Δ. Πτωχός, Περιφερειάρχης Πελ/σου: Πώς θα κάνουµε την Πελοπόννησο πρωταγωνίστρια της ευρωπαϊκής αγροδιατροφής

του Δημήτρη Πτωχού,
περιφερειάρχη Πελοποννήσου

Ο αγροτικός τομέας αποτελούσε διαχρονικά κύριο πυλώνα ανάπτυξης και απασχόλησης τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Ωστόσο, σήμερα, η μεγάλη εικόνα, εν μέσω μιας νέας πραγματικότητας, είναι γεμάτη προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες. Η πελοποννησιακή γη είναι ευλογημένη.

Τα προϊόντα μας είναι γνωστά για την υψηλή τους θρεπτική αξία και ποιότητα, ενώ οι99 αγρότες είναι ιστορικά αφοσιωμένοι στη γη τους. Τα ερωτήματα που προκύπτουν εύλογα είναι γιατί, με τόσα συγκριτικά πλεονεκτήματα, η αγροδιατροφή δεν αποτελεί βασικό αναπτυξιακό πυλώνα της περιφέρειάς μας; Γιατί η Πελοπόννησος δεν είναι πρωταγωνίστρια της ευρωπαϊκής αγροδιατροφής;

Η διαχείριση και η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα απαιτεί στρατηγική προσέγγιση και υιοθέτηση νέων οπτικών. Χρειάζεται άμεσο, συντεταγμένο και αποτελεσματικό σχέδιο. Ο πρωτογενής τομέας, απ’ άκρη σ’ άκρη της πολυπαραγοντικής αλυσίδας του, βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα προτεραιοτήτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, υπό αναπτυξιακό πρίσμα και με όρους και προϋποθέσεις του αύριο.

Τεχνολογία

Η εφαρμογή της τεχνολογίας στη γεωργία είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της παραγωγικότητας και τη μείωση του ανθρώπινου κόπου. Παραδείγματος χάρη, οι αισθητήρες και τα συστήματα παρακολούθησης μπορούν να παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με την υγεία των φυτών και την ποιότητα του εδάφους, επιτρέποντας στους αγρότες μας να λαμβάνουν ακριβείς αποφάσεις για τη διαχείριση της καλλιέργειας χωρίς την ανάγκη για περιττή ανθρώπινη εργασία. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα αειφόρου πρακτικής είναι η χρήση αυτοματοποιημένων συστημάτων άρδευσης που προσαρμόζουν αυτόματα την ποσότητα νερού που χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις ανάγκες των φυτών και τις καιρικές συνθήκες. Αυτό μειώνει την υπερκατανάλωση νερού και την απώλεια υδάτων, προστατεύοντας παράλληλα τους υδατικούς πόρους.

Για να ενθαρρυνθεί η χρήση τέτοιων τεχνολογιών, η Περιφέρεια Πελοποννήσου προωθεί τη δημιουργία κέντρων καινοτομίας και εκπαίδευσης, που θα παρέχουν πληροφορίες και υποστήριξη στους αγρότες για την εφαρμογή τεχνολογικών λύσεων στην καθημερινή τους δραστηριότητα. Τα Επιδεικτικά Αγροκτήματα του Μέλλοντος (Future Demo Farms), που θα δημιουργηθούν στην Πελοπόννησο, θα είναι τα ανοιχτά πανεπιστήμια της αγροτικής γνώσης και η Περιφέρεια Πελοποννήσου θα πρωταγωνιστήσει πανευρωπαϊκά σ’ αυτό το πεδίο.

Επιπλέον, η επικοινωνία και η συνεργασία μεταξύ των αγροτών και των ερευνητικών ιδρυμάτων μπορεί να ενισχυθεί μέσω προγραμμάτων ανταλλαγής γνώσεων και εμπειριών. Τα χρηματοδοτούμενα προγράμματα Συμπράξεων Συνεργατισμού Έρευνας και Καινοτομίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου ενισχύουν αυτόν τον στόχο.

Ο πρωτογενής τομέας, απ’ άκρη σ’ άκρη της πολυπαραγοντικής αλυσίδας του, βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα προτεραιοτήτων της περιφέρειας, υπό αναπτυξιακό πρίσμα και με όρους και προϋποθέσεις του αύριο

Τοπική παράδοση

Πέραν της τεχνολογίας, η Πελοπόννησος μπορεί να επιτύχει μια αειφόρο γεωργία μέσω της προώθησης των παραδοσιακών μεθόδων καλλιέργειας που, στις μέρες μας, βαφτίζονται με τον όρο αναγεννητική γεωργία ή αγροοικολογία, αλλά και της βιολογικής γεωργίας. Η ανάπτυξη τοπικών αγορών και δικτύων στήριξης μπορεί να ενθαρρύνει την παραγωγή και την κατανάλωση τοπικών, βιολογικών προϊόντων. Οι νέοι άνθρωποι, αυτοί που ανήκουν στη γενιά Z, ενισχύουν την τάση της τοπικής κατανάλωσης τροφίμων (locavores) και είναι κάτι το οποίο το αναγνωρίζουμε ως μια μεγάλη ευκαιρία για τον τόπο μας.

