Του Βασίλη Ζαμπούνη
Τα νέα δεδομένα που ανακοίνωσε το ισπανικό Υπουργείο Γεωργίας , αλλάζουν – κυριολεκτικά – το χάρτη της παγκόσμιας ελαιοκομίας. Η Ισπανία, με 1,8 εκ. τόνους, καλύπτει περίπου τα 2/3 της παγκόσμιας παραγωγής. Εφέτος η Ελλάδα, μαζί με την Ιταλία, θα έχουν λιγότερο από το 20% της ισπανικής παραγωγής.
Η εξέλιξη αυτή δεν είναι συγκυριακή, ούτε τυχαία, γι αυτό και διαφωνώ με κάποια πρόσφατα δημοσιεύματα, ακόμη και σε έγκριτα (κατά τα άλλα) Μέσα Ενημέρωσης, που αποδίδουν στην κλιματική αλλαγή αυτές τις μεταβολές. Χωρίς να παραγνωρίζουμε τις βραχυχρόνιες επιπτώσεις των έντονων καιρικών φαινομένων, ωστόσο τα βαθύτερα και μονιμότερα αίτια είναι το εξής ένα: ήρθε η ώρα η Ισπανία να δρέψει τους καρπούς μιας πολυετούς – από την ένταξή της στην ΕΟΚ/ΕΕ το 1986 – καλά οργανωμένης ελαϊκής πολιτικής. Ο υπερτετραπλασιασμός, και σύντομα ο υπερπενταπλασιασμός, της παραγωγής της οφείλεται – από όσα μπορώ να γνωρίζω – σε μια σειρά παράγοντες: νέες φυτεύσεις ελαιοδέντρων, σωστή και εντατική καλλιέργεια – καμία σχέση με τα φαινόμενα ημιεγκατάλειψης, ορατά δια γυμνού οφθαλμού σε Ελλάδα και Ιταλία. Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια παρατηρούμε ένα υψηλό επίπεδο οργάνωσης και συνεργασίας μεταξύ της κεντρικής κυβέρνησης, των αυτόνομων περιφερειών, των κοοπερατίβων, των ιδιωτικών επιχειρήσεων, των τραπεζών, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Και στο βάθος όλων, διακρίνουμε έναν ακόμη καθοριστικό παράγοντα: την σωστή και χρηστή αξιοποίηση του πακτωλού των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων. Άρα και εδώ η σύγκριση με Ελλάδα και Ιταλία είναι καταλυτική.
Οι τεράστιες ποσότητες δεν είναι μόνο πλούτος για τον πρωτογενή τομέα αλλά είναι και ένα ‘’εργαλείο’’ κατάκτησης των διεθνών αγορών. Αποδείχθηκε πως οι Ισπανοί σιγά – σιγά εξοβέλισαν τις ιταλικές επιχειρήσεις – άλλωστε μερικές από αυτές, Bertolli, Carapelli, Sasso, Minerva, τις έχουν εξαγοράσει– και σήμερα ελέγχουν όχι μόνο την πρώτη ύλη αλλά και το τελικό προϊόν, στις μεγαλύτερες αγορές, ακόμη και στις ΗΠΑ, παραδοσιακό προπύργιο των δικτύων του ιταλικού νότου.
Η σημερινή Ελληνική αλαλία
Δεν είναι υπερβολή αν διαπιστώσουμε ότι δύο εβδομάδες μετά τις ιστορικές όπως προαναφέραμε ισπανικές ανακοινώσεις, η Ελλάδα ζει στον δικό της κόσμο, εσώκλειστη, με τείχη υψωμένα απέναντι στις διεθνείς εξελίξεις.
Ούτε είναι τυχαίο ότι συζητώντας με τους μεμονωμένους επιχειρηματίες – η Food Expo έδωσε μια καλή ευκαιρία – όλοι γνωρίζουν το ισπανικό 1,8 και όλοι ανησυχούν. Ο καθένας χωριστά και κατ’ ιδίαν. Σε συλλογικό όμως επίπεδο επικρατεί ακινησία και αλαλία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το Υπουργείο δείχνει να αγνοεί (!;) το θέμα, δεν το άγγιξε αν και είχε την πολύ καλή αφορμή του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας όπου εκπροσωπήθηκε από τους Β. Κόκκαλη και Χ. Κασίμη. Αλλά και η Εθνική Διεπαγγελματική απέτυχε να συνέλθει η Γενική της Συνέλευση, ακόμη και σε αυτές τις άκρως απειλητικές για το μέλλον του τομέα συνθήκες.
Αντιθέτως, οι Ισπανοί, αν και υπό μια έννοια είναι αυτοί οι ωφελημένοι, ωστόσο κινητοποιήθηκαν από την πρώτη στιγμή (Η Ισπανία σε εγρήγορση, 14/3 και Ο Planas είπε όχι, προς το παρόν, στην αποθεματοποίηση του ελαιολάδου, 19/3). Δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν τελικά καταφέρουν να παρθούν μέτρα προς όφελός τους, όπως είχε γίνει και στην προηγούμενη κρίση υπερπαραγωγής το 2012. Άλλωστε στις θέσεις κλειδιά λήψης των αποφάσεων και στις Βρυξέλλες και στη Μαδρίτη (IOC), οι Ισπανοί έχουν εκτοπίσει όχι μόνο τους Έλληνες – δεν υπάρχει κανείς ούτε για δείγμα – αλλά και τους Ιταλούς.
