Αγροτικά

Καιρός, τιμές και διάθεση επιδρούν και φέτος στην ελληνική καλλιέργεια της πατάτας

των Μαρίας Αντωνίου, Μαρίας Αμπατζή,
Γιώργου Αργυρίου, Γιάννη Σάρρου, Νικολέτας Τζώρτζη

Περσινές τιμές, διάθεση, καθώς και καιρικά φαινόμενα φαίνεται ότι έχουν επιδράσει στην τρέχουσα εικόνα της καλλιέργειας πατάτας για τη χώρα μας. Αλλού οψίμιση και αλλού μειωμένες αποδόσεις αναφέρουν οι παραγωγοί λόγω καιρού, ταυτόχρονα με μία διάθεση περιορισμού των εκτάσεων σε βασικές περιοχές. Η συγκομιδή ξεκίνησε δειλά-δειλά στα νότια και οι καλλιεργητές περιμένουν άνοιγμα σε εστίαση και τουρισμό, ευελπιστώντας σε μία καλύτερη πορεία στην αγορά φέτος, όπως αποτυπώνεται στο ρεπορτάζ της «ΥΧ» που ακολουθεί.

Το κρύο καθυστέρησε την ανάπτυξη στη Θήβα

Όψιμιση σε φυτείες πατάτας δείχνουν οι τελευταίες χαμηλές θερμοκρασίες που επικράτησαν στις περιοχές που καλλιεργείται το φυτό, με μεγαλύτερο το πλήγμα που παρατηρείται στις πρώιμες και πιο αναπτυγμένες σε σύγκριση με τις οψιμότερες. Σύμφωνα με τον Άρη Ανυφαντή, παραγωγό από τη Θήβα, πρόκειται για μία εξέλιξη που θα καθυστερήσει την παραγωγή μεταθέτοντας κατά 10 με 15 μέρες πιο πίσω τη συλλογή, δηλαδή προς τα τέλη του Ιουνίου, εξήγησε. «Αυτό φυσικά θα εξαρτηθεί και από τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν το υπόλοιπο διάστημα», τόνισε.

Στο ερώτημα αν ο ΕΛΓΑ έχει προβεί σε καταγραφές για τις καταστροφές από τον πρόσφατο παγετό, ο κ. Ανυφαντής ήταν ιδιαίτερα επικριτικός, σχολιάζοντας ότι «η τακτική του Οργανισμού -έτσι όπως τον βιώνουμε εδώ και χρόνια- δεν μας καλύπτει στην απώλεια του εισοδήματός μας στο ποσοστό που θα έπρεπε, λόγος για τον οποίο ένα μεγάλο ποσοστό των συναδέλφων δεν δηλώνει και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις», υποστήριξε.Ακόμη, για το ζήτημα των αποθηκευμένων ποσοτήτων, ανέφερε ότι αυτές που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στους ψυκτικούς θαλάμους είναι ελάχιστες και όλοι αναμένουν τη νέα παραγωγή.

Ο παγετός του Μαρτίου και οι περσινές τιμές επηρέασαν τη Μεσσηνία

Μειωμένη αναμένεται να είναι η παραγωγή της εαρινής πατάτας στη Μεσσηνία, ενώ οι τιμές είναι διαφοροποιημένες σε σχέση με την περασμένη χρονιά. Σύμφωνα με τον πατατοπαραγωγό και πρώην πρόεδρο της Ένωσης Μεσσηνίας, Κώστα Κατσούλη, «πάμε για μία χρονιά με μειωμένη παραγωγή, λόγω της ζημιάς που προκάλεσε ο παγετός στις αρχές Μάρτη».

Μείωση στον πατατόσπορο κατά 20% φέτος, ως αποτέλεσμα των πολύ κακών περσινών τιμών στους παραγωγούς, ανέφερε από πλευράς του ο εξαγωγέας Γιώργος Γκούμας. «Από τους 1.150 τόνους που είχαμε πέρυσι, πέσαμε φέτος στους 850. Αν είχαμε το 2020 4.800 στρέμματα, φέτος υπολογίστε ότι έχουν καλλιεργηθεί 3.500 στρέμματα», σχολίασε. Παράλληλα, αναφορικά με την περσινή ζημιά που έκανε η πανδημία στην κατανάλωση του προϊόντος, ο ίδιος επεσήμανε ότι πέρυσι, μέχρι τις αρχές Μαρτίου, οι εισαγωγές από Αίγυπτο ήταν στους 62.000 τόνους. «Φέτος, όμως, βρίσκονται στους 41.000 τόνους», ανέφερε. «Η αγορά είναι ασταθής για όλα τα αγροτικά προϊόντα», υποστηρίζει, τονίζοντας ότι χρειάζεται ενίσχυση του Έλληνα παραγωγού, «ώστε να αντέξει σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο». Σύμφωνα και με τους δύο, οι τιμές, αναλόγως μεγεθών, κυμαίνονται μέχρι στιγμής από 35 έως 45 λεπτά/κιλό. «Στα 35 λεπτά είναι για τις ψιλές και 45 για τις πιο χοντρές για τις εξαγωγές», εξηγεί ο κ. Κατσούλης.

