Φανταστείτε να στέκεστε μπροστά από έναν σφένδαμο 3.000 ετών στο Σιδηρόκαστρο. Να δροσίζεστε κάτω από μια Μάνα-Ελιά 2.000 ετών στην Καλαμάτα. Να ακούτε το θρόισμα των φύλλων ενός γερο-Πλάτανου άνω των 200 ετών, στο Ναύπλιο. Κλείστε τα μάτια και ακούστε λίγο πιο προσεκτικά: Τι άλλο θα σας έλεγαν αυτά τα δέντρα; Σε πόσα ιστορικά γεγονότα της χώρας έχουν γίνει μάρτυρες και τι στιγμιότυπα έχουν να αφηγηθούν;
Τα δέντρα αυτά υπάρχουν. Πρόκειται για υπεραιωνόβιους φυσικούς θησαυρούς της πελοποννησιακής γης. Και περιμένουν μαθητές από όλη την Ελλάδα να τα επισκεφθούν, να τα γνωρίσουν και να “ακούσουν” τις ιστορίες τους. Έπειτα, οι μαθητές αυτοί καλούνται, στο πλαίσιο του πανελλήνιου μαθητικού διαγωνισμό «Τα Δέντρα Μιλούν», να μας μεταφέρουν τις δικές τους ιστορίες.
Τι είναι ο διαγωνισμός «Τα Δέντρα Μιλούν»
Στο πλαίσιο του προγράμματος ΜΟΡΙΑΣ ’21 -μια πρωτοβουλία του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου και της Costa Navarino- ο πανελλήνιος μαθητικός διαγωνισμός “Τα Δέντρα Μιλούν” διοργανώθηκε με σκοπό εκπαιδευτικό και φυσιολατρικό. Συγκεκριμένα, τα παιδιά (και οι οικογένειές τους) καλούνται να γνωρίσουν την Πελοπόννησο και να ζήσουν την ιστορία του τόπου, όπου εδραιώθηκε ο Αγώνας για την Ανεξαρτησία, μέσα από θεματικές διαδρομές και βιωματικές εμπειρίες.
Στη συνέχεια, τα παιδιά αυτά (ηλικίας από 10 έως 14 ετών) καλούνται να αναπτύξουν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους και να φτιάξουν τη δική τους ιστορία για αυτά τα δέντρα. Μπορούν, λοιπόν, να δημιουργήσουν ένα πρωτότυπο μικρό βίντεο, ένα podcast ή την δική τους ποιητική σύνθεση και μέχρι την άνοιξη του 2022 να το υποβάλλουν εδώ. Τέλος, κριτική επιτροπή θα αναδείξει τα έργα που ξεχωρίζουν και οι νικητές θα βραβευθούν με δώρα νέας τεχνολογίας!
Η κ. Νατάσα Γλαράκη, εκπρόσωπος του προγράμματος Μοριάς’21, και η κ. Ιωάννα Ραβάνη, Αναπλ. Υπεύθυνη Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας, μιλούν στο Infokids.gr για τον διαγωνισμό “Τα Δέντρα Μιλούν”
Ο εξαιρετικός πανελλήνιος μαθητικός διαγωνισμός “Τα Δέντρα Μιλούν” δίνει μια φοβερή ευκαιρία στους μαθητές ηλικίας 10-14 ετών να γνωρίσουν όχι μόνο σημαντικές στιγμές της ελληνικής Επανάστασης, αλλά και την χλωρίδα της ελληνικής φύσης. Ποιες περιοχές της Πελοποννήσου είναι αυτές που συγκεντρώνουν τα βλέμματα και που θα άξιζε ίσως οι μαθητές αυτοί να επισκεφθούν; Προτείνετε κάποιες ωραίες εκδρομές που θα μπορούσαν να κάνουν οι γονείς με τα παιδιά τους στην περιοχή, οι οποίες να έχουν και εκπαιδευτικό όφελος;
Νατάσα Γλαράκη: Ο μαθητικός διαγωνισμός πραγματοποιείται στο πλαίσιο του γενικότερου επετειακού προγράμματος ‘Μοριάς ’21’, μία πρωτοβουλία του ΙΚΒΚΚ και της Costa Navarino. Βασικός άξονας του προγράμματος είναι 21 θεματικές διαδρομές στην Πελοπόννησο, με βιωματικές δράσεις ιστορίας, γαστρονομίας, τέχνης και φύσης.
