Η αρχαιότερη μέχρι σήμερα φωτογραφία των Γαργαλιάνων;
Από τα Τετράδια Ιστορίας
Παναγιώτη Α. Κατσίβελα , Ιατρού
Ο δημοσιογραφικός ιστότοπος Gargalianoi on line δημοσίευσε , πολύ πρόσφατα ,μία πολύ σπάνια και θαυμάσια φωτογραφία της εισόδου της πόλεως των Γαργαλιάνων ,για την οποία νομίζω, ότι χρειάζεται ιδιαίτερο σχολιασμό αλλά και ενδεχομένως να γίνει η αφορμή για ένα διάλογο περί των πληροφοριών ,που μπορούμε να επισημάνουμε και να αποκομίσουμε για την πόλη μας .
Ας αρχίσουμε λοιπόν .
Στο δεξιό άκρο της ,είναι η εκκλησία της Παναγίας . Επισημαίνω την παρουσία δένδρων εμπρός του ναού γεγονός, που κρύβει τη πλήρη εικόνα του , δένδρα που σήμερα δεν υπάρχουν .
Ο ναός άρχισε να κατασκευάζεται λίγα χρόνια πριν το τέλος της ενετοκρατίας στην Ελλάδα και ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια μετά την έναρξη της δεύτερης Τουρκοκρατίας το 1715 . (πληροφορία περιηγητή W.Gell όπως την γνώρισε από τον Πρωτοσύγκελο Γαργαλιάνων Άνθιμο Ανδριανόπουλο )
Προσέχοντας ιδιαίτερα το καμπαναριό , εύκολα σημειώνουμε ,ότι δεν είναι ίδιο με κανένα από τα καμπαναριά που γνωρίσαμε , είτε αυτό με τους τέσσερες κίονες οι οποίοι έφεραν σταυροειδές μεταλλικό στήριγμα από όπου κρεμιόταν η καμπάνα αλλά ούτε και με το σημερινό .Επί πλέον δεν υπάρχει το ρολόι της εκκλησίας, που υπάρχει σήμερα και υπάρχει και σε όλες τις ύστερες φωτογραφίες που έχουν δημοσιευτεί .
Το καμπαναριό της εκκλησίας καταστράφηκε με τον σεισμό του 1886.
Στο ΦΕΚ 115/23 Μαρτίου 1920 δημοσιεύεται ο νόμος 2098 «περί επιβολής προσθέτου φόρου επί της σταφίδος και του ελαίου προς αποπεράτωση του εν Γαργαλιάνοις Ιερού ναού Γενέθλιον της Θεοτόκου».
Η μαρμάρινη επιγραφή που αποκαλύφθηκε εκ νέου πρόσφατα , μας επιβεβαιώνει ,ότι το ωρολόγιο κατασκευάστηκε το 1920 από χρήματα των εν Αμερική Γαργαλιανιωτών επί προεδρίας κοινότητας Νικολάου Χ.Αγγελόπουλου .
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι πρόκειται περί φωτογραφίας πριν τον σεισμό του 1886. Κατά συνέπεια είναι η αρχαιότερη μέχρι σήμερα φωτογραφία των Γαργαλιάνων.
Και αυτό είναι μια μεγάλη επιτυχία του Gargalianoi on line .
Η πρώτη φωτογραφία τυπώθηκε το 1826 (**) στο Παρίσι και η πρώτη στη Ελλάδα το 1839.
Στην φωτογραφία αυτή ,καταγράφεται για πρώτη φορά ,το αρχοντικό της ιστορικής οικογένειας Γαργαλιάνων Αντώνη Λούκα (***)δημογέροντα των Γαργαλιάνων στα χρόνια της Επανάστασης για το οποίο δεν είχαμε δει .
Στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας καταγράφονται εν σειρά , το παλαιό Δημαρχείο με τα μαρμάρινα σκαλιά όπως έχουμε περιγράψει σε άλλο σημείωμα , το διώροφο αρχοντικό του Λούκα. Ακολουθεί το ισόγειο κτίσμα ,με είσοδο την πύλη με καμάρα και αυτό του Λούκα(και τα δύο κτήρια του Λούκα λειτούργησαν σαν σχολεία , μου περιέγραψαν ηλικιωμένοι πλέον κάτοικοι πολλές πληροφορίες για τα ως άνω σχολεία ).
