Η βιώσιμη αστική κινητικότητα αποτελεί βασική συνιστώσα της ευρωπαϊκής πολιτικής, που σημαίνει πιο ανθρώπινες και φιλικές προς το περιβάλλον μετακινήσεις, εκτοπίζοντας το αυτοκίνητο. Η σύγχρονη Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο σχεδιασμό αστικών μεταφορικών συστημάτων εστιάζει στις χαμηλές ταχύτητες (πεζή μετακίνηση, χρήση ποδηλάτου) και αποτρέπει, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό, την χρήση των ΙΧ εντός του αστικού χώρου. Οι Γαργαλιάνοι είναι μία μικρή κωμόπολη με πυκνό αστικό ιστό στενούς δρόμους και ακανόνιστη ρυμοτομία που δυσκολεύουν τον κυκλοφοριακό σχεδιασμό στη σημερινή εποχή που τα αυτοκίνητα και οι ανάγκες για μετακινήσεις έχουν αυξηθεί. Το πολεοδομικό σχέδιο αντικατοπτρίζει τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες μέσα στις οποίες δημιουργήθηκε και εξελίχθηκε η πόλη. Λόγω αυτών των συνθηκών και της απουσίας σημαντικών περιφερειακών κινήσεων ο κύριος κυκλοφοριακός φόρτος που αφορά τοπικές και υπερ-τοπικές κινήσεις διέρχεται από το κέντρο (πλατεία) με αποτέλεσμα να υπάρχει σύγκρουση των κύριων λειτουργικών χαρακτηριστικών της οδού, που είναι οι ανάγκες για σύνδεση-πρόσβαση-παραμονή επί της οδού. Έως το 2000 η κατάσταση γύρω από την πλατεία και το κέντρο ήταν ανεκτή, όμως στην εικοσαετία που μεσολάβησε εκτός από την αύξηση των αυτοκινήτων, οι ρυθμοί δραστηριότητας όλων μας επιταχύνθηκαν κάνοντας απαραίτητη την καθημερινή χρήση του ΙΧ με αποτέλεσμα οι περισσότερες μετακινήσεις μας να γίνονται με το αυτοκίνητο. Το εμπόριο σε εθνική κλίμακα γίνεται σε ημερήσια βάση από τα δίκτυα που επιβάλουν τη χρήση φορτηγών αυτοκινήτων τα οποία διέρχονται κάθε στιγμή της ημέρας από το κέντρο της πόλης.
Με βάση τα παραπάνω υπό τις παρούσες κυκλοφοριακές συνθήκες της πόλης, επειδή δεν είναι δυνατό να καταργηθεί καμία κίνηση γύρω από την πλατεία η πρόταση που παρουσιάζεται σε προκαταρκτικό στάδιο είναι η μετατροπή του κύριου οδικού άξονα που διέρχεται από την πλατεία σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας με μείωση του πλάτους του οδοστρώματος στο απολύτως αναγκαίο για να διέρχεται η κυκλοφορία, και αυτό γίνεται με την αύξηση του πλάτους των πεζοδρομίων καθώς και του χώρου της πλατείας περιμετρικά με την προσθήκη ζώνης πλάτους περίπου 2 μέτρων. Έτσι αυξάνεται σημαντικά ο χώρος που χρησιμοποιείται από τον πεζό ο οποίος έχει προτεραιότητα χρήσης και του διαδρόμου κίνησης των οχημάτων. Η χαμηλή ροή των οχημάτων θα επιτυγχάνεται με τη διαμόρφωση του διαδρόμου για την κίνηση των οχημάτων (με διάστρωση κυβόλιθων) περιμετρικά της πλατείας. Ο πεζός θα έχει το προβάδισμα σε όλο το πλάτος ενώ η κίνηση των οχημάτων θα γίνεται με πολύ μικρή ταχύτητα (20-30 χιλ.). Η στάση και η στάθμευση των αυτοκινήτων σε όλο το χώρο περιορίζεται και επιτρέπεται μόνο στις καθορισμένες θέσεις που θα χρησιμοποιούνται και για την τροφοδοσία των καταστημάτων, ενώ το πεζοδρόμιο θα μπορούσε να μην είναι υπερυψωμένο. Στα πεζοδρόμια (πορτοκαλί χρώμα) θα διαμορφωθούν με πλακόστρωση διάδρομοι κίνησης πεζών, ράμπες ανόδου διαβάσεις, παρτέρια με πράσινο κλπ. Στο εσωτερικό της πλατείας θα διατηρηθεί η μορφή η χρήση και η φυσιογνωμία του χώρου. Τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν στην ανάπλαση θα πρέπει να είναι σε αρμονία με τη υπάρχουσα πλατεία.
