Σε φάση υποχώρησης βρίσκεται η αφρικανική σκόνη μετά το χθεσινό έντονο επεισόδιο, με τους ειδικούς να μιλούν για πλήρη αλλαγή του σκηνικού εντός μίας-δύο ημερών.
Τα social media γέμισαν με πορτοκαλί εικόνες από το απόκοσμο τοπίο που δημιούργησε η σκόνη, ενώ στα Επείγοντα των νοσοκομείων παρατηρήθηκε αύξηση της προσέλευσης ασθενών, αν και κάτι τέτοιο επισήμως δεν συνδέθηκε με το φαινόμενο.
Ωστόσο, αρκετοί είναι εκείνοι που αναρωτήθηκαν για το τι περιείχε το κύμα αφρικανικής σκόνης που σκέπασε τη χώρα από άκρη σε άκρη.
Την απάντηση δίνει η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), η οποία πέρασε δείγμα αφρικανικής σκόνης από ισχυρό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η ΕΑΓΜΕ σε ανάρτηση στο Facebook, «συνέλεξε και ανέλυσε με τη χρήση του νέου ηλεκτρονικού μικροσκοπίου σάρωσης JSM-IT500L τελευταίας τεχνολογίας, το οποίο έχει τη δυνατότητα μεγέθυνσης έως 300.000 φορές, δείγμα της αφρικανικής σκόνης που έχει καλύψει την Αττική τις τελευταίες ημέρες.
Οπτικά η σκόνη δεν ξεπερνάει τα 10μm σε μέγεθος, ενώ η χημική της σύσταση περιλαμβάνει τα στοιχεία αργιλίου (Al), πυριτίου (Si) και ασβεστίου (Ca) με ένα ελάχιστο ποσοστό σε σίδηρο (Fe) και τιτάνιο (Ti).
Η αφρικανική σκόνη είναι στην ουσία παιπάλη η οποία αιωρείται και μετακινείται λόγο τον ανέμων και του μικρού μεγέθους της».
Στις παρακάτω φωτογραφίες παρουσιάζονται τα πρώτα αποτελέσματα από την ποιοτική ανάλυση της αφρικανικής σκόνης:
Γιατί «κοκκίνισε» ο ουρανός – Τι λέει το Αστεροσκοπείο
Την εξήγηση για το κόκκινο χρώμα του ουρανού κοινοποιεί με ανάρτησή του το Αστεροσκοπείο Αθηνών, το οποίο αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Το ηλιακό φως στο ορατό του φάσμα, δηλαδή στην περιοχή που το ανθρώπινο μάτι μπορεί να αναγνωρίσει την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, εκτείνεται στην περιοχή περίπου μεταξύ 400 και 700nm. Τα μικρότερα μήκη κύματος είναι στο μπλε, ενώ τα μεγαλύτερα προς το κόκκινο χρώμα. Καθώς το ορατό φως διέρχεται μέσα από την ατμόσφαιρα της Γης, σκεδάζεται από τα ατμοσφαιρικά μόρια και τα αιωρούμενα σωματίδια. Τα ατμοσφαιρικά μόρια (που είναι πολύ μικρότερα από τα μήκη κύματος του ορατού φωτός), σκεδάζουν την ακτινοβολία αντιστρόφως ανάλογα με το μήκος κύματος (μάλιστα την τέταρτη δύναμή του!). Αυτό σημαίνει πως το μπλε φως σκεδάζεται πολύ πιο έντονα, ενώ το κόκκινο πολύ λιγότερο. Το φαινόμενο μελετήθηκε τον 19ο αιώνα από τον λόρδο Rayleigh και ονομάζεται προς τιμή του «σκέδαση Rayleigh».
Η σκέδαση Rayleigh είναι υπεύθυνη τόσο για το μπλε φως του ουρανού όσο και για το κόκκινο φως που παρατηρούμε στην ανατολή και δύση του ηλίου. Το μπλε φως προέρχεται από την έντονη σκέδαση των μικρών μηκών κύματος (στην πραγματικότητα περισσότερο σκεδάζεται το μωβ, ωστόσο αυτό δεν είναι ορατό στο ανθρώπινο μάτι). Κατά την ανατολή ή τη δύση του ηλίου, ο ηλιακός δίσκος βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα και η ακτινοβολία έχει να διανύσει μεγαλύτερη διαδρομή στην ατμόσφαιρα μέχρι να φτάσει στον παρατηρητή του ξημερώματος ή του ηλιοβασιλέματος αντίστοιχα. Ως αποτέλεσμα της μεγαλύτερης οπτικής διαδρομής, το μπλε φως σκεδάζεται πιο αποτελεσματικά και απομένει μόνο το κίτρινο και το κόκκινο χρώμα.
Επιπλέον της σκέδασης Rayleigh, η ατμόσφαιρα φωτίζεται και λόγω της σκέδασης Mie που προκύπτει από τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμόσφαιρας. Συγκεκριμένα, το κόκκινο που απομένει από τη σκέδαση Rayleigh σε ένα ηλιοβασίλεμα, σκεδάζεται περισσότερο όταν έχουμε αρκετά αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα. Για το λόγο αυτό παρατηρούμε εντυπωσιακά ηλιοβασιλέματα με έντονο κόκκινο φωτισμό του ουράνιου θόλου όταν έχουμε έκρηξη ενός ηφαιστείου, ή μεταφορά ερημικής σκόνης στην ατμόσφαιρα».