Η οικία της οικογένειας Χαλαζωνίτη ( εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα αργότερα και ασχολήθηκαν με το εμπόριο δημιουργώντας δύο ονομαστά πολυκαταστήματα το ένα στο Μοναστηράκι και το άλλο στο κέντρο της Αθήνας )
Το αρχοντικό της οικογένειας Αναγνωστόπουλου . Τέλος το αρχοντικό της οικογένειας Διακουμόπουλου η Καγιανά . Εν σειρά .
Τέλος στο βάθος απέναντι φαίνεται διώροφο κτήριο που περίπου αντιστοιχεί στην σημερινή κατοικία του Γρηγορίου Λαμπούση .
(*) Στον ίδιο νόμο πληροφορούμαστε ότι ο ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Μάραθο έχει υποστεί ζημιές από την θύελλα της 30κ 31 Οκτωβρίου 1919 και μπορεί η κοινότητα του Μαράθου να χρησιμοποιήσει μέρος ή και όλον το ποσό που της έχει χορηγηθεί με τον ν. 1232 της 4 Απριλίου 1918. Το έργο αυτό να εκτελεστεί σύμφωνα με τα περί εκτελέσεως κοινοτικά έργα κρατούντα .
(**)Κι όμως, ο δρόμος τη στιγμή της λήψης ήταν γεμάτος με κόσμο και άμαξες
Στη φωτογραφία βλέπουμε τη Λεωφόρο Γκομπλέν ερημωμένη από κόσμο. Κάτι τέτοιο βέβαια δεν ίσχυε, καθώς πρόκειται για μία κεντρική λεωφόρο της πόλης, όμως ο χρόνος έκθεσης ήταν τόσο μεγάλος οπότε άνθρωποι και άμαξες δεν καταγράφηκαν εκτός από τον άνθρωπο στη γωνία αριστερά που γυάλιζε τα παπούτσια του. Η καθαρότητα της εικόνας, συγκριτικά τουλάχιστον με τον Niepce, έχει οδηγήσει πολλούς να θεωρούν επίσημα αυτήν, ως την πρώτη φωτογραφία που τραβήχτηκε ποτέ.
(***)Αντώνης Λούκας προύχοντας και δημογέροντας των Γαργαλιάνων . Ναύλωσε με δικές του δαπάνες ιστιοφόρα καράβια και μετέφερε γυναικόπαιδα των Γαργαλιάνων στην Ζάκυνθο κατά την διάρκεια των επιδρομών του Ιμπραήμ στην περιοχή 1825-1827.Εξόδευσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για την Επανάσταση .
Η αδελφή του Παρασκευή ή Πετζεχρούλα παντρεύτηκε τον Αντώνιο Αγαπηνό , παππού του Τέλλου Άγρα ,χωρίς να αποκτήσουν παιδιά, λόγω του προώρου θανάτου της .
Στην ιδιοκτησία των Λούκα ήταν οι εκτάσεις ανατολικά από του Γυμνασιου Γαργαλιάνων , εκεί που κατασκευάστηκε ο κινηματογράφος Κωνσταντίνου Μπάρκα ως και το οικοδομικό τετράγωνο που βρίσκεται το Υποθηκοφυλάκειο Πλαταμώδους που φέρει η γειτονιά το προσωνύμιο «Μάντρα του Λούκα»
Τελευταίες απόγονοι της οικογένειας Λούκα ήταν οι εγγονές του Αναστασίου Λούκα Ελένη και Κλεοσέμνη . Η Κλημισέμνη Λούκα παντρεύτηκε τον Ανδρέα Φίλη και απέκτησαν τρία παιδιά , την Ευδοξία δασκάλα , την Κική δασκάλα και τον Γιάννη μοναδικό στην αξία βιβλιοθηκάριο στην Μπρίσκειο Βιβλιοθήκη . Η Ελένη , δεν δημιούργησε οικογένεια .Συνεπώς την παρακαταθήκη και την συνέχεια της ιστορικής οικογένειας κομίζουν οι απόγονοι της Κλεοσέμνης Λούκα(1882) και του Ανδρέα Φίλη(1878) .
