Πτώση παρουσιάζει η παραγωγή αιγοπρόβειου κρέατος στην ΕΕ

Πτωτική πορεία καταγράφει η παραγωγή αιγοπρόβειου κρέατος στην ΕΕ στο διάστημα της τελευταίας πενταετίας. Όπως προκύπτει από τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η ακαθάριστη παραγωγή του προϊόντος στην ΕΕ, εκφραζόμενη σε ισοδύναμο βάρους σφαγίων, αναμένεται το 2024 να περιοριστεί σε 612 χιλ. τόνους, παρουσιάζοντας μείωση σε σχέση με τo 2023 (-1,3%) και ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας (-3,3%).

Πέραν, όμως, των προβλέψεων, μειωμένη ήταν η καθαρή παραγωγή το 2023 (-1,7%) προερχόμενη κυρίως από την πτώση του αριθμού των αιγοπροβάτων που οδηγήθηκαν στη σφαγή, ιδιαίτερα σε ορισμένες παραγωγικές χώρες (Ισπανία, Γαλλία), αλλά και ως συνέπεια του περιορισμού της κατανάλωσης εξαιτίας της ανόδου των τιμών. Οι εξελίξεις αυτές συνέβαλαν στη μείωση της αυτάρκειας του προϊόντος στην ΕΕ, που αναμένεται το 2024 να περιοριστεί σε 87,8%, επίδοση αισθητά μικρότερη από την αντίστοιχη των προηγούμενων ετών.

Σύμφωνα, πάντως, με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (10/4/2024), η παραγωγή σφαγίων πρόβειου κρέατος, σε απόλυτο μέγεθος, εξαιρουμένων των ζώντων ζώων, περιορίστηκε το 2023 σε 485,6 χιλ. τόνους (-6,9%), κυρίως εξαιτίας της ιδιαίτερα έντονης μείωσής της στις κυριότερες παραγωγικές χώρες (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία, Ρουμανία).

Μεγαλύτερη, εξάλλου, ήταν η πτώση στα σφάγια αίγειου κρέατος, η παραγωγή των οποίων περιορίστηκε το 2023 σε 53,6 χιλ. τόνους (-8,1%), με σημαντική μείωση στην Ελλάδα και με πτώση μεγαλύτερη του μέσου όρου σε αρκετές χώρες (Βουλγαρία, Πορτογαλία, Κύπρος, Ισπανία).

Στο εξωτερικό εμπόριο του προϊόντος, η ΕΕ παραμένει έντονα ελλειμματική. Οι εισαγωγές σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος στην ΕΕ ανήλθαν το 2023 σε 143 χιλ. τόνους, αξίας 1,19 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας άνοδο σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος ως προς τον όγκο (+2,5%), αλλά με πτώση της αξίας, μια και η μέση τιμή εισαγωγής περιορίστηκε το 2023 σε 8,3 ευρώ/κιλό (-7,8%).

Το Ην. Βασίλειο αποτέλεσε τον κυριότερο προμηθευτή, καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του όγκου που ανήλθε το 2023 σε 81 χιλ. τόνους (+8%). Οι εισαγωγές από τη Νέα Ζηλανδία κυμάνθηκαν σχεδόν στο ίδιο επίπεδο με το προηγούμενο έτος (53 χιλ. τόνοι), αλλά με μειωμένη μέση τιμή εισαγωγής, που περιορίστηκε το 2023 σε 9,8 ευρώ/κιλό (-12%). Αντίθετα, οι εξαγωγές σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος της ΕΕ προς τρίτες χώρες περιορίστηκαν το 2023 σε 31 χιλ. τόνους, αξίας 201 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας σημαντική μείωση ως προς τον όγκο και την αξία (-14% και -18% αντίστοιχα).

Η πτώση αυτή αποδίδεται κυρίως στην έντονη μείωση του όγκου εξαγωγών προς τις χώρες της Μέσης Ανατολής (Κουβέιτ, Ομάν, Κατάρ, Ην. Αραβικά Εμιράτα, Ισραήλ), ενώ εξαίρεση αποτέλεσαν οι εξαγωγές προς το Ην. Βασίλειο που αυξήθηκαν το 2023 σε 11,7 χιλ. τόνους (+8,7%). Μειωμένη, εξάλλου, ήταν η μέση τιμή εξαγωγής, η οποία περιορίστηκε σε 6,5 ευρώ/κιλό (-5%).

Παραγωγή και κατανάλωση αιγοπρόβειου κρέατος στην ΕΕ
(2019-2024, σε χιλ. τόνους)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EU agricultural outlook, 7/12/2023), (*) Πρόβλεψη

Παραγωγή σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος στην ΕΕ
(2022-2023, σε χιλ. τόνους)

Πηγή: European Commission, Market Situation for Sheep & Goat meats, 10/4/2024

Σημαντική η μείωση της παραγωγής στην Ελλάδα

Η εγχώρια παραγωγή σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος περιορίστηκε το 2023 σε 62 χιλ. τόνους, παρουσιάζοντας σημαντική μείωση ως προς το 2022 (-7,7%) και ακόμα μεγαλύτερη σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας (-10%). Σημειώνεται ειδικότερα η εντονότερη μείωση της παραγωγής στα σφάγια πρόβειου κρέατος (-8,3%) σε σχέση με την αντίστοιχη στα σφάγια του αίγειου κρέατος (-5,9%).

