Ήταν πριν από μόλις έναν μήνα όταν το αφγανικό υπουργείο Άμυνας ανάρτησε στα κοινωνικά μέσα τις φωτογραφίες επτά αμερικανικών ελικοπτέρων που έφτασαν στην Καμπούλ.
«Θα συνεχίσουν να λαμβάνουν αυτού του είδους τη στήριξη και στο μέλλον» διαβεβαίωνε λίγες ημέρες αργότερα ο αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν.
Λίγες εβδομάδες αργότερα όμως, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος του Αφγανιστάν μαζί με όλα τα όπλα και τον εξοπλισμό που άφησαν οι Αμερικανοί στον αφγανικό στρατό.
Σύμφωνα με το Reuters, βίντεο από το Αφγανιστάν δείχνουν τους Ταλιμπάν να επιθεωρούν ουρές στρατιωτικών οχημάτων και να ανοίγουν κιβώτια με όπλα, εξοπλισμό επικοινωνιών, ακόμα και στρατιωτικά drone.
«Οτιδήποτε δεν καταστράφηκε ανήκει πλέον στους Ταλιμπάν» δήλωσε στο πρακτορείο αμερικανός αξιωματούχος που διατηρεί την ανωνυμία του.
Νυν και πρώην αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ανήσυχοι ότι τα όπλα θα χρησιμοποιηθούν για δολοφονίες πολιτών ή θα πέσουν στα χέρια ομάδων όπως το Ισλαμικό Κράτος, προκειμένου να επιτεθούν σε στόχους αμερικανικών συμφερόντων. Ο εξοπλισμός θα μπορούσε τελικά να καταλήξει στην Κίνα ή τη Ρωσία, είπαν.
Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν φέρεται να ανησυχεί και εξετάζει τις διαθέσιμες επιλογές. Η καταστροφή ελικοπτέρων και άλλων στρατιωτικών οχημάτων με αεροπορικές επιθέσεις δεν έχει αποκλειστεί, υπάρχει όμως ανησυχία ότι αυτό θα προκαλούσε σύγκρουση με τους Ταλιμπάν την ώρα που οι ΗΠΑ δίνουν πρώτη προτεραιότητα στην εκκένωση.
Ελικόπτερα Sikorsky UH-60 Black Hawk δεν αποκλείεται να έπεσα στα χέρια των Ταλιμπάν (Reuters)
Σύμφωνα με άλλο αξιωματούχο, οι διαθέσιμες πληροφορίες δείχνουν ότι οι Ταλιμπάν ελέγχουν πάνω από 2.000 θωρακισμένα οχήματα όπως τα Humvee, και μέχρι και 40 αεροσκάφη, στα οποία δεν αποκλείεται να περιλαμβάνονται ελικόπτερα UH-60 Black Hawk και μη επανδρωμένα αεροσκάφη ScanEagle.
Η ταχύτητα με την οποία οι Ταλιμπάν κατέλαβαν το Αφγανιστάν θυμίζει τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους που δεν συνάντησαν αντίσταση όταν πήραν αμερικανικά όπλα από τον στρατό του Ιράκ το 2014.
Από το 2002 έως το 2017, οι ΗΠΑ παρέδωσαν στις αφγανικές δυνάμεις οπλικά συστήματα αξίας 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένων πολυβόλων, πυραύλων, γυαλιών νυχτερινής όρασης και μικρών κατασκοπευτικών drone.
Και από το 2003 μέχρι το 2016, ο αφγανικός στρατός παρέλαβε 208 αμερικανικά αεροσκάφη, πολλά από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν την τελευταία εβδομάδα από αφγανούς πιλότους που εγκατέλειπαν τη χώρα.
Ένας από τους αξιωματούχους που μίλησαν στο Reuters ανέφεραν ότι αφγανοί πιλότοι που αναζητούσαν άσυλο προσγειώθηκαν στο Ουζμπεκιστάν με 40 έως 50 αεροσκάφη. Είχαν δίκιο να φοβούνται, αφού οι Ταλιμπάν είχαν ξεκινήσει εκστρατεία εξόντωσης των πιλότων.
Νυν και πρώην αξιωματούχοι επισήμαναν πάντως ότι τα αμερικανικά αεροσκάφη απαιτούν τακτική συντήρηση και είναι δύσκολο να πετάξουν χωρίς επαρκή εκπαίδευση. Ο στρατηγός εν αποστρατεία Τζόζεφ Βότελ, ο οποίος επέβλεψε τις αμερικανικές επιχειρήσεις στο Αφγανιστάν ως επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης από το 2016 έως το 2019, δήλωσε ότι τα αμερικανικά αεροσκάφη και άλλα προηγμένα όπλα που παρέμειναν στο Αφγανιστάν δεν είναι εξοπλισμένα με ευαίσθητη αμερικανική τεχνολογία.
«Σε κάποιες περιπτώσεις θα είναι απλά τρόπαια» είπε.
Μεγαλύτερη είναι ανησυχία για απλούστερα συστήματα που χρησιμοποιούνται πιο εύκολα, όπως τα γυαλιά νυχτερινής όρασης.
Στις αφγανικές δυνάμεις έχουν παραδοθεί 16.000 συσκευές νυχτερινής όρασης, 600.000 όπλα πυροβολικού και 162.000 συσκευές επικοινωνίας.
Τα όπλα θα έδιναν πλεονέκτημα στους Ταλιμπάν αν συναντήσουν αντίσταση στις περιοχές που δεν έχουν ήδη καταλάβει, όπως η Κοιλάδα Παντζσίρ βορειοανατολικά της Καμπούλ.
Η κατάσταση, εκτίμησαν ειδικοί που μίλησαν στο Reuters, δείχνει ότι οι ΗΠΑ πρέπει να βρουν τρόπο να παρακολουθούν τον εξοπλισμό που παραδίδεται σε συμμάχους. Όπως δήλωσε η Τζαστίν Φλάινσνερ της βρετανικής οργάνωσης Conflict Armament Research, η οποία παρακολουθεί τις παραδόσεις όπλων σε εμπόλεμες ζώνες, η αμερικανική κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε κάνει περισσότερα για την παρακολούθηση και την απογραφή των προμηθειών προς το Αφγανιστάν.
«Το χρονικό περιθώριο έχει όμως περάσει για να έχουν αποτέλεσμα στο Αφγανιστάν αυτές οι προσπάθειες» είπε.
