Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση που υπέβαλε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης σημειώθηκαν σημαντικές καθυστερήσεις και αύξηση του κόστους κατασκευής!
Το Συντονιστικό Όργανο Επιθεώρησης και Ελέγχου αποτελεί σήμερα το σπουδαιότερο εργαλείο που διαθέτει η Χώρα στον τομέα των Επιθεωρήσεων και των Ελέγχων της Δημόσιας Διοίκησης. Στην ετήσια έκθεση απολογισμού για το έτος 2016, η οποία δημοσιοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2017, καταδεικνύει μία πραγματικότητα το οποίο όλοι οι εμπλεκόμενοι στον κατασκευαστικό κλάδο, γνωρίζουν εδώ και πολλά χρόνια.
Τα δημόσια έργα στην χώρα μας και πανάκριβα στοιχίζουν και καθυστερούν τέσσερα με πέντε χρόνια να ολοκληρωθούν.
Από τις εκθέσεις της Κομισιόν προκύπτει πως σχεδόν σε όλα τα μεγάλα έργα που έγιναν στην χώρα μας υπήρξαν σημαντικές υπερβάσεις προϋπολογισμού, Έτσι, ακόμα και σήμερα είναι αδύνατον να υπολογίσουν οι πολίτες το πραγματικό τελικό κόστος ενός έργου επειδή το τελικό φυσικό αντικείμενο είναι σπανίως το ίδιο με αυτό που σχεδιάστηκε αρχικά.
Πόσο πραγματικά στοίχισε το έργο;
Ενδεικτική -δυστηχώς- είναι και η περίπτωση του Φιλιατρινού Φράγματος αρχικού προϋπολογισμού 35,3 εκατ. ευρώ που εντάχθηκε στο Μέτρο 1.2.5.Α.1 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 – 2013 «Αλέξανδρος Μπαλτατζής». Η δημοπρασία του έργου διεξήχθη στο ΥΠΑΑΤ στις 7 Οκτωβρίου 2008 και σε αυτή κατατέθηκαν 17 προσφορές και προσωρινός και ακολούθως οριστικός ανάδοχος ανεδείχθη η INTRAKAT με ποσοστό έκπτωσης 41%. Η υπογραφή της σύμβασης κατασκευής του έργου, με κόστος -μετά την έκπτωση- 20.8 εκ. ευρώ, έγινε στις 18 Μαΐου 2009 και αφορούσε το φράγμα στη λεκάνη του Φιλιατρινού ποταμού, τμήμα του αγωγού μεταφοράς ύδατος προς κατανάλωση και νέα οδό αποκατάστασης της κυκλοφορίας μεταξύ της πόλης των Φιλιατρών και του οικισμού Χριστιανουπόλεως. Στις αρχές του 2017 ολοκληρώνεται –σχεδόν- έπειτα από σχεδόν μία δεκαετία, ενώ το κόστος έχει ξεπεράσει τα 30 εκ. ευρώ!
Το έργο είναι «μισό» καθώς δεν έχει ακόμα δημοπρατηθεί η μελέτη για τα αρδρετικά δίκτυα που θα τροφοδοτήσουν με νερό τα αγροτεμάχια, με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα καθώς σύμφωνα με οδηγία της ΕΕ ένα έργο πρέπει να ολοκληρώνεται εντός της προθεσμίας, που η συγκεκριμένη λήγει το 2020.
