Στην 922/3-11-2017 Ερώτηση που είχε καταθέσει ο Βουλευτής Αργολίδας της Νέας Δημοκρατίας κ. Γιάννης Ανδριανός με θέμα την ανάγκη λήψης μέτρων στήριξης των ελαιοπαραγωγών για τις ζημιές που έχουν υποστεί λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, απάντησε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Β. Αποστόλου.
Στην απάντηση του Υπουργού επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα εξής:
“Όσον αφορά στην κάλυψη ζημιών από μειωμένη παραγωγή, σημειώνεται ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Υποκαταστήματος ΕΛΓΑ Τρίπολης, από τις επισημάνσεις οι οποίες διενεργήθηκαν σε ελαιοκαλλιέργειες στην ευρύτερη περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Αργολίδας, η μείωση της παραγωγής που παρατηρείται λόγω μη φυσικής καρπόδεσης οφείλεται σε αίτια μη καλυπτόμενα από τον Κανονισμό Ασφάλισης Φυτικής Παραγωγής του ΕΛΓΑ.
Ωστόσο, οι ζημιές από μειωμένη παραγωγή δύναται να ενταχθούν σε πρόγραμμα χορήγησης Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων (ΚΟΕ) αρμοδιότητας ΠΣΕΑ. Προκειμένου όμως να τύχουν ενίσχυσης οι παραγωγοί για την αντιστάθμιση της απώλειας παραγωγής, σύμφωνα με τον Κανονισμό Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων και τις Κοινοτικές Κατευθυντήριες Γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας και δασοκομίας θα πρέπει εκτός των άλλων:
α. Η παραγωγή του έτους ζημιάς να έχει ζημιωθεί κατά είδος προϊόντος (καλλιέργεια) σε επίπεδο ΠΕ σε ποσοστό 30% και πάνω, σε σχέση με τη μέση απόδοση των προηγούμενων τριών ετών, με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της χώρας, τα οποία συλλέγονται από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) τον επόμενο χρόνο της συγκομιδής και δίδονται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ).
β. Να τεκμηριώνεται επιστημονικά από επιτροπή, η οποία ορίζεται από το ΥΠΑΑΤ ότι η απώλεια της παραγωγής είναι αποτέλεσμα μιας δυσμενούς καιρικής συνθήκης.
γ. Τα επίσημα μετεωρολογικά στοιχεία να επιβεβαιώνουν τον χαρακτηρισμό των καιρικών συνθηκών ως δυσμενών.
δ. Να εγκριθεί η δαπάνη αντιστάθμισης των ζημιών από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
ε. Η ενίσχυση για ζημιές, οι οποίες θα προκληθούν από ξηρασία, καταβάλλεται μόνο εάν εφαρμόζεται πλήρως η οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που αφορά στη “θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα πολιτικής υδάτων” στον τομέα της γεωργίας στην Ελλάδα και εάν έχει θεσπιστεί σύστημα το οποίο να εξασφαλίζει ότι το κόστος των υπηρεσιών παροχής ύδατος στη γεωργία ανακτάται μέσω επαρκούς εισφοράς του συγκεκριμένου τομέα.Σημειώνεται ότι για τη σύνταξη του σχετικού φακέλου είναι αυτονόητο ότι πρέπει να συγκεντρωθούν όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία (δηλαδή πόρισμα Επιστημονικής Επιτροπής, επίσημα μετεωρολογικά στοιχεία, πορίσματα περιφερειακών επιτροπών, επίσημα στατιστικά στοιχεία της χώρας, τα οποία συλλέγονται από τις ΔΑΟΚ την επόμενη χρονιά της ζημιάς κλπ) και μετά τη σχετική επεξεργασία τους και εφόσον βέβαια πληρούνται οι προϋποθέσεις, που τίθενται σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, υποβάλλεται στην ΕΕ προς έγκριση ο σχετικός φάκελος μετά τη συνεργασίας του ΥΠΑΑΤ και του Υπουργείου Οικονομικών.
