Το 95% των μηχανικών ατυχημάτων (ανατροπές τρακτέρ, πτώσεις δέντρων κ.ά.) στον αγροτικό τομέα αφορά άνδρες ηλικίας 30-39 ετών. Επίσης, γενικότερα ο δείκτης ατυχημάτων στους αγρότες και στους αγρεργάτες είναι υψηλότερος σε σχέση με τους εργαζόμενους στον βιομηχανικό τομέα. Τα ατυχήματα, δε, είναι αρκετά πιο σοβαρά, με τον χρόνο απουσίας από την εργασία, μετά από ένα περιστατικό να φτάνει σε μέσο όρο τις 39 μέρες.
Οι οδηγοί αγροτικών μηχανημάτων πάσχουν από οσφυαλγία σε ποσοστό κατά 10% υψηλότερο από το γενικό πληθυσμό και γενικότερα οι αγρότες ηλικίας άνω των 50 ετών εμφανίζουν έκπτωση ακοής κατά 50%.
Υψηλή είναι και η επικινδυνότητα από τη μη ασφαλή χρήση των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, τα οποία θεωρούνται υπεύθυνα τόσο για οξείες συνέπειες στον οργανισμό των αγροτών όσο και χρόνιες.
Πολύ σημαντική είναι η εμφάνιση συμπεριφορικών και ψυχικών διαταραχών στην περίπτωση των αγροτών, που όμως αγνοείται συνήθως και δεν δίνεται η πρέπουσα σημασία είτε από τους ίδιους είτε από το ιατρικό προσωπικό που τους φροντίζει.
Τέλος, υπάρχει πολύ μικρή σε έκταση ενημέρωση για την πρόληψη των προβλημάτων υγείας και ασφάλειας στην εργασία των αγροτών και των κτηνοτρόφων.
Τα παραπάνω τονίστηκαν κατά την ημερίδα παρουσίασης του ευρωπαϊκού προγράμματος AGROSH+, σήμερα, στην Αθήνα, στο οποίο φορέας υλοποίησης για την Ελλάδα είναι το Ινστιτούτο Prolepsis.
Σύμφωνα με την πρόεδρο του Ινστιτούτου, καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Αθηνά Λινού, «η χώρα μας δεν έχει γενικότερα μηχανισμούς για ενημέρωση πάνω στην πρόληψη. Το πρόβλημα στον αγροτικό τομέα παραμένει και είναι μεγάλο. Οι αγρότες παλεύουν με τα ίδια προβλήματα που παλεύουν και οι ανώτεροι διοικητικοί υπάλληλοι και διευθυντές εταιρειών, έχουν υπερβολικό άγχος από το γεγονός ότι πρέπει να διαχειριστούν οικονομικά την επιχείρηση τους και, ενώ νομίζουμε ότι ζει σε ένα καλό περιβάλλον, αυτό δεν ισχύει, καθώς υπάρχει ρύπανση π.χ. στα νερά. Επίσης, ταλαιπωρείται το μυοσκελετικό τους σύστημα υπερβολικά, μη γνωρίζοντας πώς να αξιολογήσουν τους κινδύνους στην υγεία τους.
Εύχομαι όλοι να κινητοποιηθούμε και να δραστηριοποιηθούμε, γιατί όλοι έχουμε έναν αγρότη δίπλα μας. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να βελτιώσουμε την υγεία των ανθρώπων που ουσιαστικά είναι υπεύθυνοι για τη διατροφή μας.»
Η κυρία Λινού, στη διδακτορική διατριβή της ασχολήθηκε με τα θέματα υγείας των αγροτών. Μπόρεσε μάλιστα τότε να αναδείξει ότι η έκθεση σε συγκεκριμένα φυτοφάρμακα αυξάνει τις πιθανότητας εμφάνισης λευχαιμίας και λεμφώματος στους αγρότες. Στη συνέχεια, προσπάθησε να αναπτύξει διάφορα προγράμματα για την προστασία που πρέπει να παίρνουν οι αγρότες για τους εαυτούς τους, τα μέλη της οικογένειάς τους, τα ζώα τους και τις καλλιέργειές τους.