Η ετήσια έκθεση που υπέβαλε ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης είναι αποκαλυπτική – Πειθαρχικές ευθύνες
Συνοπτικά, σύμφωνα με τις βασικές διαπιστώσεις της επιθεώρησης, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Τεχνικών Μελετών και Κατασκευών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν επιμελήθηκε για την εισαγωγή των Αιτήσεων Θεραπείας της αναδόχου εταιρείας, στο αρμόδιο Τεχνικό Συμβούλιο για την έκδοση σχετικής γνωμοδότησης, κατά παράβαση των προβλεπομένων διατάξεων, σε συνδυασμό και με τις δύο βασικές αρχές του διοικητικού δικαίου, δηλαδή της αρχής της νομιμότητας της διοικητικής δράσης και της αρχής της χρηστής διοίκησης. Οι εν λόγω παραλείψεις στην έγκαιρη και εμπρόθεσμη διεκπεραίωση και αξιολόγηση των υποβληθεισών από την Ανάδοχο Εταιρεία Αιτήσεων Θεραπείας, επισύρουν πειθαρχικές ευθύνες του αρμοδίου Προϊσταμένου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις διατάξεις. Στο εν λόγω έργο επισημαίνεται ότι δεν έχει απαντηθεί – αξιολογηθεί ουδεμία από τις προαναφερόμενα υποβληθείσες έντεκα (11) Αιτήσεις Θεραπείας και τρείς (3) Ενστάσεις, γεγονός το οποίο υποδηλώνει την συστηματική παράλειψη διεκπεραίωσης και αξιολόγησης των Αιτήσεων Θεραπείας, κατ’ επανάληψη μη εφαρμογή των σχετικών διατάξεων του νόμου περί δημοσίων έργων, εκ μέρους της Προϊσταμένης Αρχής του έργου, δηλαδή της Δ/νσης Τεχνικών Μελετών και Κατασκευών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Επίσης, στην ίδια έκθεση αναφέρεται πως, η Προϊσταμένη Αρχή, μη τηρώντας τις προθεσμίες έγκρισης λογαριασμών δεν φρόντισε για την έγκαιρη έγκριση και εξόφληση των 52ου, 53ου και 54ου Λογαριασμού και οι τυχόν αναγκαίες διαφοροποιήσεις τους να ληφθούν υπόψη σε επόμενο λογαριασμό, δεδομένου ότι αφενός μεν οι πιστοποιήσεις είναι ανακεφαλαιωτικές, αφετέρου δε δίδεται η δυνατότητα στην Υπηρεσία σύνταξης αρνητικού λογαριασμού. Επέστρεψε τους 52ο, 53ο και 54ο Λογαριασμούς στην ανάδοχο εταιρεία για επανυποβολή, αφού παρήλθε ένας μήνας από την ημερομηνία υποβολής τους στην Δ.Τ.Ε., κατά παράβαση των προβλεπομένων διατάξεων. Παρέλειψε την οφειλόμενη ενέργεια να ολοκληρώσει τον έλεγχο, την έγκριση και την εξόφληση των 52ου, 53ου και 54ου Λογαριασμού εντός των προβλεπομένων προθεσμιών από τις σχετικές διατάξεις του Νόμου, επιτρέποντας έτσι την αυτοδίκαιη έγκριση των εν λόγω Λογαριασμών και επισύροντας πειθαρχικό παράπτωμα του αρμοδίου Προϊσταμένου.
Η Προϊσταμένη Αρχή, καταχρηστικά και παράνομα εξέδωσε τις υπ’ αριθμ. οικ.4406/110755/13-10-2015 και οικ.4408/110787/13-10-2015 αποφάσεις, με τις οποίες ανακλήθηκαν μερικώς οι υπ’ αριθμ. πρωτ. 3702/126415/20Β2/537/08-10-2014 και 2082/48603/04-05-2015 Αποφάσεις του Υπουργού Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Απεδέχθη την μη ισχύ της με αρ. 0178110031044/14-05-2009 εγγυητικής επιστολή καλής εκτέλεσης για το χρονικό διάστημα από 27/07/2012 (: ημ/νία λήξης ισχύος της παλαιάς ε.ε.) μέχρι 09/09/2015 (: ημ/νία κατάθεσης νέας ε.ε.), σε εφαρμογή των αυθαίρετων και μονομερών απόψεων της «Α.Τ.Ε. Α.Ε. υπό ειδική εκκαθάριση» περί μη ισχύος της εν λόγω εγγυητικής επιστολής, που κατ’ ουσία συνιστά εκ μέρους της Υπηρεσίας, αποδοχή ότι για την εν λόγω περίοδο των τριών (3) ετών περίπου το έργο δεν είχε εγγύηση καλής εκτέλεσης και επομένως ασφάλεια όσον αφορά στην εκπλήρωση των όρων της σύμβασης εκ μέρους της αναδόχου εταιρείας, κατά παράβαση του άρθρου 35 του Ν. 3669/2008 «Εγγυήσεις Καλής Εκτέλεσης».
