Η τάση γενικώς φαίνεται να είναι ότι οι χώρες της “Δύσης” υποχωρούν στο πεδίο της βασικής εκπαίδευσης. Κάτι που είναι φανερό όχι μόνο στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, αλλά κι ευρύτερα…
Γίνεται πολλή κουβέντα και θα γίνει ακόμη περισσότερη στον επόμενο καιρό για τα φτωχά αποτελέσματα στις εξετάσεις PISA των Ελλήνων μαθητών. Όσο και να μπαίνουμε σε πειρασμό να εξετάσουμε απομονωμένα την Ελλάδα, το φαινόμενο είναι συνολικό, δεν εντοπίζεται αποκλειστικά στη χώρα μας. Αφορά στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, που βλέπουν τα τελευταία χρόνια (η Ελλάδα από το 2009, άλλες ακόμη περισσότερο, οι πιο πολλές όμως λιγότερο) κάθε χρόνο τις επιδόσεις των μαθητών τους να πέφτουν.
Κάτι βεβαίως που είναι απολύτως λογικό: Η Παιδεία απαιτεί επενδύσεις σε υλικές υποδομές και (κυρίως) σε έμψυχο δυναμικό. Σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι επενδύσεις στη δημόσια Παιδεία μειώνονται κάθε χρόνο και περισσότερο. Το ότι η πτώση ξεκίνησε για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες λίγα χρόνια μετά την έναρξη των νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων που οδήγησαν σε ένα σταθερά υποχρηματοδοτούμενο δημόσιο σύστημα βασικής εκπαίδευσης, όχι απλώς δεν είναι τυχαίο, αλλά δείχνει ξεκάθαρα “τις πταίει”.
Η Ελλάδα… χειρότερα
Βεβαίως η Ελλάδα πάει χειρότερα και πέφτει ταχύτερα από τον μέσο όρο. Κι αυτό διότι η Ελλάδα δεν κάνει απλώς νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, όπως το σύνολο των χωρών της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, αλλά της επιβλήθηκε ένα ταχύρρυθμο πρόγραμμα- “σοκ”, ώστε να περάσει ταχύτατα στην ομάδα εκείνων των χωρών που έχουν το πιο ακραία νεοφιλελεύθερο πλαίσιο. Η διάλυση της δημόσιας Παιδείας και της δημόσιας Υγείας είναι δύο από τους βασικότερους πυλώνες αυτής της μεταρρύθμισης και το να ρωτάμε υποκριτικά «μα, γιατί το ελληνικό δημόσιο σχολείο παράγει κάθε χρόνο και πιο αδύναμους μαθητές;» είναι απλώς ηλίθιο: Παράγει αυτό για το οποίο το χρηματοδοτούν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο και μάλιστα κοντά ΣΤΟΝ ΠΑΤΟ σε επίπεδο ΟΟΣΑ στις κατά κεφαλήν δαπάνες ανά μαθητή. Στον ΟΟΣΑ, όπου υπάρχουν αναπτυσσόμενες χώρες του “δευτερότριτου” κόσμου, χώρες πραγματικά φτωχές, η Ελλάδα του Μητσοτάκη είναι στον πάτο των δαπανών για την Παιδεία. Το επαναλαμβάνω γιατί πρέπει να το χωνέψετε καλά.
Φυσικά στην Ευρώπη είμαστε μακράν τελευταίοι στις κατά κεφαλήν δαπάνες για την Παιδεία, κι αυτό φαίνεται. Στην προπερασμένη δεκαετία είχαμε φτάσει μέχρι και την 35η θέση στις εξετάσεις PISA, τώρα… κοντεύουμε την 50ή! Το ελληνικό δημόσιο σχολείο, που κάποτε εθεωρείτο ένα από τα αξιοπρεπή δημόσια συστήματα, σήμερα χάνει συνεχώς έδαφος, γιατί έχει απαξιωθεί πλήρως από την πολιτική ηγεσία του τόπου, που το υποχρηματοδοτεί συστηματικά, ώστε να “τρώνε με επτά μασέλες” τα ιδιωτικά συμφέροντα στον χώρο της Παιδείας. Ό,τι ακριβώς συμβαίνει και με την Υγεία.
Οι φετινές επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών είναι οι χειρότερες από τότε που ξεκίνησαν οι σχετικές εξετάσεις PISA! Κάτι που είναι πραγματικά εντυπωσιακό, αφού δείχνει ότι η ελληνική Παιδεία κατρακυλά – και η κατρακύλα μιας χώρας ξεκινά από την κατρακύλα του συστήματος εκπαίδευσης.
Το ότι, ας πούμε, έχουν καλύτερες επιδόσεις στις εξετάσεις PISA οι Τούρκοι και οι Βιετναμέζοι μαθητές, που προέρχονται από χώρες πολύ φτωχότερες σε πραγματικούς όρους, αλλά που δίνουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό του προϋπολογισμού τους στη βασική Παιδεία απ’ ό,τι η χώρα μας δείχνει ξεκάθαρα τι ακριβώς συμβαίνει στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή.