Στη συνέχεια, η γενική διευθύντρια Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής του υπουργείου Υγείας, Βασιλική Καραούλη, τόνισε ότι «πρώτος παράγοντας στην πρόληψη δεν είναι τα ατομικά μέσα προστασίας, αλλά η βελτίωση των συνθηκών του χώρου εργασίας. Η γεωργία θεωρείται ένα από τα τρία πιο επικίνδυνα επαγγέλματα στην Ευρώπη. Οι κίνδυνοι είναι μηχανικοί, από πτώσεις και ανατροπές μηχανημάτων, βιολογικοί και φυσικοί. Στον κόσμο έχουμε 20 νεκρούς ανά δευτερόλεπτο στον τομέα της γεωργίας.»
Τις διαφορετικές περιπτώσεις κινδύνων στην υγεία των αγροτών παρουσίασε η ειδική ιατρός εργασίας και Επιμελήτρια Α΄ στο Θριάσιο Νοσοκομεία, Δέσποινα Φυτιλή:
- Αναπνευστικές παθήσεις: Άσθμα, ρινίτιδα, οξεία και χρόνια βρογχίτιδα, πνευμονίτιδα, βυσίνωση (καλλιεργητές βαμβακιού) κ.ά.
- Δερματολογικές: Αλλεργική δερματίτιδα, κνησμός, φωτοευαισθησία, εγκαύματα, μελάνωμα, ερεθιστική δερματίτιδα εξ επαφής, τσιμπήματα, τέτανος
- Τοξικές επιδράσεις και νεοπλασματικές παθήσεις, κυρίως σε σχέση με τα φυτοφάρμακα
- Ατυχήματα: Θανατηφόρα από συγκρούσεις, παγιδεύσεις, πτώσεις, πυρκαγιές, ασφυξία, ηλεκτροπληξία, καθώς και επιμολύνσεις, εγκαύματα τριβής, κατάγματα, ακρωτηριασμοί κ.ά.
- Μηχανικοί και θερμικοί κίνδυνοι: Τενοντίτιδα, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, σύνδρομο Raynaud από τις δονήσεις των χεριών, εκφυλιστικές αλλοιώσεις, κοίλες μεσοσπονδυλίων δίσκων, επαγγελματική βαρηκοΐα, ηλίαση, θερμοπληξία (στη ζέστη, υποθερμία (στο κρύο)
- Συμπεριφορικές και ψυχολογικές παθήσεις: Κατάθλιψη, άγχος, αυτοκτονίες (απομόνωση, οικονομική ανασφάλεια, βία, αλκοόλ, ναρκωτικά, πατριαρχική δομή κοινωνίας, ασταθείς καιρικές συνθήκες, έλλειψη κινητικότητας)
Στους δε μετανάστες εργάτες συναντάται υψηλός δείκτης περιγεννητικής θνησιμότητας, παιδική εκμετάλλευση και παραμέληση, βία στην οικογένεια, ψυχικές διαταραχές, αγχώδεις διαταραχές.
Επιπτώσεις γεωργικών φαρμάκων στον οργανισμό
Σύμφωνα με την κ. Φυτιλή οι επιπτώσεις των γεωργικών φαρμάκων στον οργανισμό μπορεί να είναι:
α) Οξείες: Ζάλη, εμετός, αυξημένη εφίδρωση, διάρροια, δυσκολία στο βάδισμα ακόμα και θάνατος
β) Χρόνιες: Καρκίνος (λευχαιμίες στομάχου, δέρματος κ.ά.), γενετικές ανωμαλίες, στειρότητα, άσθμα, αλλεργίες κ.ά.
Πέτρος Αλεξανδρής
agro24.gr
Η Δέσποινα Φυτιλή