Τα 27 Δέντρα της Επανάστασης, όπως εντοπίστηκαν από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας, είναι διάσπαρτα στις περιοχές των 8 εμβληματικών δήμων, δηλαδή Ανατολική Μάνη, Δυτική Μάνη, Καλαμάτα, Κόρινθος, Ναύπλιο, Μονεμβασιά, Πύλος και Τρίπολη. Ορισμένα δέντρα είναι σε κεντρικά σημεία, για παράδειγμα η υπεραιωνόβια ελιά δίπλα στον Ναό του Αναστασίου στο Ναυπλίου ή η Μουριά του Παπαφλέσσα στην Πολιανή, ενώ άλλα εντοπίζονται κοντά σε μοναστήρια ή σε περιπατητικές διαδρομές, όπως το Δάσος Δενδροκέρδων στην Ιερά Μονή Μαλεβής ή ο υπεραιωνόβιος πλάτανος στη Μονή της Αγίας Λαύρας.
Όλα τα δέντρα έχουν φωτογραφηθεί και χαρτογραφηθεί, ώστε οι συμμετέχοντες να έχουν στη διάθεσή τους όλα τα στοιχεία για να ανακαλύψουν τα Δέντρα της Επανάστασης, π.χ. συντεταγμένες, ενώ η επιτόπια σήμανση προσφέρει τα ιστορικά και βιογραφικά στοιχεία των δέντρων.
Οι μαθητές, καλούνται να πάρουν έμπνευση από τα επιβλητικά δέντρα και το ιστορικό πλαίσιο, στο οποίο αυτά υπήρξαν “μάρτυρες”. Εσείς τι συμβουλή θα τους δίνατε για να τα βοηθήσετε να έρθουν πιο κοντά στο ζητούμενο του διαγωνισμού; Για να “ακούσουν” καλύτερα τα δέντρα;
Νατάσα Γλαράκη: Το πρόγραμμα ‘Τα δέντρα μιλούν” έχει στόχο να συνδέσει την ιστορία με το περιβάλλον. Το δέντρα μας δίνουν πάρα πολλά στοιχεία για τη μελέτη της ανθρώπινης και φυσικής ιστορίας, για αυτό είναι σημαντικό οι μαθητές να νιώσουν ότι τα δέντρα παίρνουν σχεδόν ανθρώπινη μορφή. Αποκτούν μνήμη και συνείδηση και αφηγούνται τα ίδια, δίνοντας, ταυτόχρονα, πληροφορίες για τη ζωή τους και σημαντικά γεγονότα που συνδέονται με την επανάσταση.
Καθώς τα αιωνόβια δέντρα έχουν ιδιαίτερη σημασία για τους ανθρώπους, που ζουν κοντά τους, ως πολύχρονοι ζωντανοί οργανισμοί, καλούμε τους μαθητές να έρθουν σε επαφή με τα δέντρα, ιδανικά να δουν από κοντά τα 27 Δέντρα της Επανάστασης, και να ενημερωθούν για το ρόλο τους στο ανθρώπινο περιβάλλον. Οι ιστορίες των δέντρων έχουν τη δύναμη να ενώνουν τις γενιές και να ενισχύουν την αίσθηση της τοπικής ταυτότητας και το συναίσθημα του «ανήκειν», ιδιαίτερα όταν πρόκειται για δέντρα που συμβιώνουν με μικρές τοπικές κοινότητες.
Ιωάννα Ραβάνη: Το ιδανικότερο θα ήταν οι μαθητές και οι μαθήτριες να επισκεφθούν και να έρθουν σε επαφή με τα αιωνόβια δέντρα, να γνωρίσουν την ιστορία που έχουν να διηγηθούν, να ανακαλύψουν την ιστορία του τόπου που τα φιλοξενεί αλλά και να εντοπίσουν τις αλλαγές του κλίματος, της χλωρίδας και πανίδας και πώς έχει συμβιώσει το δέντρο με τον άνθρωπο τόσα χρόνια. Μέσα από το διαγωνισμό, προτείνουμε επίσης μια σειρά από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, που θα βοηθήσουν τους μαθητές να προετοιμαστούν για την επίσκεψη ώστε προσεγγίσουν το θέμα βιωματικά, με την υποστήριξη των εκπαιδευτικών τους ή το γονέων/κηδεμόνων τους. Σημειώνουμε, σε αυτό το σημείο, ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν να συμμετέχουν είτε ως σχολική ομάδα είτε ατομικά.
