Από τα « Τετράδια Ιστορίας» του Παναγιώτη Α. Κατσίβελα , ιατρού
Γράμμα από το Μέτωπο ενός Λογοτέχνη .
Από το Αλβανικό Μέτωπο στις 28 Ιανουαρίου 1941 μου έγραφε- γράφει ο Αρίστος Σταθόπουλος : «…Τώρα πια είμαι στρατιώτης , τραυματιοφορεύς στο Μέτωπο . Αγωνίζομαι ένα αγώνα ιερό και όσιο , αγώνα πάνω από σύμβολα και αξίες , αγώνα καθαρά και αγνά Ελληνικόν , που ο ήλιος λαμπρός , καταυγάζει πάνω από πολιτισμούς και ανθρώπους . Από την ποίηση γυμνώθηκα πιά . Αμ και τι να πει κανείς τώρα ; Μένει καιρός για αισθήματα; Αργότερα σαν δώσει ο Θεός την Ειρήνη και την ομόνοια και τύχει και ζήσω , θα συνεχίσω με τον ίδιο ενθουσιασμό κι αγάπη το έργο μου . Την ζωή μου την είχα αφιερώσει σ΄ αυτό ολάκερη : σπονδή και θυσία . Τι άλλο μπορώ να δώσω ; Αχ πληγωμένη ομορφιά , τάχα θα την ξαναζήσω ; …»
Χρόνης Βραδυνός
Αργότερα σαν δώσει ο Θεός την Ειρήνη και την ομόνοια και τύχει και ζήσω…. Και δεν έζησε . Στις αρχές Μαρτίου του 1943 πεθαίνει από φυματίωση στο Σανατόριο της Σωτηρίας , μετά από νοσηλεία ενός χρόνου, σε ηλικία 28 ετών , ο απαράμιλλος λογοτέχνης από τους Γαργαλιάνους ο Χρόνης Βραδυνός κατά κόσμον Διονύσιος Σ. Λαμπρόπουλος . «Εργάτης της γης και του στίχου , χωρίς σχολικά ενδεικτικά και πτυχία . Μαθήτευσε έως την δεύτερη τάξη του Ελληνικού σχολείου . Παιδί αγροτών , γεννήθηκε και έζησε στους Γαργαλιάνους , τη στέρηση , την προσμονή , την αγωνία το πόθο για ψηλά πετάγματα και τον αγώνα του πνευματικού ιδεώδους .Εργάτης της γης , σκαφτιάς , θεριστής , κλαδευτής , τρυγητής . Χαρά τούδωσε το χλόϊσμα της γης και το πρώτο μπουμπούκι και ιδέα για ποίημα το ρόδισμα της σταφυλόρρογας , τα δεμάτια των ασταχυών , τα γλυκόχωρα καματερά , ο κορυδαλλός … Τα βράδυα γύριζε στο σπίτι του κουρασμένος μα κι ευχαριστημένος , από τη σιωπηλή υπόσχεση της γης , κι άφηνε το σύνεργο κι έπιανε το βιβλίο με τα ποιήματα , το περιοδικό κι την εφημερίδα που δημοσίευαν στίχους του κι έπαιρνε μολύβι κι χαρτί …»
Με αυτά τα λόγια , ένας άλλος σπουδαίος λογοτέχνης της Κυπαρισσίας ο Αρίστος Σταθόπουλος , ύμνησε το Χρόνη Βραδυνό , τον Μάρτιο του 1951 .
Τα άλογα του πολέμου και το πανηγύρι των Γαργαλιάνων .
Θα μου πείτε πόσο ασύνδετα είναι τα πράγματα . Ίσως , ναι , ίσως και όχι . Είναι η περίοδος που η Κυβέρνηση , 1938- 1839 , διαβλέποντας τον επερχόμενο πόλεμο , προετοιμάζεται γι΄αυτό .Έτσι αρχίζει το μεγαλύτερο ίσως εξοπλιστικό πρόγραμμα μέχρι εκείνη την εποχή , την κατασκευή αμυντικών υποδομών , όπως π.χ. τα οχυρά Ρούπελ αλλά άλογα για το Ιππικό του στρατού . Η Κυβέρνηση ανέθεσε στην Αγροτική Τράπεζα , μεταξύ των άλλων και την προμήθεια αυτών των αλόγων .