Η εικόνα στην Ευρώπη
Στα 11,3 δισ. ευρώ η αξία της ευρωπαϊκής πατάτας

Φθίνουσα πορεία στην καλλιέργεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο καταγράφουν τα στοιχεία της Eurostat, σε σχετική ανάλυση για το 2018, και αναφέρουν περίπου τις μισές καλλιεργούμενες εκτάσεις σε σύγκριση με το 2000. Αντιστοίχως και οι όγκοι που συγκομίστηκαν το 2018 (52 εκατ. τόνοι) ήταν κατά περίπου 37% λιγότεροι από εκείνους του 2000. Συμπεριλαμβανομένου του Ην. Βασιλείου, το 2018, οι ευρωπαϊκές εκτάσεις πατάτας μαζί με τον πατατόσπορο κάλυπταν περίπου 17 εκατ. στρέμματα, ποσοστό 1,6% της συνολικά καλλιεργούμενης γης.

Η αξία της ευρωπαϊκής παραγωγής πρώτης ύλης και πατατόσπορου σε βασικές τιμές (συμπεριλαμβανομένων επιδοτήσεων -εξαιρουμένων φόρων), το 2017 ανερχόταν σε 11,3 δισ. ευρώ, το 2,7% της αξίας της συνολικής αγροτικής παραγωγής. Σχεδόν το ήμισυ προήλθε από την παραγωγή τριών κρατών, Γαλλία (18,2%), Γερμανία (16,8%) και Ολλανδία (13,1).

Από την άλλη, τα στοιχεία αναφέρουν αστάθεια τιμών τόσο στην αγορά παραγωγών όσο και στους καταναλωτές με την πάροδο του χρόνου, καθώς και μεταξύ των κρατών, ανακλώντας εν μέρει τις έντονες ετήσιες διακυμάνσεις παραγωγής, αλλά και με διαφορές στην εξέλιξή τους μεταξύ των δύο αγορών ακόμα και για το ίδιο έτος και μέλος.

Εμπορικά, περίπου 7 εκατ. τόνοι διακινήθηκαν μεταξύ των κρατών της ΕΕ το 2018, αξίας 1,7 δισ. ευρώ. Ο μεγαλύτερος όγκος αφορούσε περισσότερο επιτραπέζιες και λιγότερο πατατόσπορο, ενώ μικρότερα ποσοστά αντιπροσώπευαν πρώιμες και άμυλο πατάτας. Σε όρους αξίας, τρία κράτη-μέλη (Γαλλία, Ολλανδία και Γερμανία) ευθύνονται για τα 2/3 του ενδοκοινοτικού εμπορίου.

Μειωμένες αποδόσεις στην Αχαΐα

Ξεκίνησε δειλά-δειλά η συγκομιδή της πατάτας σε Ηλεία και Αχαΐα, με τη μεγαλύτερη ποσότητα να μαζεύεται λίγο πριν από την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας. Οι καιρικές συνθήκες επέδρασαν στην καλλιέργεια, σύμφωνα με τους παραγωγούς, που αναφέρουν μειωμένες αποδόσεις σε σχέση με πέρυσι, ακόμα και κατά 25%, τη στιγμή μάλιστα που οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξήθηκαν κατά 20%.

Προβλήματα αντιμετώπισε η πρώιμη (φυτεύσεις Δεκέμβρη-Γενάρη), καθώς το 25% της παραγωγής υπέστη μεγάλη ζημιά από τον πάγο στα μέσα Μάρτη. Επιπλέον, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Λακκόπετρας Δυτικής Αχαΐας, Χρήστος Μπεκίρης, οι πολλές βροχές του Ιανουαρίου επέδρασαν αρνητικά στο έδαφος, με αποτέλεσμα τη μείωση των αποδόσεων. «Υπό κανονικές συνθήκες παράγονται 3,5-4 τόνοι πατάτας/στρέμμα. Φέτος, η παραγωγή αναμένεται να πέσει στους 2,5 τόνους», εξηγεί.