Η προτεινόμενη ανάπλαση θα συμβάλλει θετικά στην οικονομία, τόσο του τοπικού όσο και του ευρύτερου περιβάλλοντος της πόλης. Ειδικότερα, οι εμπορικές δραστηριότητες επωφελούνται περισσότερο από τις πεζοδρομήσεις, καθώς ο περιορισμός των ΙΧ αυξάνει τον κύκλο εργασιών των καταστημάτων. Παράλληλα, αυξάνεται η αξία των ακινήτων στις περιοχές των πεζοδρομήσεων. Αυτό συμβαίνει λόγω της διευκόλυνσης που παρέχεται για την προσέλευση πεζών και για επισκέψεις σε καταστήματα και αγορές. Επιπλέον, οι πεζόδρομοι αποτελούν μέρος αναψυχής και προσέλκυσης κατοίκων και τουριστών, λόγο του ποιοτικού περιβάλλοντος που παρέχουν. Η πεζοδρόμηση επίσης θα συμβάλλει στην προώθηση του περπατήματος ως τρόπου μεταφοράς αλλά και άσκησης. Τέλος, ο διαχωρισμός του δρόμου συμβάλλει στην ασφάλεια των πεζών.
Η πρόταση αυτή δεν αντικαθιστά τη μελέτη που πρέπει να γίνει από τον ειδικό αρχιτέκτονα που θα εξειδικεύσει τα μέτρα και το σχεδιασμό, μπορεί όμως να αποτελέσει ένα πλαίσιο στο ποίο θα κινηθεί. Όσον αφορά τα πλάτη διέλευσης και τις διαπλατύνσεις των στροφών έχουν επιλεγεί ώστε να διέρχονται και μεγάλα οχήματα, ενώ όλη η πρόταση επιδέχεται βελτιώσεις καθώς και αντίλογο.
Θέλω επίσης να σχολιάσω την πρόταση που έγινε για ένταξη ανάπλασης της πλατείας Β. Ηπείρου-Ηρώου και Ερμού, ότι αυτή η μελέτη αν και υπάρχει από την εποχή της Δημαρχίας Σ. Καλοφωλιά δεν έχει δημοσιοποιηθεί ώστε να γνωρίζουμε τι προβλέπει, ενώ σε κάθε περίπτωση δεν συγκρίνεται με μία πετυχημένη ανάπλαση γύρω από την περιοχή της πλατείας.
Αναστασόπουλος Νίκος
Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός
Νίκο η ανάλυσή σου σκοντάφτει στην έλλειψη περιφεριακού και ως εκ τούτου στις παρούσες σηνθήκες είναι εκ των ουκ άνευ. Άρα και επειδή μιλάμε για έναν υπαρκτό κόσμο και μια πόλη με συγκεκριμένες ανάγκες θα πρέπει να αναζητήσουμε ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις. Προς τούτο σε δημοσιευσή μας θα προτείνουμε τις απόψεις μας, αφού έγινε καθεστώς η ατομική πρόταση και όχι οι συλλογικές, μετά από διαβούλευση. Και κάτι άλλο, τα πεζοδρόμια σε πόλεις με μικρούς δρόμους σε όλη την Ευρώπη δεν υπάρχουν. Δεν ζούμε στην Ρωμαική εποχή, βλέπε Πομπηία, που οι ακαθαρισίες χύνονταν στους δρόμους και ήταν απαραίτητα τα πεζοδρόμια. Εξ άλλου οι συνήθειες των ανθρώπων δεν πρέπει να καταστέλλονται αλλά να διευθετούνται…με φιλία και εκτίμηση όλες οι παρατηρήσεις…
Οι βίαιες αλλαγές, ακόμη και σε μία μικρή αλλά πυκνή πόλη όπως οι Γαργαλιάνοι μπορεί να μην έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, ειδικά όταν δεν συνοδευονται απο καποια σοβαρή μελέτη, στην περίπτωση αυτή από μία κυκλοφοριακού τύπου μελέτη. Μία μέση λύση που μπορεί να δοκιμάσει κανείς είναι η εφαρμογή ενός πιλοτικού, δοκιμαστικού προγράμματος.
