Η Αντιπεριφέρεια Κρήτης, επικεφαλής Συνεταιρισμών, έχουν καταθέσει στο ΥΠΠΑΤ φάκελο αναγνώρισης του ΠΓΕ (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη) ελαιολάδου Κρήτης, ο οποίος όμως έχει προσκρούσει σε ένσταση του Συνδέσμου Ελληνικής Βιομηχανίας Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ). Ο ΣΕΒΙΤΕΛ εμφανίζεται να μην διαφωνεί επί του ΠΓΕ Κρήτης, όμως η ένσταση που κατέθεσε στο ΥΠΑΑΤ αφορά τον περιορισμό που θέτουν οι Κρητικοί ότι η τυποποίηση θα πρέπει να γίνεται μόνο μέσα στα όρια της Κρήτης.
Ο σχετικός κοινοτικός κανονισμός προβλέπει ότι: ” … σχετικά με τη συσκευασία, εφόσον το αποφασίσει η αιτούσα ομάδα και αιτιολογήσει επαρκώς γιατί το συγκεκριμένο προϊόν πρέπει να συσκευάζεται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής, προκειμένου να διασφαλισθεί η ποιότητα, η καταγωγή ή ο έλεγχος, λαμβανομένου υπόψη του δικαίου της Ένωσης, ιδίως όσον αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών και την ελεύθερη παροχή των υπηρεσιών…” (υπογραμμίσεις δικές μας).
Δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στους Κρητικούς (“αιτούσα ομάδα”) να ζητήσουν να συσκευάζεται μόνο εντός Κρήτης, εφ΄όσον το αιτιολογήσουν επαρκώς. Από την άλλη αφήνει ένα μεγάλο παράθυρο ανοικτό στον ΣΕΒΙΤΕΛ, να επικαλείται την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, χωρίς δηλαδή τους περιορισμούς των ΠΟΠ/ΠΓΕ. Πάντως υπάρχουν εκτιμήσεις ότι τα τελευταία χρόνια οι Βρυξέλλες τείνουν να δίνουν προτεραιότητα στην ελεύθερη κυκλοφορία γι αυτό και πολύ δύσκολα δέχονται όρους που την περιορίζουν.
Επί της ουσίας και οι δύο πλευρές έχουν τα δικά τους επιχειρήματα, τα οποία θα χρειαζόμαστε πολύ χώρο να αναπτύξουμε. Αξίζει να σημειώσουμε ότι από το σύνολο των 32 ΠΟΠ/ΠΓΕ ελληνικών ελαιολάδων ελάχιστα έχουν καταφέρει όλα αυτά τα χρόνια (από το 1993) να κατακτήσουν κάποια πραγματική εμπορική αναγνώριση. Αυτό ισχύει και για τα 12 που βρίσκονται στην Κρήτη. Άρα θα μπορούσε το ΠΓΕ Κρήτη να αποτελέσει την ευκαιρία να επανεξετασθεί η σημερινή χαοτική κατάσταση με αμοιβαίο κοινό όφελος την προστιθέμενη αξία που μπορούν να φέρουν τα ΠΟΠ/ΠΓΕ.
Σίγουρα το ΠΓΕ είναι μια σωστή ιδέα βασιζόμενη (όπως όλα τα ΠΓΕ) στη φήμη του ονόματος της Κρήτης, σε αντίθεση μάλιστα με την τελείως λαθεμένη απόπειρα που είχε γίνει στο παρελθόν για αναγνώριση του ΠΟΠ Κρήτης.
Ενδιαφέροντα ερωτήματα αποτελούν:
– ποιές είναι οι ποιοτικές προδιαγραφές του ΠΟΠ Κρήτης και πως θα μπορούσαν να διαφυλαχθούν,
– αν η τυποποίηση περιοριστεί εντός της Κρήτης ποια θα ήταν η επίπτωση στο χύμα που φεύγει σήμερα είτε με βυτία είτε με 16κιλα δοχεία,
– ποια θα ήταν η στάση των μεγάλων αλυσίδων λιανικής (σούπερ μάρκετ).
Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα είναι η έλλειψη αξιόπιστων στατιστικών που θα επέτρεπαν την ψύχραιμη στάθμιση των επιχειρημάτων. Έτσι, π.χ. θα έπρεπε να γνωρίζαμε:
– πόσες ποσότητες εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου παράγει η Κρήτη, πόσες από αυτές θα μπορούσαν από άποψη ποιοτικών προδιαγραφών να ενταχθούν στο ΠΓΕ, ανεξάρτητα από τα άλλα ΠΟΠ/ΠΓΕ,
– πόσες ποσότητες τυποποιεί η Ελλάδα, πόσες κατευθύνονται στην εσωτερική αγορά και πόσες για εξαγωγές,
– ποιά είναι τα μερίδια των μελών του ΣΕΒΙΤΕΛ και ποιά των επιχειρήσεων της Κρήτης στην εσωτερική αγορά και στις εξαγωγές.
Να πω ότι διαθέτω κάποιες ανεπίσημες εκτιμήσεις, απαντήσεις στα παραπάνω στοιχειώδη ερωτήματα, μόνο που θάθελα να ακούσω επίσημους αριθμούς και από τις ίδιες τις επιχειρήσεις και τις οργανώσεις τους και από το ΥΠΑΑΤ.
Το ακόμα πιο μεγάλο κενό αφορά στην απουσία ενός μηχανισμού/ χώρου/ στρογγυλού τραπεζιού, που θα μπορούσε να συζητήσει και να λύσει “ειρηνικά” αυτές τις διαμάχες πριν φτάσουν σε ενστάσεις, που, σε τελική ανάλυση, βλάπτουν το ελληνικό ελαιόλαδο. Θα μπορούσε να είναι το “Συμβούλιο Ελληνικής Ελαιοκομίας” με την προϋπόθεση ότι … θα υπήρχε και θα είχε ιδρυθεί από τους άμεσα ενδιαφερόμενους.
Σε πολλά μέρη της Κρήτης αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα επιβιώνει ο θεσμός του “συμβαστή” (συναντιέται και με άλλα ονόματα). Πρόκειται για πρόσωπα κύρους, γενικώς σεβαστά και αποδεκτά, συνήθως ο ιερέας ή κάποιος από τους γέροντες του χωριού, που καλούνται να επέμβουν ως ειρηνοποιοί και να συμβιβάσουν τοπικές αντιθέσεις πριν εμφανιστεί το επίσημο κράτος και εξελιχθούν τα πράγματα χειρότερα. Κλασική περίπτωση οι κτηματικές διαφορές ή ακόμη και ένα φονικό πριν εξελιχθεί σε βεντέτα. Στον αγγλοσαξωνικό χώρο των μπίζνες αντίστοιχη επίλυση οικονομικών διαφορών εκτός δικαστηρίων είναι το arbitration μόνο που κοστίζει πανάκριβα σε αυτούς που προσφεύγουν στις υπηρεσίες του.
Η χθεσινή τηλεδιάσκεψη μεταξύ των διαφωνούντων για το ΠΓΕ Κρήτης δεν κατόρθωσε να βρει κάποια συμβιβαστική φόρμουλα οπότε το ζήτημα μετατίθεται χρονικά για την άλλη εβδομάδα όταν θα εξετασθεί στο ΔΣ του ΣΕΒΙΤΕΛ.
Έτσι, λοιπόν, η Ελλάδα μετά την ΠΟΠ ελιά Καλαμάτας τείνει να αποκτήσει και μια δεύτερη “καυτή πατάτα” με το ΠΓΕ ελαιόλαδο Κρήτης.