Ως γνωστόν, στους ισχύοντες Κανονισμούς του ΕΛΓΑ – Φυτικής Παραγωγής και Ζωικού Κεφαλαίου – καλύπτονται οι ζημιές στις καλλιέργειες ή στο ζωικό κεφάλαιο που προξενούνται από φυσικούς κινδύνους (βροχόπτωση, παγετός, χαλάζι κλπ) καθώς και από ασθένειες (ζωικό κεφάλαιο). Ο παραγωγός, με την υποβολή της Δήλωσης Καλλιέργειας / Εκτροφής (ΔΚ/Ε) και της κατάθεσης του συγκεκριμένου ασφαλίστρου που απορρέει από την ΔΚ/Ε προς τον ΕΛΓΑ ασφαλίζει τις καλλιέργειες για τυχόν ζημιές που προξενούνται σε αυτές από τους ανωτέρω κινδύνους.
Επίσης σημειώνεται ότι οι ζημιές που προξενούνται σε γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων (θεομηνίες, ακραίες δυσμενείς συνθήκες και ασθένειες) εντάσσονται σε Προγράμματα χορήγησης Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων (ΚΟΕ) αρμοδιότητας ΠΣΕΑ και ενισχύονται μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Επιπρόσθετα, η καταβολή των κρατικών ενισχύσεων που δίδεται, σκοπό έχει τη συνέχιση της αγροτικής δραστηριότητας των παραγωγών στις γεωργοκτηνοτροφικές τους εκμεταλλεύσεις που υπέστησαν ζημιές, στηρίζοντας με τον τρόπο αυτόν την απώλεια του γεωργικού τους εισοδήματος για το επόμενο χρονικό διάστημα μετά τη ζημιά, έτσι ώστε το γεωργικό τους κεφάλαιο (φυτικό, πάγιο κλπ) να επανέλθει σε παραγωγική δραστηριότητα.
Συγκεκριμένα, για να ενταχθεί ένας νέος κίνδυνος στην ασφαλιστική κάλυψη που παρέχει ο ΕΛΓΑ θα πρέπει:
α. να προηγηθεί εκπόνηση επιστημονικής μελέτης,
β. να διενεργηθεί αναλογιστική μελέτη στην οποία εκτός των άλλων θα πρέπει να καθορίζονται το ύψος της δαπάνης και ο τρόπος κάλυψής της – αλλαγή ασφαλίστρου και
γ. να εκδοθεί κατόπιν Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (αρ 5 παρ 4 του ν3877/2010) όπου θα καθορίζονται ο χρόνος έναρξης και οι όροι κάλυψης των κινδύνων, που δεν περιλαμβάνονται στους Κανονισμούς Ασφάλισης του ΕΛΓΑ.
Η διαδικασία αυτή απαιτεί μελέτη τεχνική και οικονομική για τις επιπτώσεις τόσο στις ασφαλιστικές εισφορές όσο και στη βιωσιμότητα του δημόσιου συστήματος γεωργικών ασφαλίσεων.
Πλέον των ανωτέρω, πρέπει να αναφερθεί ότι ο ΕΛΓΑ, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, τις σύγχρονες ανάγκες καθώς και την κλιματική αλλαγή που έχει προκύψει:
- θα ξεκινήσει άμεσα τις απαιτούμενες διαδικασίες για την επικαιροποίηση της αναλογιστικής μελέτης η οποία εκπονήθηκε το 2014 αλλά και για την εκπόνηση νέων επιμέρους αναλογιστικών μελετών με σκοπό την ένταξη νέων κινδύνων στην ασφαλιστική του κάλυψη, υλοποιώντας ένα μόνιμο αίτημα του αγροτικού κόσμου
- θα προχωρήσει στη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει στον αγροτικό κόσμο. Για τον σκοπό αυτόν, καλεί τους ασφαλισμένους του, καθώς και τους φορείς, τις ομάδες και τις οργανώσεις αυτών, να υποβάλουν παρατηρήσεις και προτάσεις για τροποποιήσεις, βελτιώσεις, συμπληρώσεις του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του ως ασφαλιστικού Οργανισμού, στην ηλεκτρονική διεύθυνση που αναφέρεται στην ιστοσελίδα www.elga.gr μέχρι το τέλος του 2017.