Από την άλλη, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις αυξήθηκαν φέτος, σύμφωνα με τον ίδιο. «Πολλοί στην περιοχή σταμάτησαν να καλλιεργούν καλαμπόκι και βιομηχανικό πιπέρι και στράφηκαν στην πατάτα», τονίζει. Αναφορικά με την τιμή, αυτή κυμαίνεται στα 30-40 λεπτά/κιλό.

Ωστόσο, όπως αναφέρει ο παραγωγός και εξαγωγέας από τη Μανωλάδα της Ηλείας, Δημήτρης Τακτικός, οι τιμές αναμένεται να «πέσουν» μόλις αρχίσει να βγαίνει στην αγορά ο κύριος όγκος της παραγωγής. «Ας ελπίσουμε να ανοίξει η αγορά και ο τουρισμός, ώστε να καταναλωθεί το προϊόν και να υπάρχει ζήτηση», προσθέτει.

Πολλαπλασιαστικό υλικό και νέες ποικιλίες
Μία δύσκολη και αργή διαδικασία που χρειάζεται τις νέες τεχνολογίες

Περισσότερες από 3.000 ποικιλίες πατάτας καλλιεργούνται σε περισσότερες από 125 χώρες, ιδίως σε εύκρατες, υποτροπικές και τροπικές περιοχές, καλύπτοντας σημαντικό οικονομικό μερίδιο στην παγκόσμια αγορά αγροτικών προϊόντων, με περισσότερους από 370 εκατ. τόνους παγκοσμίως και την Ευρώπη να αποτελεί τη δεύτερη κυριότερη παραγωγική περιοχή.

Στην ΕΕ συγκεντρώνονται και τα περισσότερα από τα υφιστάμενα προγράμματα παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού (83%), ανάφεραν σε σχετικό προσχέδιο για τις τεχνικές πολλαπλασιασμού οι Copa-Cogeca και Euroseeds. Η ανάπτυξη μίας νέας ποικιλίας απαιτεί 10-12 χρόνια ελέγχου και πολλαπλασιασμού μέχρι να γίνει εμπορεύσιμη, επισημαίνουν, υποστηρίζοντας ότι η εισαγωγή νέων ποικιλιών συνιστά μία μάλλον δύσκολη και αργή διαδικασία, λόγω της πολύπλοκης γενετικής πίσω από την αναπαραγωγή τους και του χαμηλού και περίπλοκου ρυθμού πολλαπλασιασμού.

Αν και η συμβατική αναπαραγωγή έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για βελτίωση των χαρακτηριστικών, η πρόοδος είναι σχετικά αργή. Επιπλέον, η αναζήτηση χρήσιμης γενετικής μεταβλητότητας σε άγριες ποικιλίες θα μπορούσε να είναι επίπονη και η παρέμβασή της σε αντίστοιχες καλλιεργούμενες μπορεί να είναι μια άλλη πρόκληση, αναφέρουν, τονίζοντας μεταξύ άλλων τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι νέες τεχνολογίες πολλαπλασιασμού, όπως η επεξεργασία γονιδιώματος, για τη βελτίωση των χαρακτηριστικών.

Ανάγκες για μεγαλύτερες ποσότητες νερού στη Νάξο

Πάνω από 5.000 στρέμματα πατάτας έχουν φυτευτεί στο νησί για την τρέχουσα περίοδο. Από αυτά, τα 2.500 αποτελούν συμβάσεις της Ένωσης Νάξου με μέλη της και άλλους παραγωγούς. Σύμφωνα με τον πρόεδρο, Δημήτρη Καπούνη, «οι τελευταίες φυτεύσεις ολοκληρώθηκαν πριν από έναν μήνα περίπου και η πρώτη συλλογή αναμένεται στις 15 Ιουνίου».

Το μεγαλύτερο πρόβλημα εστιάζεται στην έλλειψη του νερού. «Μπορεί για την τρέχουσα περίοδο να καλύψαμε τις ανάγκες μας, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα θα προκύψει για τις καλοκαιρινές φυτεύσεις», υποστήριξε. «Οι μειωμένες βροχοπτώσεις αυτή την περίοδο, όπως και η συνηθισμένη ξηρασία που ακολουθεί, δημιουργούν σημαντικά προβλήματα στις όψιμες φυτεύσεις», εξήγησε.

