Απότομη και ενισχυμένη ζήτηση αλλά και άδειες αποθήκες έχουν διαμορφώσει μια ιδιαίτερη συνθήκη στην εγχώρια αγορά λιπασμάτων, η οποία σε λίγο καιρό θα κληθεί να «αναμετρηθεί» ως προς την εξασφάλιση πρώτων υλών και με τις επικείμενες ανάγκες θρέψης των βορειότερων χωρών, σε ένα μποτιλιάρισμα που ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές.
Ισχυρή ζήτηση στα λιπάσματα για ελιές και σιτηρά και μικρά αποθέματα κινούν την εγχώρια αγορά ανοδικά
Ενδεικτικά αναφέρεται πως η τιμή FOB της ουρίας (άζωτο) έχει ανέβει 50 με 60 δολάρια στα λιμάνια της Αιγύπτου για καράβια με προορισμό τις ευρωπαϊκές αγορές, ενώ ακολουθεί και η τιμή του DAP (φώσφορος), με μικρότερη διακύμανση και μάλλον σταθεροποιητικές τάσεις, στα 600 με 620 δολάρια FOB Μαρόκο.
Η απροθυμία προγραμματισμού για τις ανάγκες θρέψης της φετινής σποράς, που αποδίδεται στις έντονες διακυμάνσεις των προηγούμενων 24 μηνών, αποτελεί καταλύτη για τις ανοδικές πιέσεις που αποτυπώνονται τις τελευταίες ημέρες στις τιμές των λιπασμάτων. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί ένας συνδυασμός τεσσάρων παραμέτρων που δίνουν ρυθμό στις αγορές:
- Ο ζεστός χειμώνας και οι βροχοπτώσεις που διευκολύνουν τις λιπάνσεις
- Οι υψηλές τιμές ελαιολάδου
- Οι αυξημένες εκτάσεις με καλλιέργειες σιτηρών
- Οι αυξημένες παραγγελίες της τελευταίας στιγμής υπό την αγωνία ελλείψεων
Τα χαμηλά στοκ και οι λιγοστές αγορές πρώτων υλών το προηγούμενο διάστημα δυσκολεύονται να καλύψουν μια πρώιμη ζήτηση για προϊόντα θρέψης, η οποία ξεκινά από ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο και αποδίδεται στον ήπιο χειμώνα αλλά και σε μερικές ευεργετικές βροχοπτώσεις οι οποίες έβγαλαν νωρίς από τον «λήθαργο» τις χειμερινές καλλιέργειες που εμφανίζουν τώρα αυξημένες ανάγκες σε άζωτο.
Η ζήτηση διευκολύνεται, ειδικά στην περίπτωση των χωρών του νότου και από τις εξελίξεις στην αγορά ελαιολάδου. Στελέχη της αγοράς λιπασμάτων σχολιάζουν ότι το τελευταίο διάστημα οι ελαιοπαραγωγοί, που έχουν ενθαρρυνθεί από τις τιμές ελαιολάδου, «εφαρμόζουν όση θρέψη δεν έβαζαν όλα τα προηγούμενα χρόνια» ανατρέποντας μια χρόνια κατάσταση υπολίπανσης των ελαιώνων. Πρόκειται για μια απότομη και ενισχυμένη ζήτηση την οποία δεν είχαν αποτιμήσει έγκαιρα οι παράγοντες της αγοράς.
Σε αυτήν έρχεται να προστεθεί και μια αυξημένη ζήτηση για την εαρινή θρέψη των σιτηρών, αφού τόσο οι εκτάσεις που είναι αυξημένες φέτος όσο και οι τιμές που διατηρούνται σε ενδιαφέροντα επίπεδα έχουν ανεβάσει τις ανάγκες των αγροτών.