Όσον αφορά στις καταστροφικές επιπτώσεις της ανομβρίας στη σοδειά των ελαιοκαλλιεργητών λόγω της κλιματικής αλλαγής, επισημαίνεται ότι η αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής δεν μπορεί να είναι αποσπασματική και να περιορίζεται σε μέτρα αντιμετώπισης των προβλημάτων που κατά καιρούς γίνονται αντιληπτά. Πρέπει να υπάρξει συντεταγμένη δράση του συνόλου της Δημόσιας Διοίκησης με καταγραφή όλων των προβλημάτων που αναμένεται να δημιουργηθούν από την κλιματική αλλαγή και με σχεδιασμό για την αντιμετώπισή τους μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων εργαλείων που θα χρησιμοποιούνται σε κάθε περίπτωση για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε κάθε τομέα οικονομικής δραστηριότητας.
Στο πλαίσιο αυτό, με το άρθρο 42 του ν. 4414/2016 θεσμοθετήθηκε η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ). Η ΕΣΠΚΑ περιλαμβάνει ανάλυση στόχων, εκτίμηση κλιματικών σεναρίων, ανάλυση τρωτότητας οικονομικών τομέων και εκτίμηση επιπτώσεων, εκτίμηση κόστους προσαρμογής κλπ.
Στο μεταξύ, είχε των των προτέρων εκπονηθεί ΕΣΚΠΑ κατά τη διάρκεια του έτους 2015 η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 45 του ανωτέρω νόμου και είναι πλέον σε ισχύ. Η ΕΣΠΚΑ είναι ανηρτημένη στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εδώ.
Στην ενότητα 4 της ΕΣΠΚΑ, με τίτλο «Τομεακές Πολιτικές Προσαρμογής», περιλαμβάνεται η υποενότητα 4.1, όπου περιγράφονται οι δράσεις για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα και γενικότερα για την προσαρμογή της γεωργίας στις νέες συνθήκες, που θα δημιουργήσει η κλιματική αλλαγή. Μεταξύ των δράσεων, συγκαταλέγεται και η δράση 7, η οποία περιλαμβάνει την προσαρμογή και επέκταση της ασφάλισης της γεωργικής παραγωγής για ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα, οι οποίες δεν καλύπτονται σήμερα, όπως ζημιές από υψηλές θερμοκρασίες, παρατεταμένη ξηρασία ή πλημμύρες.
Με το άρθρο 44 του ίδιου νόμου, συστήθηκε Εθνικό Συμβούλιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠ). Του ΕΣΠ προεδρεύει ο εκάστοτε Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συμμετέχουν εκπρόσωποι δέκα Υπουργείων, μεταξύ των οποίων και του ΥΠΑΑΤ. Το ΕΣΠ είναι το αρμόδιο όργανο για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και στον συντονισμό των υπηρεσιών.
Τέλος, επισημαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδοτεί δράσεις για τις Οργανώσεις Παραγωγών (Ο.Π.) και τις Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών (Ε.Ο.Π.) ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς, μέσω των προγραμμάτων δραστηριοτήτων των Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (Ο.Ε.Φ.) σε διάφορους τομείς, μεταξύ των οποίων και στον τομέα της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της καλλιέργειας μέσω του εκσυγχρονισμού. Στον τομέα αυτό, μεταξύ άλλων, επιδοτείται και η βελτίωση των υπαρχόντων συστημάτων άρδευσης. Τα νέα τριετή προγράμματα των Ο.Ε.Φ. θα πρέπει να έχουν κατατεθεί μέχρι την 15η Φεβρουαρίου του 2018 και η υλοποίησή τους θα ξεκινήσει την 1η Απριλίου του 2018”.