Πέρα από την σημαντική εκπαιδευτική εμπειρία, τι άλλο θα κερδίσουν οι μαθητές που θα διακριθούν στον διαγωνισμό; Τι όφελος θα έχουν τα παιδιά αυτά μακροπρόθεσμα;
Νατάσα Γλαράκη: Σίγουρα στόχος μας είναι οι μαθητές να ανακαλύψουν τις ιστορίες των δέντρων, που αφηγούνται σημαντικές στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης. Να εξερευνήσουν δέντρα όπως ελιές, πλάτανοι, βελανιδιές, που ήταν ζωντανά κατά τις αρχές του 19ου αιώνα, ορισμένα άνω των 1000 ετών, και ήταν μάρτυρες των γεγονότων της Επανάστασης. Μέσω της διαδικασίας, τα παιδιά προσεγγίζουν δύο βασικούς πυλώνες, την ιστορία και την φύση, νιώθουν τα ίδια αναπόσπαστο κομμάτι των ιστορικών γεγονότων και συνδέονται αναπόφευκτα με τα μνημεία της φύσης.
Ιωάννα Ραβάνη: Τα παιδιά καλούνται να αισθανθούν, να αναζητήσουν να εμπνευστούν, να αφήσουν ελεύθερη τη φαντασία τους, να νιώσουν το συναίσθημα τους και να αποδώσουν με το δικό τους δημιουργικό τρόπο τη σχέση των αιωνόβιών δέντρων και της επανάστασης με το σήμερα. Τα οφέλη είναι πολλαπλά για όσους συμμετέχουν (μαθητές, γονείς/κηδεμόνες, εκπαιδευτικούς) αλλά και για τα αιωνόβια δέντρα και κατ’ επέκταση την τοπική κοινωνία. Ως κύρια θα έθετα την ενίσχυση φιλο-περιβαλλοντικής συμπεριφοράς και τη διαμόρφωση θετικής στάσης οι οποίες συμβάλλουν στην προστασία και τη διατήρησή των δέντρων και κατ’επέκταση των οικοσυστημάτων.
Γιατί το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου επέλεξε να δημιουργήσει και να εντάξει αυτή τη δράση στο ολοκληρωμένο πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού ΜΟΡΙΑΣ ’21;
Νατάσα Γλαράκη: Το επετειακό πρόγραμμα Μοριάς’21 χαρακτηρίζεται από βιωματικές εμπειρίες και αποτελεί ένα κάλεσμα στους απανταχού Έλληνες να επισκεφθούν την Πελοπόννησο και να γνωρίσουν από κοντά την ιστορία. Ο μαθητικός διαγωνισμός αποτελεί μία εξειδικευμένη δράση για τα παιδιά με στόχο να εμπνευστούν από την ιστορία και τη φύση, ώστε να προσεγγίσουν το γεγονός της Ελληνικής Επανάστασης ατομικά ή ομαδικά. Τα παιδιά δημιουργούν τα δικά τους έργα τέχνης και ανακαλύπτουν τις τεχνικές δημιουργίας βίντεο & podcasts από τον σκηνοθέτη Λευτέρη Χαρίτο και τα μυστικά της ποίησης από την Έλση Δημουλά, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές γίνονται κοινωνοί της ιστορικής επετείου και δημιουργούν ανεξίτηλες αναμνήσεις συμμετοχής και δημιουργίας.
Τι κινητοποίησε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καλαμάτας να εμπλακεί σε αυτή τη δράση;
Ιωάννα Ραβάνη: Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από το 2012 συλλέγει καταγραφές υπεραιωνόβιων ελαιόδεντρων από σχολικές ομάδες αλλά και πολίτες από όλη την Ελλάδα. Η πρόταση του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη ήρθε να αναδείξει με τον καλύτερο τρόπο αυτή την προσπάθεια καθώς αποτελεί νέο βήμα εμπλοκής των μαθητών να καλλιεργήσουν κριτική σκέψη και δεξιότητες οι οποίες τους καθιστούν ικανούς να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και δράσεις για την αειφορική διαχείριση των αιωνόβιων δέντρων, αλλά και γενικότερα τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά. Οι εκπαιδευτικοί στόχοι της όλης δράσης εμπίπτουν απόλυτα με την Εκπαίδευση για την Αειφορία, την οποία υποστηρίζουμε, μέσα από αυτή τη σπουδαία συνεργασία.
Μάθετε περισσότερες πληροφορίες και λεπτομέρειες για τον διαγωνισμό ΕΔΩ.