Ο Ελληνικός Τύπος
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τα Ελληνικά ΜΜΕ. Πλην του οlivenews.gr που από την πρώτη στιγμή ανάρτησε και συνεχίζει με τη σχετική ειδησεογραφία, δεν έχω δει άλλη αναφορά, από όσο τουλάχιστον μπορώ να γνωρίζω. Γιατί; Άγνωστο. Ίσως γιατί αυτές οι ειδήσεις ανατρέπουν τον εφησυχασμό των προηγούμενων μηνών.
Θα περιοριστώ σε μία ιστοσελίδα λόγω του δημόσιου χαρακτήρα της μια και χρηματοδοτείται από δημάρχους της Κρήτης. Έγραφε λοιπόν στις 30/1/2019: «Τα νεότερα δεδομένα επιβεβαιώνουν ότι η φετινή παραγωγή είναι αρκετά χαμηλότερη από ότι αρχικά εκτιμήθηκε ακόμα και στην Ισπανία. (…) Από την άλλη πλευρά για λόγους ανεξήγητους, διάφοροι παράγοντες του αγροτικού χώρου αναφέρονται με δηλώσεις σε ΜΜΕ, σε τεράστια παραγωγή της Ισπανίας (1.700 χ.τ.), προκαλώντας ψυχολογικό κλίμα για βεβιασμένη προσφορά και πτώση των τιμών!».
Φίλτατος λοιπόν ο Νίκος, γνωστός άλλωστε από το έργο του στο Ινστιτούτο Ελαίας, φιλτάτη δε η αλήθεια. Και επειδή η συγκεκριμένη ιστοσελίδα έχει πανελλαδική πρόσβαση, γι αυτό επιχείρησα να πω κάποια πράγματα μέσω του olivenews.gr Υπάρχει αδικαιολόγητη συμπίεση τιμών; 15/2. Προέτρεψα μάλιστα τον φίλτατο Νίκο να ασχοληθεί με τα της γεωπονικής του επιστήμης, που σπούδασε και ασχολήθηκε, αποφεύγοντας την εισπήδηση σε τομείς τους οποίους – προφανώς – δεν γνωρίζει.
Που πάνε οι τιμές
Στο άρθρο Ξεχείλισαν οι δεξαμενές, 4/3, όσο πιο διακριτικά μπορούσα, αναρωτήθηκα: «Εκφράζονται μάλιστα φόβοι ότι αν δεν αντιδράσει η ίδια η αγορά τότε δεν αποκλείονται ακόμη χειρότερες εξελίξεις, έστω και αν είναι δύσκολο να τις πιστέψει κανείς σήμερα».
Βραχυχρόνια, ακόμη πιο πιεστικό από το νούμερο της συνολικής ισπανικής παραγωγής είναι τα αποθέματά της τα οποία τέλος Φεβρουαρίου ξεπερνούσαν το 1,5 εκ. τόνους.
Αυτά συμβαίνουν ενώ γνωρίζουμε και τα αίτια που η κατανάλωση του ελαιολάδου καθυστερεί, τα μεγάλα σούπερ μάρκετ έχουν αναστείλει τις προμήθειές τους με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται τα αποθέματα ελαιολάδου. Η παγκόσμια υπερπαραγωγή ρεκόρ του ηλίανθου έχει οδηγήσει σε πρωτοφανή πτώση την τιμή του ηλιέλαιου κάνοντάς το πολύ πιο ανταγωνιστικό έναντι του ελαιολάδου.
Αν λάβουμε υπ’ όψη ότι η Ελλάδα έχει ακόμα μέσα στις αποθήκες της περί τους 90-100 χιλ. τόνους, είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς στο ερώτημα πώς και πότε θα φύγουν αυτές οι ποσότητες, ιδίως όσες πάσχουν από ποιοτικά προβλήματα. Κι ας μην ξεχνάμε ότι έρχεται μια νέα χρονιά, η 2019/20, με τα δεδομένα ήδη να παίρνουν σχήμα για μια άφθονη Μεσογειακή παραγωγή. Άλλωστε κανείς δεν μπορεί να εναποθέσει τις ελπίδες, ευχόμενος υψηλές τιμές εξ αιτίας των φυσικών καταστροφών.
Επειδή οι ‘’πειρασμοί’’ είναι μεγάλοι ας κινητοποιηθούν τα αρμόδια Υπουργεία, (δι)επαγγελματικοί φορείς, υπεύθυνοι επιστήμονες γιατί μόνο οι συγκροτημένες αξιόπιστες συλλογικότητες μπορούν να καταπιαστούν με τις απειλές και τις προκλήσεις που έχουν συσσωρευθεί.
πηγή: olivenews.gr
