Οι αγρότες χρειάζονται βελτιωμένη πρόσβαση στα λιπάσματα για να αποτρέψουν μια πιθανή παγκόσμια επισιτιστική κρίση, ωστόσο κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα. Η κρίση στα λιπάσματα, η οποία επιδεινώνεται σταθερά από το 2021 –όταν η Παγκόσμια Τράπεζα ανέφερε αύξηση 66% στην τιμή τους εξαιτίας των ελλείψεων– είναι πιθανό να συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023, σύμφωνα με μελέτη του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (WTO).
Η έλλειψη των ζωτικής σημασίας γεωργικών εισροών οφείλεται σε έναν συνδυασμό ζητημάτων εφοδιαστικής αλυσίδας που τροφοδοτήθηκαν από την πανδημία COVID-19, τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (αμφότερες οι εμπλεκόμενες χώρες είναι κορυφαίες εξαγωγείς εισροών, όπως τα λιπάσματα και των ενώσεων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τους) και τον υψηλό πληθωρισμό. Ως εκ τούτου, τα λιπάσματα έχουν γίνει πολύ πιο δυσεύρετα και ακριβά για τους αγρότες.
Οι δύο διεθνείς οργανισμοί εκπόνησαν τη μελέτη, με σκοπό να τονίσουν την ανάγκη για βελτιωμένη πρόσβαση σε λιπάσματα, προκειμένου να αποφευχθεί μια πιθανή παγκόσμια επισιτιστική κρίση. Δυστυχώς, η έρευνα παρατηρεί ότι οι ελλείψεις θα συνεχιστούν και το νέο έτος, επηρεάζοντας τη γεωργική παραγωγή και την επισιτιστική ασφάλεια σε όλο τον πλανήτη, ιδιαίτερα σε περιοχές που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από εισαγόμενες εισροές, όπως η Αφρική.
Κατεπείγον αίτημα για ανάληψη δράσης
Θέλοντας να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου, FAO και WTO προχώρησαν σε ρητές συστάσεις στην τελευταία σύνοδο κορυφής της G20, παροτρύνοντας τους κυβερνητικούς ηγέτες που εκπροσωπούν τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου να επικεντρωθούν στον μετριασμό των φλεγόντων ζητημάτων εφοδιασμού τροφίμων που σχετίζοντ – αι με τις ανωτέρω ελλείψεις.
Πρώτα και κύρια, οι οργανισμοί παρότρυναν τις κυβερνήσεις να «καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να διατηρήσουν ανοιχτό το εμπόριο λιπασμάτων», με την ελπίδα ότι η προσφορά θα μπορέσει να φτάσει μέχρι τις χώρες που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Το μήνυμα έχει ξεκάθαρους αποδέκτες ορισμένους από τους κολοσσούς της βιομηχανίας λιπασμάτων, όπως η Κίνα, οι οποίοι, προχωρώντας σε κινήσεις προστατευτισμού, περιορίζουν τις εξαγωγές λιπασμάτων.
Χρήσιμα είναι τα συμπεράσματα και από την επισκόπηση των μέτρων που θέσπισε ο WTO από τον Ιανουάριο του 2021 έως τα μέσα Οκτωβρίου 2022.
Από τις σχετικές με τα λιπάσματα αποφάσεις που υιοθέτησαν τα μέλη του Οργανισμού κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 41% αφορούσαν περιοριστικές πολιτικές, υπογραμμίζοντας την ανάγκη διατήρησης ενός ανοιχτού εμπορίου, χωρίς φραγμούς. Για να επιτευχθεί αυτό, FAO και WTO προτείνουν την «κινητοποίηση διεθνούς οικονομικής στήριξης» και την επιστράτευση εργαλείων, όπως οι «συμβάσεις ανταλλαγής λιπασμάτων», ούτως ώστε να παραμείνει διαχειρίσιμο το κόστος παραγωγής.
Η αποφυγή της αστάθειας των τιμών κρίνεται επίσης ζωτικής σημασίας, καθώς τα λιπάσματα αντιπροσωπεύουν το 35%-36% του κόστους παραγωγής σε βασικές καλλιέργειες, όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.
Τέλος, η οδηγία των WTO και FAO προτείνει επενδύσεις σε καινοτομίες και τεχνικές που θα μπορούσαν να μειώσουν την εξάρτηση από τη χρήση λιπασμάτων, όπως η βελτίωση της συνολικής γονιμότητας του εδάφους και η μετάβαση σε βιώσιμες γεωργικές πρακτικές που εστιάζουν στη διατήρηση της υγείας του εδάφους.