Οι Υπηρεσίες του Υ.Α.Α.Τ., δεν επέδειξαν την δέουσα επιμέλεια και δεν προέβησαν στις απαιτούμενες εκείνες ενέργειες επίσπευσης των απαιτούμενων διαδικασιών για την αποφυγή της διακοπής των εργασιών εκσκαφής, για το χρονικό διάστημα από 19/07/2010 έως 09/09/2010 (53 ημέρες) και ένεκα τούτου την έγκριση αποζημίωσης στην ανάδοχο εταιρεία ποσού 259.648,60€, ώστε να συμπεριληφθεί έγκαιρα η εν λόγω δαπάνη σε Α.Π.Ε., με αποτέλεσμα η εν λόγω καθυστέρηση (1,5 χρόνο μετά από την ημερομηνία προσδιορισμού του ύψους της αποζημίωσης με την από 24/09/2012 σχετική Υπουργική Απόφαση), να είναι ένας από τους λόγους που επικαλέστηκε η ανάδοχος εταιρεία στο από 27/11/2013 έγγραφο της, για την 3η διακοπή εργασιών από 28/11/2013 έως 07/03/2014. Οι Υπηρεσίες του Υ.Α.Α.Τ., λόγω της 3μηνης αρχικά καθυστέρησης έγκρισής του 3ου Α.Π.Ε. από τον Υπ. Α.Α.Τ. και της 7μηνης περαιτέρω καθυστέρησης για την ολοκλήρωση των διαδικασιών έγκρισης της νομιμότητας της 1ης Σ.Σ.Ε., η οποία εμπεριέχεται στον 3ο Α.Π.Ε., δεν απέφυγε τη διακοπή των εργασιών κατασκευής σκληρού επιχώματος για το χρονικό διάστημα από 25/01/2013 έως 01/04/2013 (66 ημέρες) και ως εκ τούτου την αποζημίωση στην ανάδοχο εταιρεία ποσού ύψους 410.635,80€, με ισόποση επιβάρυνση του προϋπολογισμού του έργου.
Η Προϊσταμένη Αρχή δεν επέδειξε την δέουσα επιμέλεια και δεν προέβη στις απαιτούμενες εκείνες ενέργειες για την επίσπευση των διαδικασιών πληρωμής εκτελεσθεισών εργασιών και ολοκλήρωσης των απαιτούμενων τεχνικών εγκρίσεων, μέσω του 4ου Α.Π.Ε., έτσι ώστε να αποφευχθεί τόσο η διακοπή των εργασιών κατασκευής σκληρού επιχώματος από 28/11/2013 μέχρι την 23/04/2014, όσο και η αποζημίωση στην ανάδοχο εταιρεία ποσού ύψους 393.602,03€ (:160.800,00€ αποζημίωση των μηχανημάτων που ευρίσκοντο σε σταλία + 232.802,03€ αποζημίωση στην ανάδοχο εταιρεία για το εν λόγω διάστημα διακοπής των εργασιών), με ισόποση επιβάρυνση του προϋπολογισμού του έργου.