Φταίνε οι “μεταρρυθμίσεις”
Αξίζει να σημειωθεί ότι ΓΕΝΙΚΑ ο μέσος όρος των αξιολογήσεων στο σύνολο των χωρών του ΟΟΣΑ πέφτει κάθε χρόνο. Οι μέσοι όροι δέκα χρόνια πριν ήταν πολύ υψηλότεροι απ’ ό,τι σήμερα. Και αυτό παρότι αρκετές χώρες του ΟΟΣΑ είναι αναπτυσσόμενες, άρα βελτιώνουν τη θέση τους και ορισμένες μάλιστα με γρήγορους ρυθμούς. Αλλά οι περισσότερες “προοδευμένες” χώρες πέφτουν. Με σταθερό ρυθμό. Εδώ πέφτει η επίδοση των Φιλανδών μαθητών κάθε χρόνο. Και η Φιλανδία έχει το κορυφαίο εκπαιδευτικό σύστημα στη βασική εκπαίδευση. Αλλά και αυτοί πέφτουν. Όχι όπως εμείς, αλλά πέφτουν.
Και άρα ο μέσος όρος κάθε χρόνο πέφτει. Δηλαδή, κάθε χρόνο οι μαθητές της βασικής εκπαίδευσης γίνονται λιγότερο ικανοί. Γιατί σε όλο τον προοδευμένο κόσμο μειώνονται οι δαπάνες για τη βασική παιδεία, ώστε να λυμαίνονται τον χώρο τα ιδιωτικά συμφέροντα. Τα οποία προσφέρουν υψηλού επιπέδου εκπαίδευση για τους ολίγους και εκλεκτούς, που μπορούν να πληρώσουν τα “αλμυρά” δίδακτρα. Η αποθέωση της ταξικής εκπαίδευσης είναι οι ΗΠΑ, όπου υπάρχουν κυριολεκτικά δύο διαφορετικοί και εκ διαμέτρου αντίθετοι “κόσμοι” στη βασική εκπαίδευση: τα πανάκριβα ιδιωτικά σχολεία, όπου φοιτούν οι γόνοι του 1% και των wannabe 1%, δηλαδή του επόμενου 8-10% των πλουσιότερων, και το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο είναι απαξιωμένο, τραγικά υποχρηματοδοτούμενο, εξαιρετικά χαμηλής στάθμης, και στο οποίο φοιτούν όλοι οι υπόλοιποι. Προς τα εκεί πάμε κι εμείς και μάλιστα στην Ελλάδα… με ταχύτερους ρυθμούς από την υπόλοιπη Ευρώπη.
Μεταρρυθμίσεις αλλά… ποιες;
Φυσικά ο ΟΟΣΑ, ως ο νεοφιλελεύθερος οικονομικός οργανισμός που είναι, προτείνει… νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στο σχολικό σύστημα, για να… διορθώσει τη ζημιά που έχουν κάνει… οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις!
Ο παραλογισμός νομίζω είναι απολύτως προφανής και δε χρειάζεται να λαμβάνουμε στα σοβαρά τις παραινέσεις του ΟΟΣΑ – ο Andreas Schleicher, διευθυντής Εκπαίδευσης και Δεξιοτήτων του Οργανισμού, ο οποίος ηγείται του Προγράμματος Διεθνούς Αξιολόγησης Μαθητών (PISA), έγραψε ένα άρθρο στο (ακραία νεοφιλελεύθερο) capital.gr, όπου αναφέρει ελάχιστα για τη μείωση των πόρων που διατίθενται στο σύστημα, αλλά πολλά για αυτονομίες και άλλα νεφελώδη, που υποκρύπτουν (όχι πολύ πετυχημένα) τη στάνταρ νεοφιλελεύθερη ατζέντα του οργανισμού.
Περισπούδαστες πομφόλυγες
Φράσεις όπως «απαιτούνται μεταρρυθμίσεις, ώστε η διδασκαλία και η μάθηση να καινοτομούν και να παραμένουν σε διαρκή σχέση με έναν κόσμο μας ο οποίος αναδιαμορφώνεται γρήγορα» λένε πάρα πολλά, δίχως ωστόσο… να λένε απολύτως τίποτε. Δε σημαίνουν κάτι, είναι απλώς πομπώδεις ανοησίες, που επιχειρούν να εξωραΐσουν μια ξεκάθαρα ταξική πολιτική, που έχει ως μοναδική αποστολή την παγίωση των ταξικών ανισοτήτων.
Η “Δύση” υποχωρεί
Η τάση γενικώς φαίνεται να είναι ότι οι χώρες της “Δύσης” υποχωρούν στο πεδίο της βασικής εκπαίδευσης. Κάτι που είναι φανερό όχι μόνο στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, αλλά κι ευρύτερα. Ας πούμε οι Απωανατολίτες, με μπροστάρηδες τους Κινέζους, αποκτούν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από την ακαδημαϊκή και επιστημονική πρωτοπορία, με άφθονες δημοσιεύσεις και υψηλότερες αξιολογήσεις από τα δυτικά ιδρύματα, που βρίσκονται σε συνεχή πορεία υποχώρησης.
Η Δύση παρακμάζει σε όλα τα επίπεδα και αυτή η παρακμή ξεκινά από τη σαπίλα μιας κοινωνίας αυστηρά ταξικής, όπου το μεγαλύτερο μέρος του δυναμικού μιας χώρας παραμένει αναξιοποίητο, γιατί πρέπει να προωθηθούν οι “άριστοι”, δηλαδή… αυτοί που έχουν λεφτά.
Κοινωνίες όπως η κινέζικη, όπου η αξιοκρατία είναι βαθύτατα θεμελιωμένη κι ας έχουν καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα, ξεπερνούν τη Δύση σε όλα τα επίπεδα και ακολουθούν κι άλλοι.
Γ.Ψ.
