Από τα Τετράδια ιστορίας , του Παναγιώτη Α. Κατσίβελα , ιατρού
Ήταν Ιανουάριος του 1902 όταν απεβίωσε ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης Παναγής Βαλλιάνος (*) από την Κεφαλονιά .Με Διαθήκη άφησε 20 εκατ. δραχ. , από την συνολική περιουσία του των 200 εκατ. στην ιδιαίτερα πατρίδα του την Κεφαλονιά . Βέβαια δεν ήταν και η μοναδική δωρεά του .
Μια παρέα νέων, ανάμεσά τους και ο Σαράντης Αγαπηνός ( ο μακεδονομάχος Τέλλος Άγρας ), μαθαίνοντας την είδηση και σχολιάζοντάς την μοιράζουν την δωρεά Βαλλιάνου σύμφωνα με τα όνειρά τους , τις επιλογές , τις προτιμήσεις , τις αξίες τους . Στην παρέα τους και ο χρονογράφος της Εφημερίδας «Εμπρός» που αποτύπωσε το γεγονός στο χρονογράφημα της εφημερίδας αριθ. φυλ. 1870 , 20 Ιανουαρίου 1902 , σελ. 1 .
« …Τι είναι τα 20 εκατ. έναντι των 200 που άφησε στους συγγενείς του ;
Αν ήσαν αυτοί εις την θέση του !…Προχθές εις μια συναναστροφή κατέληξε εις αυτό το ερώτημα η συζήτηση , προς τιμή δε του ελληνικού πατριωτισμού , παρετήρησα ότι όλοι οι παρόντες θα διέθεταν εκατομμύρια , τα οποία δεν είχαν , δια το μεγαλείο και την Δόξα της Ελλάδος
Ο ένας θα δώριζε εις το Έθνος ισχυρό στόλο . Ο άλλος θα έδινε τα διακόσια εκατομμύριά του εις το κράτος , υπό τον όρο να συστηθεί κι να συντηρείται δι΄ αυτών , ένα σύνταγμα στρατού πλήρες με το όνομά του « Σύνταγμα Αγαπηνού» π.χ. Τρίτος θα ενίσχυε τα ελληνικά Πατριαρχεία , ιδίως δε το Οικουμενικό , δια δεκάδων τινών εκατομμυρίων , τα δε λοιπά θα διέθετε υπέρ του εν Μακεδονία Αγώνος του Ελληνισμού . Κάποιος άλλος πολλά και εθνικότερα σχέδια , εις τα οποία θα εσκόρπιζε το πλούτο ..του Βαλλιάνου …Μόνο τινές των κυριών εξέθηκαν και φιλανθρωπικά σχέδια , ίδρυση ασύλων , ιδιαιτέρως δε ασύλων , για τις απροστάτευτες γυναίκες ..»
Πέντε χρόνια πριν την θυσία του στον Μακεδονικό Αγώνα , ο Σαράντης Αγαπηνός , ονειρεύεται ένα Σύνταγμα δικό του , για να πολεμήσει για τα ιερά και τα όσια της Πατρίδας , για τους αλύτρωτους Έλληνες .
Ένα μήνα μετά ο Σαράντης Αγαπηνός ζητά το Φεβρουάριο του 1902 ακρόαση από τον Διάδοχο Κωνσταντίνο , όπου του ζητάει την τοποθέτησή σου εις τα σύνορα με πρόφαση την ολοκλήρωση των μελετών του .
Το αίτημα ικανοποιείται και τοποθετείται στο 1ο Λόχο του 2ου Ευζωνικού Συντάγματος , στο Τύρναβο .
Ο δρόμος προς την Δόξα και την θυσία είχε αρχίσει .
(*)Ο Παναγής Βαλλιάνος (Κεραμειές Κεφαλονιάς, 1814 – Λονδίνο, 25 Ιανουαρίου 1902)
ήταν Έλληνας μεγαλέμπορος, εφοπλιστής, τραπεζίτης με έδρα την Αγγλία –όπου έζησε και τα περισσότερα χρόνια της ζωής του– και εθνικός ευεργέτης της Ελλάδας. Θεωρείται ο «πατριάρχης» της ελληνικής ναυτιλίας] ή «ο πατήρ του ελληνικού ναυτεμπορικού κόσμου» αφού ήταν ο πρώτος Έλληνας εφοπλιστής με τόσο μεγάλο στόλο. Μαζί με τα αδέρφια του, Μαρή και Ανδρέα Βαλλιάνο –μέλη της ευρύτερης οικογένειας των Βαλλιάνων–, δημιούργησε μια από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές επιχειρήσεις της εποχής, την «Vagliano Bros» («Αδερφοί Βαλλιάνου») και απέκτησε τεράστια περιουσία, της οποίας μεγάλο μέρος πήγε σε φιλανθρωπίες και δωρεές προς το Ελληνικό κράτος. Η πιο σημαντική δωρεά του, ήταν αυτή που έκανε –μαζί με τα δυο αδέρφια του– για το κτίσιμο και τη λειτουργία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος. Η καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας Τζελίνα Χαρλαύτη τον περιγράφει ως «ο πρώτος Έλληνας μεγιστάνας της ναυτιλίας» και ως «ο Ωνάσης της εποχής του».
Μερικές από τις δωρεές του .
Το 1872, ο Παναγής Βαλλιάνος θα δωρίσει 150 λίρες για τη μεταφορά του λειψάνου του Αδαμάντιου Κοραή από το Παρίσι, τη δημιουργία κενοταφείου στο Παρίσι, μαυσωλείου και ανδριάντα στην Αθήνα, καθώς και για την έκδοση και δωρεάν διάθεση στα σχολεία, των συγγραμμάτων του μεγάλου λογίου. Στον έρανο ανταποκρίθηκε και ο αδερφός του, Ανδρέας Βαλλιάνος.
Το 1884, εξάλλου, ήταν και η χρονιά που πρωτοστατούντος του Παναγή, ο οποίος έθεσε στη διάθεση του πρωθυπουργού 1.000.000 φράγκα – και με τη συμμετοχή και των αδερφών του, έγινε η πρώτη δωρεά στο ελληνικό κράτος για την οικοδόμηση του κτιρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης.
Το 1896, λόγω της φοβερής επιδημίας γρίπης που ενέσκηψε στην Κεφαλλονιά, ο Παναγής δώρισε 2000 λίρες, για να βοηθήσει στην αγορά υγειονομικού υλικού και περίθαλψης των θυμάτων.
Το 1900, έστειλε 200.000 δρχ., για να ανακουφίσει οικονομικά τους μικρο-καλλιεργητές του νησιού, που μαστίζονταν από τον περονόσπορο.
Το ίδιο έκανε και τον επόμενο χρόνο, το 1901, αποστέλλοντας 6.000 λίρες, για να συνδράμει στον λιμό που μάστιζε την Κεφαλονιά και την Κέρκυρα, εξαιτίας των φυσικών καταστροφών στη σιτο- και ελαιο- παραγωγή