Αυτή η νέα γενιά έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Δεν αναζητά την τελειότητα, αναζητά την αυθεντικότητα. Η Πελοπόννησος είναι μήτρα παραγωγής αυθεντικότητας. Αυθεντικοί ανθρώπινοι χαρακτήρες και σχέσεις, αυθεντικές φυσικές ομορφιές, αυθεντικά τρόφιμα, ανωτέρας ποιότητας και γεύσης. Αυτούς τους νέους ανθρώπους τους προσκαλούμε να έρθουν όχι απλά να επισκεφτούν την Πελοπόννησο, αλλά να εγκατασταθούν στον τόπο μας και να δημιουργήσουν το δικό τους μέλλον και, γιατί όχι, να ασχοληθούν με την αγροδιατροφή!

Παράλληλα, η επένδυση στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση των αγροτών σε θέματα βιολογικής γεωργίας, αναγεννητικής γεωργίας και πρακτικών αειφορίας είναι ουσιώδης για την επιτυχία αυτών των πρωτοβουλιών.

Στρατηγικές κατευθύνσεις

Οι στρατηγικές πρωτοβουλίες της Περιφέρειας Πελοποννήσου κινούνται υπό την ομπρέλα τριών βασικών κατευθύνσεων. Η πρώτη εστιάζει στη διευκόλυνση των αγροτών μέσω του εκσυγχρονισμού και της ψηφιοποίησης των πολλών χρονοβόρων, γραφειοκρατικών διαδικασιών. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει ήδη κάνει τα πρώτα σημαντικά βήματα ψηφιοποίησης των υπηρεσιών της, ώστε η εξυπηρέτηση να είναι πιο άμεση και αποτελεσματική.

Η δεύτερη κατεύθυνση επικεντρώνεται στην υλοποίηση του τρίπτυχου δόγματος ανθεκτικότητα, ανταγωνιστικότητα και αειφορία. Έννοιες και, ταυτόχρονα, ζητούμενα που διακυβεύονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου επεξεργάζεται ήδη μία νέα υλοποιήσιμη στρατηγική για τον τρόπο διαχείρισης κλιματικών κινδύνων με βάση την αξιολόγηση του κλίματος στην περιοχή, την υιοθέτηση καλών πρακτικών και την εστίαση στις ανάγκες της γεωργίας.

Οι πολιτικές στρέφονται και στο μείζον θέμα διαχείρισης υδάτινων πόρων. Η διαχείριση σήμερα γίνεται από τους ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ, που λειτουργούν με βασιλικά διατάγματα του 1958! Σε αυτή την αναχρονιστική παθογένεια, η απάντηση είναι η ίδρυση Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης Υδάτων Πελοποννήσου, στον οποίο θα ενσωματωθούν όλοι οι ΤΟΕΒ και ΓΟΕΒ. Το επόμενο βήμα γίνεται με την εκπόνηση master plan σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία, που θα επικεντρώνεται στην ορθή διαχείριση του νερού, σε εγγειοβελτιωτικές παρεμβάσεις και αντιπλημμυρικά έργα.

Ο μετασχηματισμός αυτός συνεπάγεται πως αρκετοί αγρότες θα χρειαστεί να επενδύσουν σε νέα μηχανήματα και τεχνογνωσία και να εισαγάγουν νέες τεχνολογίες. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί εγγυήτρια δύναμη στη διεκδίκηση ενισχύσεων, με σκοπό την υλοποίηση νέων, σύγχρονων επιχειρηματικών σχεδίων ανάπτυξης της γεωργικής εκμετάλλευσης.

Η τρίτη κατεύθυνση εστιάζει στη δίκαιη και ισότιμη μετάβαση. Η χάραξη ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, που στόχο έχει μέσω νέων επενδύσεων να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και επιστροφή ανθρώπινου δυναμικού στην περιοχή είναι μονόδρομος. Σκοπός είναι η δημιουργία «Κόμβου Βιοοικονομίας», ώστε να μετασχηματιστεί η επιχειρηματική δραστηριότητα σε όλο το φάσμα της αξιακής αλυσίδας της βιοοικονομίας.

Τέλος, η Πελοπόννησος μπορεί να επιδείξει ηγετικό ρόλο στην προώθηση της αειφορίας σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, διαμορφώνοντας μια διαδικασία μάθησης και ανταλλαγής γνώσεων με άλλους γεωργικούς τομείς και φορείς.

Αντιμέτωπη με τις προκλήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες του μέλλοντος, η Πελοπόννησος δείχνει τον δρόμο προς μία πιο βιώσιμη και ανθρώπινη γεωργία. Με την τεχνολογική επάρκεια και τη διαρκή καινοτομία, η νέα περιφερειακή αρχή της Πελοποννήσου έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει την περιοχή προς ένα φωτεινό και αειφόρο μέλλον.