Ισχύει αυτο που αναφέρει ο κ. Τ. Κατσίεβελας, πως σε πολλά χωριά, σίγουρα στα Μεσαιωνικά, της Ευρώπης, οι δρόμοι είναι στενοί και δεν υπάρχουν πεζοδρόμια (χωρίς αυτό να ειναι απαραίτητα καλό), το βλέπεις στην Ιταλία, στην κεντρική και νότιο Γαλλία (ειδικά στα χωριά πάνω απο τίς Κάννες όπου επικρατεί το χάος αλλά δεν εχουν αλλάξει ούτε ένα λιθαράκι για να διευκολύνουν την κυλοφορία των οχημάτων, το πρόβλημα το έχει πάντα το όχημα), στην Ελβετία, και αλλού, ενώ, για παράδειγμα, στην Αγγλία, μπορεί να απουσιάζει πολλές φορές η πλατεία με την δική μας έννοια και χρήση, υπάρχει όμως ο κενρικός δρόμος, ο οποίος εχει και σαφή εμπορικό χαρακτήρα (high-road, market-street). Αυτοί οι κεντρικοί-εμπορικοί δρομοι σε πολλά μέρη έχουν εκσυγχρονιστεί, με φαρδύτερα πεζοδρόμια, κλπ, αναλογα με την περισταση.
Ο αντίστοιχος εμπορικός δρόμος στους Γαργαλάνους είναι τουλαχιστον ένας, αλλά ας τον θεωρήσουμε τον βασικό δρόμο, και ειναι αυτος της αγοράς, όπου επιτρέπεται το παρκάρισμα μόνο αριστερά μεχρι το Κεντρο Υγειας. Εκεί, όντως, συχνά βλέπεις πεζούς να κινούνται μέσα στον δρόμο, μπροστά από οχήματα. Υποθέτω πως τα παρκαρισμένα οχήματα στο αριστερο τμήμα ανήκουν σε ιδιοκτήτες ή εργαζομένους επιχειρήσεων, και σε μόνιμους κατοίκους. Εκεί θα μπορούσες να πειραματιστείς πιλοτικά με την απαγόρεψη της στάθμευσης για ένα διάστημα, πχ, μερικών μηνων, και ίσως μόνο τις ώρες που η αγορά είναι ανοικτή, ώστε οι μόνιμοι κάτοικοι να μπορούν να παρκάρουν το βράδι. Βέβαια, αυτό θα σημαίνει πως θα πρέπει να τα κινούν το επόμενο πρωί. Πες, λοιπόν, για παράδειγμα, πως απαγορεύεις την στάθμευση μέχρι το στενάκι όπου βρίσκεται το δικηγορικό γραφείο της κ. Β. Μαρίνη. Το κάνεις πειραματικά, στην αρχή χωρίς κόστος. Πάς μετά από τρείς μήνες και ρωτάς τους ειχερηματίες, αλλά και τους μόνιμους κατοικους την άποψή τους. Έχεις κάνει και εσύ τις παρατηρήσεις σου. Αν είναι ικανοποιημένοι, το διατηρείς, ή το βελτιώνεις, χαμηλώνεις και τα πεζοδρόμια, κλπ. Αν, όχι, επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς. Το πιλοτικό πρόγραμμα, χωρίς έξτρα κόστος, σε βοηθάει να δεις το πως θα πορευτείς.
Δεν εχω σκοπό να αντιδράσω στην πρόταση του κ. Ν. Αναστασόπουλου, απλά διαφωνώ με την επικρατούσα Πανελληνίως άποψη πως το πρώτο πράγμα που κανεις σε μία πόλη είναι να ξοδέψεις μία περιουσία για να ανακατασκευάσεις την πλατεία την οποία ανακατασκεύασε κάποιος άλλος πρίν από είκοσι χρόνια με το ίδιο σκεπτικό και όλα τα υπόλοιπα μένουν στασιμα λες και λειτουργούν τέλεια.
Οι Γαρ/νοι είναι ένα μεγάλο χωριό.
Ας αλλάξει η νοοτροπία χωριού των κατοίκων, και τα άλλα έπονται.
Και τους κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας να σας φτιάξουν, δεν θα αλλάξει κάτι.
Θα βάλουμε μία μινιατούρα της Όπερας του Σύδνευ στην πλατεία για να νιώσουμε αστοί.