οι ενισχύσεις ανάλογα με την παραγωγικότητα των χωραφιών και των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, όχι ανάλογα με την κατοχή στρεμμάτων.
Υπέρ της ενίσχυσης του 2ου Πυλώνα (αγροτικά προγράμματα) τάχθηκε τόσο ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Νέων Αγροτών (ΠΕΝΑ), Θ. Βασιλόπουλος όσο και ο πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, Ν. Κουτλιάμπας, οι οποίοι τάχθηκαν κατά της τάσης για γενικότερη μείωση των ενισχύσεων.
Την περιβαλλοντική διάσταση της επόμενης ΚΑΠ σχολίασε η εκπρόσωπος του WWF, Χαρίκλεια Μινώτου, συνδέοντας την αγροτική παραγωγή με άλλες οικονομικές δραστηριότητες.
Πέτρος Αλεξανδρής