Με τα στοκ εξαντλημένα, ενεργοποιείται και ένας ψυχολογικός παράγοντας που διευκολύνει την άνοδο των τιμών, αφού τα καταστήματα εφοδίων, προεξοφλώντας υψηλές ανάγκες για προϊόντα θρέψης τις επόμενες εβδομάδες, προχωρούν σε ακόμα μεγαλύτερες παραγγελίες, προκειμένου να αποφευχθούν ελλείψεις.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση εταιρείας λιπασμάτων, η οποία μόλις τις τελευταίες εβδομάδες έχει διαθέσει 28.000 τόνους προϊόντος, όταν συνήθως συσκευάζει περίπου 50.000 τόνους ανά έτος. Δηλαδή πάνω από το μισό τονάζ που διαθέτει ετησίως το διέθεσε μέχρι σήμερα από τις αρχές της χρονιάς.
Σε κάθε περίπτωση, η ζήτηση διευκολύνεται και από την αποκλιμάκωση των τιμών, με έμπειρα στελέχη να μιλούν για μια επιστροφή στην κανονικότητα.
Οι διακυμάνσεις
Η τιμή της ουρίας στα 410 δολάρια FOB Αιγύπτου, μεταφράζεται σε μια τιμή κοντά στα 440 με 450 ευρώ ο τόνος, τιμή διάθεσης στην εγχώρια αγορά. Παρά τις ανοδικές διακυμάνσεις δηλαδή, οι τιμές παραμένουν έως και 60% κάτω από τα υψηλά του 2022, ως ένα τυπικό παράδειγμα επιστροφής στην κανονικότητα, την οποία επικαλούνται στελέχη της αγοράς. Στη δεδομένη συγκυρία, οι μεγαλύτερες διακυμάνσεις αποτυπώνονται στην τιμή της θειικής αμμωνίας, η οποία από τα περίπου 160 με 180 ευρώ ο τόνος FOB που στοίχιζε το περασμένο καλοκαίρι, σκαρφάλωσε στην περιοχή των 250 με 260 ευρώ ο τόνος. Είναι και αυτό ένα από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ανοδικής διακύμανσης εξαιτίας αποφυγής προαγορών τους προηγούμενους μήνες.
Στα 350 με 370 ευρώ CIF, δηλαδή παραδοτέο σε ελληνικό λιμάνι, ήτοι 400 ευρώ χύμα στην εγχώρια αγορά, «παίζει» και η τιμή για το Κάλιο, με τα MOP λιπάσματα να αποτελούν τον βασικό όγκο στην συγκεκριμένη κατηγορία. Εν προκειμένω, οι δυσκολίες στα «λιμανιάτικα» λόγω περιορισμένης προσφοράς, μεταφράζονται κυρίως σε καθυστερήσεις παρά σε άνοδο τιμών, αφού αυτές φαίνεται να έχουν σταθεροποιηθεί τελευταία.
Ο κύκλος κλείνει
Οι ρίζες της σημερινής συνθήκης αποδίδονται στα απόνερα της ανόδου που σημειώθηκε την άνοιξη του 2022, όταν η ουρία είχε φτάσει στα ιστορικά υψηλά επίπεδα των 950 ευρώ ο τόνος. Σήμερα, οι τιμές βρίσκονται ακόμα και κάτω από το μισό των επιπέδων αυτών, χωρίς προοπτικές προσέγγισης τέτοιων κορυφών, ωστόσο ωθούνται από ελλείψεις που δημιούργησε η αποφυγή ρίσκου από πλευράς εφοδιαστών, που βρέθηκαν πέρυσι (την άνοιξη του 2023) με ακριβά αποθέματα, μειωμένη ζήτηση και την αγορά σε ελεύθερη πτώση.
Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα το να μην γίνουν προαγορές πρώτων υλών όπως ουρίας, θειικής αμμωνίας, DAP και ΜΟP (χλωριούχο κάλιο – ποτάσα) όπως συνηθίζεται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ούτε στη συνέχεια υπήρξε μέχρι και πολύ πρόσφατα ενδιαφέρον από τα καταστήματα εφοδίων να προμηθευτούν τελικά προϊόντα θρέψης.