Έτσι στη ζωοπανήγυρή των Γαργαλιάνων το 1938 , αναζητούνται και αγοράζονται άλογα για τον πόλεμο , όπως φαίνεται και στην διακήρυξη του πανηγυριού , από τον πρόεδρο της κοινότητας Νικ. Σκούντζο .
Εμποροζωοπανήγυρις Γαργαλιάνων
3-12 Οκτωβρίου
Ο Πρόεδρος
της Κοινότητος Γαργαλιάνων
Διακηρύσσει ότι :
Ως και κατά τα προηγούμενα έτη η μεγάλη ζωοπανήγυρις Γαργαλιάνων θα τελεστεί και εφέτος από 3- 12 Οκτωβρίου .
Επί του χώρου εις τον οποίο τελείται αύτη , σημαντικώς διευρυνθέντος , εγένοντο οι απαιτούμενες βελτιώσεις εις τρόπον ώστε , σε συνδυασμό με τα ανεργησόμενα ξύλινα παραπήγματα , η εξασφάλιση των εμπορευμάτων και λοιπών εκθεμάτων , θα είναι απόλυτος .
Η εγκατάσταση απλέτου φωτισμού , αφθόνου ύδατος , πλεονεκτήματα της γειτνιάσεως ως πλησίον του χώρου της πανηγύρεως , των Ξενοδοχείων ύπνου και φαγητού , καφενείων και λοιπών κέντρων , η εξαιρετική φωταγώγηση της πόλεως και η αφθονία των τροφίμων , εγγυάται την από πάσης απόψεως ευχάριστο και άνετο διαμονή , των τε εκθετών και των επισκεπτών κατά τις ημέρες της πανηγύρεως , η επιτυχία της οποίας προμηνύεται εξαιρετική και ανωτέρα πάσης προηγουμένης .
Η αρμοδία Υπηρεσία της Αγροτικής Τράπεζας – θέλει προβεί εις αθρόα αγορά Ίππων καταλλήλων και εις αρόσεις . Όθεν παρακαλούνται οι κάτοικοι τοιούτων ίππων και οι επιθυμούντες την πώλησή των , να προσκομίσουν τούτους εγκαίρως .
Οι κάτοχοι ίππων και ημιόνων δέον είναι εφοδιασμένοι , δια των υπό του άρθρου 18 του κώδικος «περί εισφορών Στρατού» προβλεπομένων δικαιολογητικών .
Γαργαλιάνοι τη 12 Σεπτεμβρίου 1938 .
Ο Πρόεδρος της Κοινότητος Γαργαλιάνων
Νικ. Σκούντζος
Αγών της Τριφυλίας , 26 Σεπτεμβρίου 1938 , αρ. φυλ. 209
Πρόλαβα στη ζωή μου και ήμουν μόνιμος θεατής των ιπποδρομιών, που γινόντουσαν τα πρωινά και κατά την διάρκεια του πανηγυριού , στο χαλικόστρωτο τότε δρόμο , που οδηγούσε στο νεκροταφείο της πόλεως . Ήταν και αυτό μέσα στην διαδικασία , της αγοροπωλησίας και της παρουσίασης των αλόγων .
Το άλογό μας.
Αλλά δεν μόνο αυτά . Μου έχει διηγηθεί ο παππούς μου , την ημέρα που ήρθαν και επέταξαν το άλογό του , για τις ανάγκες του πολέμου . Άνθρωποι του δήμου ήρθαν για τα δέοντα . Ήταν ένας ντορής ζηλευτός . Όταν τον ετοίμασαν να φύγει , αποχωρώντας με την νέα συνοδεία του , στάθηκε , γύρισε για λίγο και κοίταξε πίσω …και συνέχισε , για τη μοίρα του .
