Στο νοτιότερο άκρο της Μεσσηνιακής γης, στο ακρωτήριο Ακρίτας, 51 χλμ. από την Καλαμάτα και 274 χλμ. από την Αθήνα, βρίσκεται η κοσμοπολίτικη Κορώνη. Μια από τις ομορφότερες παράλιες πολιτείες, του νότιου χώρου, που είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου, όπου δεσπόζει το βενετσιάνικο φρούριο. Δεν είναι τυχαίο ότι το προσωνύμιο αυτής της μικρής κωμόπολης με τα βαθιά σημάδια στο πέρασμα της ιστορίας είναι «Αρχόντισσα του Μεσαίωνα».
Στα μέσα του 6ου αιώνα μ. Χ., τρομερός σεισμός κατέστρεψε εκ θεμελίων την αρχαία Κορώνη (σημερινό Πεταλίδι), με αποτέλεσμα οι κάτοικοί της να κινηθούν νοτιότερα, προς την Ασίνη, στην οποία και εγκαταστάθηκαν. Με την εγκατάστασή τους, ο οικισμός μετονομάστηκε σε Κορώνη.
Τα χρόνια της δόξας
Στην περίοδο των βυζαντινών χρόνων, η μικρή οχυρωμένη θέση δεν ήταν τίποτε άλλο από κέντρο ανεφοδιασμού των προσκυνητών προς τους Αγίους Τόπους. Το «άστρο» της θα ανατείλει με την κατάληψή της, από τους Φράγκους, το 1205 και την παράδοσή της στους Βενετούς, το 1209. Στα χρόνια της βενετικής κατάκτησης, η Κορώνη εξελίχτηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα του διαμετακομιστικού εμπορίου στην Ανατολική Μεσόγειο και κέντρο εξαγωγής ελαιολάδου, προς τη μητρόπολη Βενετία και τη Μέση Ανατολή. Η μακρά παρουσία των Βενετών (1209 – 1500 και 1685 – 1715), θα προσδώσει στον οικισμό ενά ιδιαίτερο χρώμα, με απτά στοιχεία, το φρούριο, τη συνοικία του Μπούργου, το ναό του Αγίου Χαραλάμπους και τις διάσπαρτες στέρνες, εντός του κάστρου. Παράλληλα, Καταλανοί, Γενουάτες και κυρίως Οθωμανοί θα διεκδικήσουν και θα καταλάβουν την «Αρχόντισσα», αφήνοντας και αυτοί έντονη τη σφραγίδα τους, με τις τεράστιες μπαρουταποθήκες, τα υπολείμματα λουτρών και το κονάκι του Μπέη.
Η ιστορία
Υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα εμπορικά, ναυτικά και γεωστρατηγικά σημεία της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου και έναν από τους δύο οφθαλμούς της Βενετίας, στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, μαζί με τη Μεθώνη. Ο μικρός παραλιακός οικισμός ταυτίζεται με την αρχαία Ασίνη, την πόλη που ίδρυσαν με τη βοήθεια Λακεδαιμονίων, φυγάδες από την αργολική Ασίνη. Η πόλη ιδρύθηκε το 706 π. Χ., στο χώρο της σημερινής Κορώνης, αφού πριν εκδιώχθηκαν οι κάτοικοι του Μεσσηνιακού Ρίου. Καθ’ όλη τη διάρκεια των ρωμαϊκών χρόνων, η Ασίνη γνώρισε σημαντική εμπορική κίνηση και η οχύρωσή της περιέβαλλε την πλατιά κορυφή της ακρόπολης, η οποία ανιχνεύεται κάτω από τα μεταγενέστερα υψηλά τείχη.
Η σύγχρονη Κορώνη
Ο όμορφος παραδοσιακός οικισμός, με τα στενά καντούνια, όπως τα ονομάζουν οι ντόπιοι, τα μεγάλα αρχοντικά του Μώλου και του Καναπέ, τα μικρά και στριμωγμένα σπιτάκια της Ομαλής και του Μπούργου, αποτελεί σήμερα ένα οικιστικό σύνολο, με έντονο νησιώτικο χρώμα και πολύβουο κέντρο κατά τους θερινούς μήνες. Η σύγχρονη Κορώνη είναι γνωστή για την περίφημη ποικιλία ελαιολάδου, την «κορωνέϊκη», εξού και η παροιμία, λάδι βρέχει στην Κορώνη. Αποτελεί εμβληματική κοινότητα για τη Μεσογειακή Διατροφή και ειδυλλιακό τουριστικό προορισμό. Στην παραλιακή οδό του λιμανιού και στα ασβεστωμένα γραφικά δρομάκια της, ο επισκέπτης συναντάει παραδοσιακά καφενεία, μπαράκια, ουζερί, ψαροταβέρνες, εστιατόρια και διάφορα εμπορικά καταστήματα. Τριγύρω απλώνονται οι αμμουδερές παραλίες της, με πιο δημοφιλείς αυτή του Ζάγκα και του Μεμί.
Στην καστροπολιτεία, σώζονται αξιόλογα ιστορικά μνημεία, πέραν του επιβλητικού φρουρίου, όπως είναι ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Δημητρίου, με το εντυπωσιακό επτανησιακής τέχνης ξυλόγλυπτο τέμπλο, η με το παλαιό ημερολόγιο, Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, η μεγάλη ντάπια, η τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική της του Θεού Σοφίας, ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους, ο ναός της Παναγίας Ελεήστριας στο Ρεσάλτο και ο Ανεμόμυλος στον Μπούργο.