Γιάννης Σ. Γκόνης: “Πλατεία Γαργαλιάνων: Ένα πολιτικό μάθημα για όλους”

Πλατεία  Γαργαλιάνων :  Ένα πολιτικό μάθημα για όλους

Ο  Αριστοτέλης στα Πολιτικά λέει ότι «πολιτεία είναι κάθε οργανωμένη κοινωνία όπου η εξουσία ασκείται από τους πολλούς για το κοινό συμφέρον»

Ο Περικλής στον  Επιτάφιο λέει για τους πολίτες της Αθήνας «Εμείς οι ίδιοι φροντίζουμε τόσο τις ιδιωτικές υποθέσεις όσο και τα δημόσια πράγματα. Το ένα δεν εμποδίζει το άλλο….. Εμείς οι ίδιοι κρίνουμε και αποφασίζουμε για τα ζητήματά μας….»

Ποια είναι  σήμερα η στάση των πολιτών απέναντι στα ζητήματα που τους αφορούν:   Μεγάλο μέρος  των πολιτών δεν ασχολείται ενεργά με ζητήματα της τοπικής ή και της ευρύτερης κοινωνίας, για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Κάποιοι, γιατί έχουν απογοητευτεί και δεν πιστεύουν ότι η συμμετοχή τους στα κοινά θα έχει ορατά αποτελέσματα. Άλλοι, επειδή είναι πιεσμένοι από την προσπάθειά τους να  αντιμετωπίσουν τις  δύσκολες οικονομικές συνθήκες και δεν έχουν το κουράγιο να ασχοληθούν με τα κοινά. Άλλοι,  επειδή έχουν μάθει ή έχουν εξοικειωθεί με την προβαλλόμενη από τα ΜΜΕ και τον δημόσιο λόγο  κουλτούρα της ανάθεσης σε άλλους των υποθέσεων που τους αφορούν. Άλλοι τέλος, έχουν τη διάθεση να ασχοληθούν αλλά δεν βρίσκουν πρόσφορο  τρόπο καθώς δεν υπάρχουν πολιτικές διαδικασίες συμμετοχής. Βλέπουμε  ότι  δεκάδες υποψήφιοι των δημοτικών εκλογών δεν παίρνουν ή δεν μπορούν να πάρουν  θέση για τα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας.

Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο, ως πολίτες, να  ψηφίζουμε μια φορά κάθε 4-5 χρόνια και μετά να μην ασχολούμαστε   ξανά με τα ζητήματα και τις πολιτικές αποφάσεις  που μας αφορούν άμεσα.  Εκλέγουμε, δηλαδή, τους αιρετούς αντιπροσώπους μας και τους αφήνουμε «εν λευκώ» να ασκήσουν αυτοί πολιτική, όπως νομίζουν ή όπως τους συμφέρει προσωπικά.  Η  επαφή ξανά  μαζί τους θα είναι πριν τις επόμενες εκλογές. Είναι χαρακτηριστική η φράση του δημάρχου Τριφυλίας απέναντι  στις αντιδράσεις πολιτών και φορέων για το θέμα της πλατείας Γαργαλιάνων και περιγράφει με σαφήνεια  την κουλτούρα της ανάθεσης αλλά και το πώς εννοείται η πολιτική σήμερα.

«Εγώ είμαι ο δήμαρχος, εμένα εξέλεξαν οι πολίτες» και, άρα, ασκώ πολιτική, όπως εγώ νομίζω ή κρίνω, αγνοώντας, σε ζητήματα που αφορούν την τοπική κοινωνία,   τους πολίτες  που με εξέλεξαν ή απαξιώνοντας τους φορείς της.  Διαδικασία ελέγχου και κριτικής των εκλεγμένων  δεν υπάρχει, ούτε βέβαια  δημόσιος απολογισμός. Άρα, δεν μπορούμε να   κρίνουμε τι κάνουν  οι αιρετοί  που εκλέξαμε ούτε να αξιολογήσουμε το έργο τους θετικά ή αρνητικά.

Η πρόσφατη  τοποθέτηση και αντίδραση   των πολιτών και των φορέων της πόλης των Γαργαλιάνων, σε  ένα θέμα που τους αφορά (ανάπλαση πλατείας) συνιστά πολιτικό μάθημα που μας υποδεικνύει ποια πρέπει   να είναι η πολιτική μας συμπεριφορά αλλά και το πώς πρέπει να λειτουργούν οι πολιτικοί θεσμοί. Οι μεν πολίτες πρέπει  να   παίρνουν θέση για  όλα τα θέματα  της  τοπικής κοινωνίας,  αλλά και να διεκδικούν την  συμμετοχή τους σε διαδικασίες  που  αφορούν είτε τον σχεδιασμό  και προγραμματισμό δράσεων είτε την επίλυση προβλημάτων, ο δε δήμος  πρέπει να λειτουργεί με δημοκρατικές διαδικασίες και διαφάνεια, να επιδιώκει την πολυφωνία, να ενημερώνει για κάθε θέμα τους πολίτες,  αλλά και να επιδιώκει την ουσιαστική  συμμετοχή τους στα θέματα που αφορούν  την τοπική κοινωνία. Φυσικά, πρέπει να υπάρχει ο δημόσιος απολογισμός για όλους τους αιρετούς. Η κριτική και η διαφορετική άποψη  δεν σημαίνει αντιπαλότητα, αλλά  πολυφωνία και ανταλλαγή  απόψεων ώστε να προκύπτει η καλύτερη δυνατή λύση σε κάθε θέμα.

Δυστυχώς, οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο  και  ο προωθούμενος  νόμος της Νέας Δημοκρατίας  για την Τοπική Αυτοδιοίκηση (με βάση αυτά που έχουν βγει στη δημοσιότητα)  έρχονται να ενισχύσουν το  κυρίαρχο  μοντέλο άσκησης πολιτικής.   Δίνονται υπερεξουσίες στον εκάστοτε δήμαρχο, καταργούνται δικαιώματα του δημοτικού συμβουλίου καθώς και ο έλεγχος που ασκούσε, καταργούνται στην πράξη τα τοπικά συμβούλια και αυξάνεται το όριο των απευθείας αναθέσεων. Είναι σίγουρο, με την νοοτροπία που επικρατεί, ότι θα πάμε σε αυταρχικότερο τρόπο άσκησης  της τοπικής εξουσίας και με αδιαφανείς διαδικασίες. Όλα αυτά, είναι  βέβαιο,  ότι δεν θα προάγουν το δημόσιο συμφέρον.

Πρέπει να  διεκδικήσουμε την επαναφορά των δημοκρατικών λειτουργιών και διαδικασιών  στην Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά να διεκδικήσουμε, επίσης,   ρόλο συμμετοχής στα κοινά, ως ενεργοί πολίτες, γιατί  μας αφορούν  όλα τα θέματα της τοπικής μας κοινωνίας.

Γιάννης Σ. Γκόνης