Πάνω από 60 νέα είδη εντόμων έχουν έρθει στη χώρα μας τα τελευταία 20 χρόνια – Ανησυχητικά τα στοιχεία επιστημόνων από τη Θεσσαλονίκη για την κλιματική αλλαγή
Μετανάστες… έντομα απειλούν την αγροτική παραγωγή της χώρας μας, λόγω κλιματικής αλλαγής…
Η “Ν.Κ.” είχε προ ετών δημοσιεύσει ανάλογες εκτιμήσεις, ενώ σήμερα δημοσιεύει τις ανησυχητικές θέσεις γνωστών επιστημόνων, που τονίζουν ότι, όσο το κλίμα αλλάζει, αυξάνονται στη χώρα μας οι εχθροί και οι ασθένειες φυτών και ζώων. Μάλιστα, τον φόβο τού ότι η ανθρωπότητα θα αναγκαστεί να επιστρέψει στη χρήση εντομοκτόνων προκειμένου να καταπολεμήσει τα έντομα, που συνεπεία και της κλιματικής θα επιτείνουν τις επιπτώσεις τους στον πρωτογενή τομέα, εξέφρασε ο καθηγητής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης στη Γεωργία Ζωολογίας και Παρασιτολογίας του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ, Νικόλαος Κουλούσης. «Πολύ φοβάμαι ότι θα αναγκαστούμε να καταπολεμήσουμε τα έντομα με εντομοκτόνα, που από μόνα τους συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην κλιματική αλλαγή και την επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο», επισήμανε ο ίδιος χαρακτηριστικά στην τοποθέτησή του στη διημερίδα που ξεκίνησε στη Θεσσαλονίκη, με τίτλο η “Κλιματική αλλαγή: Επιπτώσεις στην πρωτογενή παραγωγή και στο φυσικό περιβάλλον (φυσικές καταστροφές, φυτική και ζωική παραγωγή, ενιαία υγεία)”!
Τη διημερίδα διοργανώνουν στη Θεσσαλονίκη το Διεπιστημονικό Κέντρο Αγροδιατροφής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Παράρτημα Κεντρικής Μακεδονίας του Γεωτεχνικού Επιμελητήριου Ελλάδας (ΓΕΩΤΕΕ), υπό την αιγίδα του ΑΠΘ και της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, επικαλούμενος πρόσφατες εργασίες, με τις οποίες επιχειρήθηκε η ποσοτικοποίηση των ενδεχόμενων επιδράσεων των εντόμων πάνω σε σιτάρι, ρύζι και καλαμπόκι, ο κ. Κουλούσης τόνισε ότι η επιπλέον άνοδος της θερμοκρασίας κατά δύο βαθμούς Κελσίου θα σημάνει «αύξηση απώλειας από έντομα κατά 59 εκατ. τόνους σιταριού, που αντιστοιχεί με όλη την παραγωγή των ΗΠΑ το 2017, αύξηση απώλειας κατά 92 εκατ. τόνων ρυζιού, ήτοι τα 3/4 της ετήσιας κατανάλωσης στην Κίνα, και κατά 62 εκατ. τόνους καλαμποκιού, που αντιστοιχεί στο σύνολο της παραγωγής των Κένυας και Ουγκάντας το έτος». Διευκρίνισε ότι τα προαναφερόμενα τρία είδη αφορούν στο 42% το καταναλωμένων θερμίδων από τον άνθρωπο και σημείωσε ότι οι προαναφερόμενες απώλειες θα είναι πρόσθετες και πιο έντονες στις εύκρατες χώρες.
Πάνω από 60 είδη εντόμων “μετανάστευσαν” στην Ελλάδα την τελευταία 20ετία. Τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με τον κ. Κουλούση, εισήλθαν στην Ελλάδα περισσότερα από 60 νέα είδη εντόμων, με τα 20 εξ αυτών να έχουν εξελιχτεί σε σοβαρούς εχθρούς «όχι μόνο λόγω της κλιματικής αλλαγής» αλλά και εξαιτίας της εξόντωσής τους με εντομοκτόνα, διευκρίνισε. Μάλιστα, πρόσθεσε ότι στα πρόθυρα να μπουν στην Ελλάδα βρίσκονται και άλλα έντομα, με το χειρότερο εξ αυτών να θεωρείται αυτό που έκανε την εμφάνισή του στην Ιταλία το 2018 και μοιάζει με τον δάκο της ελιάς και τη μύγα της Μεσογείου, «με τη διαφορά ότι είναι πολύ χειρότερο, έχει μεγάλο καταστρεπτικό δυναμικό και πολλούς ξενιστές», υπογράμμισε.
Τα έντομα δε θα είναι η βασική αιτία των προβλημάτων της κλιματικής αλλαγής, αλλά θα επιτείνουν το πρόβλημα, όπως διαπίστωσε ο κ. Κουλούσης. «Τι μπορούμε να κάνουμε;», διερωτήθηκε και απάντησε ότι «θετικά θα συμβάλουν οι κρατικές παρεμβάσεις για μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, δηλαδή η εφαρμογή καινοτομιών για πιο καθαρή ενέργεια, ανθεκτικότερα φυτά και καλύτερες καλλιεργητικές τεχνικές, όπως “έξυπνη” γεωργία και γεωργία ακριβείας. Θα χρειαστούν κατά τον ίδιο νέες στρατηγικές αντιμετώπισης των εντόμων και «πολύ φοβάμαι ότι θα αναγκαστούμε να καταφύγουμε και πάλι στα εντομοκτόνα που ολοένα και μειώνονται και βγαίνουν από την αγορά».