Ειδικότερα στον 4ο Α.Π.Ε., ο οποίος εγκρίθηκε την 27/02/2014, η επί πλέον δαπάνη ανέρχεται συνολικά στο ποσό των 1.403.919,08€ και περιλαμβάνει:
-Την αποζημίωση σταλιών λόγω αρχαιολογίας (:259.648,60€ – έγκριση του ποσού, 3,5 χρόνια μετά την διακοπή των εργασιών για το χρονικό διάστημα από 19/07/2010 έως 09/09/2010),
-Την δαπάνη από εργασίες, σύμφωνα με το από 26/09/2013 πρωτόκολλο καταγραφής εργασιών αποφυγής κινδύνου (1.129.365,99€)
Η εν λόγω δαπάνη αποζημίωσης ποσού 393.602,03€ (:232.802,03€ + 160.800,00€), για να καταβληθεί στην ανάδοχο εταιρεία, έπρεπε να συμπεριληφθεί σε Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Εργασιών. Επισημαίνεται ότι συμπεριελήφθη στον 6ο Α.Π.Ε. και εγκρίθηκε με την υπ’ αριθμ. 5073/131226/27-11-2015 Υπουργική απόφαση, δηλαδή επτά (7) μήνες μετά την από 04/05/2015 Υπουργική απόφαση προσδιορισμού του ύψους της αποζημίωσης και δύο (2) χρόνια μετά την ημερομηνία διακοπής των εργασιών (28/11/2013) ένεκα της οποίας προέκυψε η εν λόγω δαπάνη στην ανάδοχο εταιρεία.
Οι καθυστερήσεις αυτές της Προϊσταμένης Αρχής στην έγκριση του 6ου Α.Π.Ε. και στην εξόφληση του 52ου, 53ου και του 54ου Λογαριασμού, ανάγκασαν την ανάδοχο εταιρεία να διακόψει εκ νέου τις εργασίες από 22/09/2015 μέχρι την 29/12/2015 (99 ημερολογιακές ημέρες), υπαιτιότητα του κυρίου του έργου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 9 του άρθρου 53 του Ν. 3669/2008, διεκδικώντας δικαιωματικά σχετική αποζημίωση θετικών ζημιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 36 του Ν.3669/2008, η οποία σύμφωνα με το από 17/02/2016 σχετικό Πρωτόκολλο της Επιτροπής Διαπίστωσης Πραγματικών Περιστατικών, υπολογίστηκε στο ποσό των 347.037,37€, επιφέροντας ισόποση επιβάρυνση του προϋπολογισμού του έργου.
Ειδικότερα η Προϊσταμένη Αρχή, καθυστέρησε:
-την έγκριση του 6ου Α.Π.Ε. κατά έξι (6) μήνες από την ημερομηνία υποβολής του σ’ αυτή και πέραν του προβλεπομένου εύλογου χρόνου (τριών μηνών) (:υπεβλήθη την 29/05/2015 και εγκρίθηκε την 27/11/2015) και
-την πληρωμή του 52ου, 53ου και 54ου Λογαριασμού, πέραν του διμήνου από την ημερομηνία υποβολής ενός εκάστου, κατά παράβαση των προβλεπομένων διατάξεων της παρ. 8 του άρθρου 53, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 134 του Ν.4070/2012 και της εγκυκλίου 30/2004 του Υπ. ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ., με αριθμό πρωτ. Δ17α/07/116/ΦΝ 294/22-11-2004, που αφορά στην τήρηση προθεσμιών για την έγκριση λογαριασμών, Α.Π.Ε. κ.λπ., επισύροντας πειθαρχικό παράπτωμα του αρμοδίου Προϊσταμένου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 40 του Ν.3669/2008.
Γεγονός είναι ότι οι υπερβάσεις προϋπολογισμού, οι συμπληρωματικές συμβάσεις και οι απευθείας αναθέσεις για έργα από κοινοτικά κονδύλια δεν καλύπτονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έτσι, βαρύνουν εξ ολοκλήρου το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και… την τσέπη του Έλληνα φορολογούμενου!