Η πτώση αυτή προήλθε από τη μείωση των ζώων που οδηγήθηκαν στη σφαγή, ιδιαίτερα των προβάτων, ο αριθμός των οποίων περιορίστηκε το 2023 (-5,4%), ενώ κάπως μικρότερη ήταν η μείωση στον αριθμό των αιγών (-4,2%).

Η μείωση της εγχώριας παραγωγής συνέβαλε στη σημαντική άνοδο των εισαγωγών, ο όγκος των οποίων ανήλθε το 2023 σε 6.946 τόνους, παρουσιάζοντας έντονη αύξηση ως προς το 2022 (+30%), σε συνέχεια της προηγούμενης (+43%). Αντίθετα, οι εξαγωγές σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος περιορίστηκαν το 2023 σε 6.311 τόνους, σημειώνοντας ιδιαίτερα έντονη μείωση (-33%).

Η εξέλιξη αυτή επέδρασε στο εμπορικό ισοζύγιο του τομέα, το οποίο το 2023 κατέστη αρνητικό ως προς τον όγκο, σε αντίθεση με τη θετική επίδοσή του στη διάρκεια των προηγούμενων ετών. Μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών, τα νωπά σφάγια προβάτων (ολόκληρα και μισά) κάλυψαν το μεγαλύτερο μέρος του όγκου, που περιορίστηκε το 2023 σε 3.631 τόνους (-36%), με κυριότερο προορισμό την Ιταλία.

Ωστόσο, ιδιαίτερα χαμηλές ήταν οι τιμές των εισαγόμενων προϊόντων στην κατηγορία αυτή, με κύριο προμηθευτή τη Ρουμανία (70% του όγκου το 2023) και μέση τιμή εισαγωγής (3,7 ευρώ/κιλό), υπολειπόμενη κατά 57% της ελληνικής εξαγωγικής τιμής.

Από την άλλη πλευρά, στις εισαγωγές κυριαρχούν τα κατεψυγμένα σφάγια και ιδιαίτερα τα τεμαχισμένα προϊόντα προβάτων (με και χωρίς κόκαλο), με κυριότερο προμηθευτή τη Νέα Ζηλανδία (85% του όγκου της κατηγορίας το 2023) και με αισθητά μειωμένες τιμές εισαγωγής σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Πέραν, όμως, του έντονου ανταγωνισμού που υφίσταται ο τομέας στο επίπεδο των εμπορικών τιμών, οι εγχώριες τιμές στα σφάγια, αν και αυξήθηκαν σε ετήσια βάση, εξακολουθούν να παραμένουν χαμηλές και μικρότερες του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η εγχώρια μηνιαία τιμή σφαγίων στα ελαφριά αρνιά, η οποία, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ανήλθε στο τέλος Μαρτίου του 2024 σε 723 ευρώ/100 κιλά, παρουσιάζοντας αύξηση σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023 (+7%), που ήταν μικρότερη του μέσου όρου στην ΕΕ (+12%) και πολύ πιο μικρή σε σχέση με την αντίστοιχη στην Ισπανία (+18,5%).

Ωστόσο, οι τιμές του προϊόντος στην εγχώρια λιανική αγορά, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ένωσης Κρεοπωλών Αττικής*, αναμένεται την περίοδο των εορτών του Πάσχα να κυμανθούν σε επίπεδο υπερδιπλάσιο της αναφερόμενης μηνιαίας τιμής, ζήτημα που αναδεικνύει ακόμα μία περίπτωση αδυναμίας αντιμετώπισης (και ελέγχου) της ανισορροπίας στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων της χώρας σε βάρος των παραγωγών και των καταναλωτών.

Είναι, πάντως, προφανές ότι ο τομέας του αιγοπρόβειου κρέατος στην Ελλάδα διέρχεται διαρκή και εντεινόμενη κρίση στο διάστημα των τελευταίων ετών. Η πτώση της παραγωγής, η έντονη άνοδος των εισαγωγών, η όξυνση του ανταγωνισμού από φθηνά εισαγόμενα προϊόντα, αλλά και οι χαμηλές τιμές στα σφάγια, συνθέτουν μια εξαιρετικά δυσμενή κατάσταση, με ισχυρό αρνητικό αντίκτυπο στο εισόδημα των κτηνοτρόφων.

Εντούτοις, στοχευμένες παρεμβάσεις και μέτρα από την πλευρά του αρμόδιου δημόσιου φορέα, με σκοπό την αντιμετώπιση της κρίσης αυτής, δεν φαίνεται, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, να έχουν κατατεθεί.

Αξία και όγκος εισαγωγών σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος στην ΕΕ
(2022-2023, σε χιλ. τόνους)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 18/3/2024, HS Code: 0204)

Παραγωγή και κατανάλωση αιγοπρόβειου κρέατος στην Ελλάδα
(2019-2023, σε τόνους)

Πηγές: Eurostat (Slaughtering, 2/4/2024), Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 18/3/2024, HS Code: 0204)

Εμπορικό ισοζύγιο σφαγίων αιγοπρόβειου κρέατος Ελλάδος (2022-2023)

Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Access2Markets, 18/3/2024, HS Codes: 020410, 02045011, 0204/42-43, 02045051)

*βλ. συνέντευξη 22/4/2024 στο newsbomb.gr.