Επίδραση της Ορθολογικής Λίπανσης στην Καλλιέργεια Ελιάς

Ηεφαρμογή των αρχών της ορθολογικής λίπανσης (4Κ – κατάλληλη ποσότητα, κατάλληλος τύπος, κατάλληλος χρόνος και κατάλληλος τρόπος εφαρμογής) και η κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος θρέψης για την καλλιέργεια της ελιάς είναι αναγκαία για την επίτευξη υψηλής παραγωγής και ποιότητας. Τα θρεπτικά στοιχεία που απομακρύνονται από την καλλιέργεια της ελιάς κάθε χρόνο είναι αναγκαίο να αντικατασταθούν μέσω της λίπανσης για να διατηρηθεί η παραγωγικότητα της καλλιέργειας, η ποιοτική παραγωγή και η γονιμότητα των εδαφών.

Γεωγραφικές διαφοροποιήσεις

Η απαιτούμενη λίπανση ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή, καθώς και από ελαιώνα σε ελαιώνα. Συγκεκριμένα, η ποσότητα και το είδος των θρεπτικών στοιχείων, που απαιτείται να προστεθούν μέσω της λίπανσης στην καλλιέργεια της ελιάς, καθορίζονται από την ποικιλία και την ηλικία του ελαιόδεντρου, το στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας, τη διαθεσιμότητα του νερού, τις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες, τη θρεπτική κατάσταση των φύλλων, τις παρατηρούμενες τροφοπενίες, καθώς και από την επιδιωκόμενη παραγωγή και χρήση (ελαιοποίηση ή βρώσιμη ελιά). Η διατήρηση του βέλτιστου επιπέδου της θρεπτικής κατάστασης των ελαιόδεντρων επιτυγχάνεται με τη χρήση της φυλλοδιαγνωστικής και της εδαφολογικής ανάλυσης.

Η ορθολογική λίπανση αυξάνει την απόδοση της παραγωγής, την ανάπτυξη του καρπού και την παραγωγή λαδιού, ενώ παράλληλα η ισορροπημένη θρεπτική κατάσταση των ελαιόδεντρων αυξάνει την αντοχή των δέντρων σε αβιοτικές καταπονήσεις, όπως καταπονήσεις λόγω έλλειψης νερού, καταπονήσεις από ακραίες θερμοκρασίες (υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες), καταπονήσεις από μηχανικούς παράγοντες, όπως είναι οι άνεμοι, το χαλάζι κ.λπ.

Στοιχεία, οφέλη και ελλείψεις

Η εφαρμογή του αζώτου επηρεάζει θετικά τη βλαστική ανάπτυξη, την ανθοφορία (ποιοτικά και ποσοτικά) και το ύψος της παραγωγής. Οι ανάγκες της ελιάς σε άζωτο είναι ιδιαίτερα αυξημένες στα στάδια της διαφοροποίησης των οφθαλμών και της καρπόδεσης.

Οι εφαρμογές αζώτου προς το τέλος του χειμώνα, πριν από τη διαφοροποίηση των ανθοφόρων οφθαλμών και πριν από την έναρξη της νέας βλάστησης, εξασφαλίζουν τη διαθεσιμότητα του αζώτου στα στάδια ανάπτυξης της καλλιέργειας. Σημαντικές απαιτήσεις σε άζωτο η ελιά εμφανίζει και κατά τη διάρκεια της ανθικής περιόδου και κυρίως μετά την ολοκλήρωση της καρπόδεσης, καθώς και την περίοδο της ταχείας αύξησης των καρπών. Τα κυριότερα συμπτώματα της έλλειψης αζώτου στα δέντρα είναι η γενική μείωση της βλάστησης, το χρώμα των φύλλων εμφανίζεται κιτρινοπράσινο, με μέγεθος μικρότερο από το κανονικό, πρόωρη φυλλόπτωση, αυξημένο ποσοστό ατελών ανθέων και μικρό ποσοστό ανθέων ανά ταξιανθία.

Ο φώσφορος αποτελεί δομικό στοιχείο πολλών ενώσεων και στοιχείο που συμβάλλει στην άνθηση, την καρπόδεση, την ωρίμανση και γενικότερα στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης φωσφόρου είναι η ακανόνιστη διάστικτη χλώρωση της περιφέρειας των φύλλων που αρχίζει συνήθως από την κορυφή του φύλλου και επεκτείνεται προς τη βάση του κατά μήκος των δυο πλευρών του ελάσματος, νεκρώσεις στην κορυφή και στην περιφέρεια των φύλλων, βλαστοί βραχείς και λεπτοί, καθώς και σημαντικός περιορισμός της βλάστησης.

Η σημαντική συμβολή του καλίου στην καλλιέργεια της ελιάς, σύμφωνα με μελέτες, συνίσταται στην αύξηση της παραγωγής, του βάρους και του μεγέθους του καρπού, καθώς και της περιεκτικότητας του καρπού σε ελαιόλαδο. Οι υψηλές απαιτήσεις της ελιάς σε κάλιο αποδίδονται στην υψηλή περιεκτικότητα του καρπού σε κάλιο, με αποτέλεσμα να απομακρύνονται σημαντικές ποσότητες καλίου κάθε έτος με τη συγκομιδή. Η έλλειψη καλίου παρατηρείται συχνά στην καλλιέργεια της ελιάς, κυρίως σε ξηρικούς ελαιώνες. Η έλλειψη καλίου δημιουργεί αρχικά χλώρωση (με απόχρωση ορείχαλκου) και ξήρανση της κορυφής των φύλλων που μπορεί να καλύψει το 30%-60% του ελάσματος, έντονη μικροφυλλία, περιορισμένη βλάστηση, απογύμνωση και αποξήρανση κλαδίσκων και πτώση της παραγωγής.

Κλειδί το βόριο

Από τα ιχνοστοιχεία, το πιο σημαντικό για την καλλιέργεια ελιάς είναι το βόριο. Πολλές μελέτες έχουν δείξει τη θετική επίδραση της λίπανσης με βόριο στην αύξηση της ανθοφορίας, στην καρπόδεση, στην αύξηση της παραγωγής και της ποιότητας του καρπού. Αντίστοιχα, έχει παρατηρηθεί ότι η έλλειψη βορίου διαταράσσει σημαντικά την ποιότητα της παραγωγής.

Τα συμπτώματα της έλλειψης βορίου ξεκινούν με χλωρώσεις και νεκρώσεις του κορυφαίου τμήματος των φύλλων, ύπαρξη πολλών ξηρών κλαδίσκων (μορφή σκούπας), ροπαλομορφία του ελάσματος, νέκρωση του ακραίου οφθαλμού, μείωση δραστηριοποίησης ανθοφόρων οφθαλμών, ενώ μπορεί να εξελιχθούν σε φυλλόπτωση, ξηράνσεις βλαστών και παραμορφώσεις καρπών. Η τροφοπενία βορίου μπορεί να παρουσιαστεί σε δέντρα κάθε ηλικίας, εξελίσσεται όμως γρήγορα στα νεαρά δέντρα και είναι ιδιαίτερα σημαντικό η έλλειψη να διαγνωστεί έγκαιρα, μέσω της ανάλυσης φύλλων.