Παρατηρητήριο τιμών ελαιολάδου (5/4/2024)

Αγαπητοί μου αναγνώστες και αναγνώστριες,

η είδηση της (μεταπασχαλινής για τους Καθολικούς) εβδομάδας παραμένει η ίδια όπως και την προηγούμενη Παρατηρητήριο τιμών ελαιολάδου (29/3/2024), δηλαδή: συνεχίζεται η πτώση των τιμών, μάλλον ονομαστική παρά πραγματική, υπό την έννοια ότι οι συναλλαγές (“οι δουλειές”) είναι σε υποτονικούς ρυθμούς πολύ μικρών ποσοτήτων.

Τα ερωτήματα από αυτή την υποχώρηση είναι προφανή: ποια είναι τα αίτια, άρα πόσο θα διαρκέσει η πτώση, που θα σταματήσει;

Στο σημείο αυτό ας θυμηθούμε ότι από τις τρεις χώρες η Ισπανία είναι αυτή που έδωσε το σύνθημα της υποχώρησης, η Ιταλία συνεχίζει να διατηρεί τα “οχυρά” άνω των 9€/κιλό για τα καλά (όχι τα “σούπερ”) έξτρα της, ενώ η Ελλάδα ελάχιστα επηρεάζει και αναγκαστικά ακολουθεί.

Ήδη όπως φαίνεται και από το σημερινό διάγραμμά (πηγή INFAOLIVA) το “στήριγμα” που υπήρχε στα επίπεδα των τιμών Νοεμβρίου 2023 (βλ. αντίστοιχο διάγραμμα από το Παρατηρητήριο της προηγούμενης εβδομάδας), έχει υποχωρήσει σχηματίζοντας ένα τρίγωνο με κορυφή τα maximum που είδαμε τα μέσα Ιανουαρίου 2024.

Να υπογραμμίσουμε ότι τις πιο έντονες διακυμάνσεις καταγράφει ο βιομηχανικός άσσος, δηλαδή η βασική πηγή του ραφινέ και του ευρείας κατανάλωσης “ελαιολάδου” (του “κλασικού” για την Ελλάδα).

Είδαμε λοιπόν τις μεταβολές, όμως τα βασικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.

Γιατί και μέχρι πού;

Το γιατί πέφτουν οι τιμές, μάλλον έχει απαντηθεί ικανοποιητικά και πειστικά. Πρόκειται για τον συνδυασμό:

1. Γιατί είχαν ανέβει υπερβολικά και απότομα.Να θυμηθούμε πως μετά τους περσινούς καύσωνες του Μαΐου 2023 οι (ονομαστικές) τιμές έκαναν ένα ξέφρενο ανοδικό ράλλυ χωρίς σχεδόν συναλλαγές.
2. Γιατί είχαν φτάσει σε επίπεδα που οι καταναλωτές είχαν αρχίσει να μην αποδέχονται διακινδυνεύοντας έτσι τις επενδύσεις και τους κόπους πολλών δεκαετιών. Μιλάμε φυσικά για την Ισπανία, όπου όχι μόνο η βιομηχανία αλλά και οι μεγάλες κοοπερατίβες, λειτουργούν επιχειρηματικά, σαν “μέτοχοι’ της εθνικής ελαιοκομίας.
3. Εξ άλλου ακόμη και σε αυτά τα επίπεδα των 6,0 και 7,0 ευρώ ο Ισπανός (συνεταιρισμένος) ελαιοπαραγωγός απολαμβάνει ένα σημαντικό καθαρό εισόδημα αν το κόστος του είναι έως τα 3 έως 3,5€/κιλό.
4. Καθοριστικό ρόλο και αφετηρία της πτώσης των τιμών έδωσαν οι σημαντικές βροχές [βλ. Οι πρόσφατες βροχοπτώσεις στην Ανδαλουσία] που ξεκίνησαν από τον Φεβρουάριο, συνεχίζονται ακόμη και τον Απρίλιο [βλ.Το θαύμα του καθολικού Πάσχα.] Έστω κι αν οι ταμιευτήρες δεν έχουν ακόμη γεμίσει πλήρως, ωστόσο ακούγονται νούμερα που στην αρχή φαίνονταν υπερβολικά, ακόμη και για 1.350.000 τόνους της επόμενης εσοδείας 2024/25.
5. Στις προσδοκίες της νέας εσοδείας ήρθαν να προστεθούν οι βεβαιότητες της τρέχουσας, η οποία -να μην ξεχνάμε- ξεκίνησε με εκτιμήσεις για 750 χιλ.τόνους (μιλάμε πάντα για Ισπανία), κάποια στιγμή υποχώρησε στους 650 χιλιάδες, δίνοντας μια ώθηση στις τιμές, ενώ τώρα έρχεται και επισήμως να κλείσει στους 850 χιλ.τόνους. [ βλ.Στατιστική ακτινογραφία].

Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να ανατραπούν αν δούμε πάλι τον Μάϊο να επαναλαμβάνονται οι περσινοί καταστρεπτικοί καύσωνες. Γιαυτό άλλωστε επιμένουμε να γράφουμε πως «πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά». Φαίνεται όμως πως αυτοί που αποφασίζουν -κάποιο έστω και άτυπο εθνικό συμβούλιο της Ισπανίας- κρίνουν πως οι πιθανότητες γέρνουν σαφώς προς την πλευρά της αύξησης της προσφοράς άρα της σταδιακής υποχώρησης των τιμών.