Στην τοποθέτησή του ο κ. Κουλούσης ανέφερε ότι τα έντομα είναι “εκτόθερμα”, που σημαίνει ότι έχουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και καταναλώνουν περισσότερες θερμίδες όταν αυτή αυξάνεται. Επιβιώνουν καλύτερα στη διάρκεια ηπιότερων χειμώνων – κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη αναπαραγωγή – μεταβάλλουν το εύρος της γεωγραφικής τους κατανομής και εγκαθίστανται σε ευνοϊκότερες περιοχές ανάλογα με το κλίμα.
Στη φυτική παραγωγή
Εξάλλου, μείωση των αποδόσεων στα φυτά μεγάλης καλλιέργειας, υποβάθμιση των ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών των νωπών φρούτων, μείωση της ποιότητας των σταφυλιών και της τυπικότητας των οίνων, αύξηση της χρήσης των εντομοκτόνων, αλλά και εμφάνιση νέων ασθενειών στα φυτά είναι ορισμένες μόνο από τις σημαντικές επιπτώσεις που επιφέρει η κλιματική αλλαγή στην αγροτική παραγωγικότητα. Σύμφωνα με τον καθηγητή στο Εργαστήριο Γεωργίας του ΑΠΘ, Χρήστο Δόρδα,«για αείφυλλα είδη, όπως είναι η ελιά, και σύμφωνα με τα πρόσφατα σενάρια κλιματικής αλλαγής, προβλέπονται ακόμη πιο ήπιοι χειμώνες που θα δυσχεράνουν την εαρινοποίηση της ελιάς, ανάλογα με την ποικιλία της.
Η κορωνέικη θα επηρεαστεί λιγότερο, η ελιά Χαλκιδικής, όμως, αναμένεται να επηρεαστεί περισσότερο. Είναι σημαντικό και το γενετικό υλικό που θα χρησιμοποιηθεί», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Δόρδας, προσθέτοντας ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι ζημιές στην ελιά από τη μείωση του ψύχους κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι πολύ μεγάλες.
Με βάση τα επιστημονικά δεδομένα, και το αμπέλι στη χώρα μας φαίνεται να έχει επιπτώσεις από τις κλιματικές αλλαγές. Όπως υπογράμμισε ο καθηγητής, υπάρχει μεγάλη σύνδεση του κλίματος με τα αναπτυξιακά στάδια τού αμπελιού και παρατηρείται σε όλο τον κόσμο μια πρωίμιση (κυρίως σε διεθνείς ποικιλίες) λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας.
Στην κτηνοτροφία
Για την κτηνοτροφία, ο καθηγητής Κτηνιατρικής στο ΑΠΘ, Γιώργος Αρσένος, σημείωσε, μεταξύ άλλων, ότι θα πρέπει να γίνει επανασχεδιασμός των συστημάτων εκτροφής, αφού η βιομηχανία του γάλακτος θα επηρεαστεί πολύ σημαντικά από τις αλλαγές στο κλίμα, στις αποδόσεις και στην ποιότητα.
Η κλιματική αλλαγή αυξάνει τις ασθένειες
Τι έγραφε η “Νέα Κρήτη”, όμως, σε παλιότερα δημοσιεύματα για την υπόθεση αυτή; Το 2018 είχαμε γράψει ότι, λόγω κλιματικής αλλαγής, αυξάνονται οι ασθένειες και οι εχθροί των καλλιεργειών στην Κρήτη και γενικότερα στη χώρα μας, αλλά την ίδια ώρα μειώνονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση οι δραστικές ουσίες των φυτοφαρμάκων, για να παράγονται προϊόντα όσο γίνεται πιο κοντά στη βιολογική καλλιέργεια. Όμως, στο μεταξύ, ανοίγει διαρκώς τα σύνορά της η Ευρωπαϊκή Ένωση σε τεράστιες ποσότητες προϊόντων που έρχονται από τις τρίτες χώρες, στις οποίες οι καταργηθείσες δραστικές ουσίες, και ακόμα περισσότερες, εφαρμόζονται κανονικά και φτάνουν έτσι στο πιάτο των Ευρωπαίων καταναλωτών από την… “πίσω πόρτα”!
Ο γενικός γραμματέας του Παραρτήματος Κρήτης του Γεωτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Γιάννης Σμυρνάκης, είχε τότε μιλήσει στην εφημερίδα μας για παγκόσμια ανησυχία των επιστημόνων για τις επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον και την αγροτική οικονομία, με την αύξηση ή την αναμενόμενη αύξηση ζιζανίων, βακτηρίων κ.λπ., που μέχρι τώρα υπήρχαν σε άλλες θερμότερες περιοχές, δεν είχαν όμως ευνοηθεί απ’ τις θερμοκρασίες. Έτσι, από τώρα και μετά, περιμένουμε να δούμε αυτά τα προβλήματα να αυξάνονται. «Καταδεικνύεται αυτή τη στιγμή», όπως μας δήλωνε τότε ο κ. Σμυρνάκης, «ότι κάποια παθογόνα θα είναι τα επόμενα χρόνια σε έξαρση, γιατί πλέον δεν υπάρχουν τα κατάλληλα χημικά σκευάσματα για να αντιμετωπιστούν»… Αλλά την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ, «φεύγουν δραστικές ουσίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άρα την ίδια ώρα οι Ευρωπαίοι παραγωγοί αυξάνουν το κόστος παραγωγής τους για να αντιμετωπίσουν τους εχθρούς και τις ασθένειες των καλλιεργειών τους. Και την ίδια ώρα εισάγουμε ντομάτες από το Μαρόκο και την Τουρκία, όπου χρησιμοποιούνται ακόμα χειρότερα φάρμακα. Δηλαδή η Ε.Ε. με αυτό που κάνει, καταργώντας δραστικές, ουσιαστικά είναι σαν να απαξιώνει την παραγωγή των δικών της προϊόντων»…