Προβληματισμός στο Νευροκόπι

Στο ξεκίνημα της σποράς βρίσκονται οι πατατοπαραγωγοί του Κάτω Νευροκοπίου, που πρόσφατα αντιμετώπισαν χιόνια και βροχές, ενώ η θερμοκρασία βρίσκεται συχνά υπό το μηδέν. «Είμαστε στη φάση της κατεργασίας του εδάφους, ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες», αναφέρει ο παραγωγός Βασίλης Καστίδης.

Η αγωνία τους προκύπτει και από τα προβλήματα διάθεσης και τιμής, η οποία συνδέεται με το κλείσιμο της εστίασης και του τουρισμού, λόγω πανδημίας.

«Ήταν η χειρότερη χρονιά. Είχαμε μέση τιμή 12-15 λεπτά/κιλό για την πρώτη ποιότητα, τιμή απαγορευτική σε συνάρτηση με το κόστος καλλιέργειας που προσδιορίζεται στα 1.000 ευρώ/στρέμμα», επισημαίνει. Εξηγεί παράλληλα ότι ακόμη αναμένουν τις κορωνοενισχύσεις, τις οποίες θα έπρεπε να έχουν λάβει, ώστε να προετοιμαστούν για τη νέα καλλιεργητική περίοδο. Ταυτόχρονα, εκτιμά ότι θα σπαρθούν λιγότερα στρέμματα, ελλείψει χρημάτων. «Φέτος, θα χρησιμοποιηθούν αρκετοί δευτεροετείς σπόροι» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Υπαρκτός είναι ο προβληματισμός, κατά τον ίδιο, καθώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές στην περιοχή, αφού πρόκειται για μονοκαλλιέργεια λόγω του μικροκλίματος που επικρατεί. Μάλιστα, ο κ. Καστίδης αναρωτιέται γιατί η τιμή της ΠΟΠ πατάτας Νευροκοπίου κατρακύλησε πριν από έναν μήνα και τώρα άλλες πατάτες πωλούνται προς 45 λεπτά στην Πελοπόννησο. «Έχουμε ένα εξαιρετικό προϊόν που κάνει πλήρη ωρίμανση, είναι ασυναγώνιστο σε γεύση και ποιότητα και η τιμή δεν καλύπτει ούτε τα έξοδά μας», καταλήγει.

Η φετινή εικόνα της καλλιέργειας στην Ελλάδα

Στα 183.770 στρέμματα, με μία παραγωγή της τάξεως των σχεδόν 460.000 τόνων, ανερχόταν η καλλιέργεια πατάτας στην Ελλάδα το 2018, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Ως καλλιέργεια, καταγράφεται σε όλες τις περιφέρειες, αλλού περισσότερο, αλλού λιγότερο, με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση να εντοπίζεται στη Δυτική Ελλάδα (37.320 στρέμματα), περισσότερο σε Ηλεία και Αχαΐα, στην Κρήτη (30.701 στρ.) κυρίως στο Ηράκλειο, αλλά και σε Λασίθι και Χανιά, στα βόρεια πρωτίστως στη Δράμα (21.509 στρέμματα) και δευτερευόντως στην Ξάνθη και στη Στερεά (16.245 στρ.), με τη Βοιωτία να εμφανίζει διπλάσιες εκτάσεις από τις Φθιώτιδα και Εύβοια. Ακολουθούν η Πελοπόννησος (15.388 στρ.) και τα νησιά Νοτίου Αιγαίου (13.818 στρ.) κυρίως σε Ρόδο, Νάξο και λιγότερο Κω. Ακόμη, με 11.782 στρέμματα συμβάλλουν οι περιοχές της Κοζάνης και της Φλώρινας και λιγότερο της Καστοριάς.

Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας πηγής, η καλλιέργεια στη χώρα μας ακολουθεί φθίνουσα πορεία, αφού οι εκτάσεις και η παραγωγή της έχουν μειωθεί κατά 7,15% και 7,94% αντιστοίχως μεταξύ του 2017-2018, διαφορά ακόμη μεγαλύτερη από το 2014, κατά 29,6% στις εκτάσεις και κατά 25,3% στις ποσότητες.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 16 Απριλίου 2021

Σχετικά Άρθρα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.

Back to top button