Μέχρι πού;

Σε αυτό το δεύτερο κρίσιμο ερώτημα κανείς σήμερα δεν μπορεί να δώσει κάποια σίγουρη απάντηση. Το βέβαιο είναι πως η αγορά υποχωρεί αναζητώντας ένα νέο σημείο ισορροπίας, το οποίο αργά ή γρήγορα θα το δούμε.

Τον τελευταίο μήνα στην Ισπανία τα έξτρα παρθένα έχουν υποχωρήσει κατά 14% ενώ στα παρθένα και ιδίως στα λαμπάντε η πτώση έχει φάσει το 19-20%, δηλαδή 1 έως 1,5€/κιλό.

Προφανώς κάποιοι παραγωγοί πιέζουν τα ιδιωτικά ελαιοτριβεία και τους συνεταιρισμούς τους να ρευστοποιήσουν τα αποθέματα επηρεαζόμενοι από την απραξία της αγοράς και από την άνοδο των επιτοκίων που έχουν φθάσει από το 0,5 στο 4,50%.

Η “μάχη” της κατανάλωσης με τα αποθέματα.

Η δεύτερη παράμετρος που θα κρίνει το νέο επίπεδο ισορροπίας, δηλαδή της σταθεροποίησης των τιμών, είναι η σχέση (η “μάχη”) της κατανάλωσης με τα αποθέματα. Γνωρίζουμε πως τα αποθέματα είναι σε χαμηλά επίπεδα αρνητικού ρεκόρ, για την Ισπανία, όλη την Μεσόγειο  και παγκόσμια. Ταυτόχρονα η κατανάλωση ολοένα μειώνεται. Άρα, με πόσο άδειες τις δεξαμενές και τα αποθέματα θα προλάβουμε τα φρέσκα ελαιόλαδα της εσοδείας 2024/25; Αν η κατανάλωση “ζωντανέψει” τότε θα δώσει μια ανοδική ώθηση στις τιμές. Αν αντιθέτως συνεχίσει να υποχωρεί τότε θα θα σπρώξει ακόμη πιο χαμηλά τις τιμές. Πρόκειται για τα «αχαρτογράφητα νερά», που διαρκώς επαναλαμβάνουμε, μέχρι να αποκατασταθεί η ισορροπία προσφοράς – ζήτησης σε βιώσιμα επίπεδα για όλους, από τους παραγωγούς μέχρι τους καταναλωτές.

Η Ιταλία

Η Ιταλία επιδεικνύει πολύ μεγαλύτερη ανοχή με ελάχιστες υποχωρήσεις στα επίπεδα του 9,0-9,5 ευρώ τα συνήθη καλά εξαιρετικά παρθένα και του 6,70-6,90 ευρώ τα βιομηχανικά.

Ας μην ξεχνάμε ότι εδώ και πολύ καιρό, μονότονα επισημαίνουμε κάθε εβδομάδα στα Παρατηρητήρια Τιμών ότι τόσο οι πωλητές (τα μεγάλα ελαιοτριβεία), όσο και αγοραστές (εμπόριο και βιομηχανία) κρατούν μια στάση εξαιρετικά συντηρητική, πράγμα που έχει και την αντανάκλασή του στην Ελληνική αγορά καθώς εδώ και καιρό το ιταλικό ενδιαφέρον είναι ανύπαρκτο.

Η Ελλάδα

Διανύουμε μια χρονιά καταστρεπτική μεν από την άποψη της παραγωγής, με 130-140 χιλ.τόνους, αλλά προερχόμενη από την σπάνια ευνοϊκή συγκυρία της εμπορικής περιόδου 2023/24 (350 χιλ.τόνοι σε πρωτοφανείς υψηλές τιμές), την οποία, όπως επανειλημμένα επισημάναμε, δεν αξιοποιήσαμε πλήρως αλλά ούτε και επενδύσαμε για το μέλλον.

Έτσι, λοιπόν, στην σημερινή πρωτοφανή συγκυρία μεταβλητότητας, τι να πει κανείς όταν δεν υπάρχουν ούτε οι θεσμικές οργανωτικές (υπο)δομές για την χάραξη μιας ελαϊκής πολιτικής, αλλά ούτε και η αγορά διαθέτει τις δικές της σταθερές (συνεταιρισμοί, ιδιωτικές εταιρείες), καταλήγοντας στο 70% χύμα είτε στην λιανική (16κιλος ανώνυμος τενεκές) είτε στις εξαγωγές;

Οπότε, αγαπητοί μου αναγώστες και αναγνώστριες, η μόνη συζήτηση μπορεί να γίνει μόνο σε στενά προσωπική βάση, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης. «Κάθε λιοστάσι και καϋμός / κάθε λιοτρίβι και δάκρυ» για να παραφράσουμε το παλιό λαϊκό τραγούδι του Πάνου Γαβαλά. Αρκεί νάχουμε καλό καπετάνιο, να μας οδηγήσει μέσα από τα αχαρτογράφητα νερά στο υπήνεμο λιμάνι.

olivenews.gr