Μάνα – Ελιά, ένα αγέρωχο ελαιόδεντρο ύψους 14 μέτρων και με περίμετρο κορμού που ανέρχεται γύρω στα 9 μέτρα, στέκει για εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή της Καλαμάτας, θυμίζοντας τη στενή σχέση της πόλης με την ελιά.
Είναι δέντρο αντιπροσωπευτικό της ποικιλίας «Αετονυχολιά Καλαμών», λόγω των μεγάλων φύλλων και του μεγάλου ωοειδή επιμήκη καρπού, ο οποίος θυμίζει αμύγδαλο ή ρώγα σταφυλιού, δηλαδή «αετονύχι».
Η εκτιμώμενη ηλικία του αειθαλούς δένδρου είναι 800 ετών, ωστόσο η έρευνα του Δρ. δασολόγου Παν. Μπαζίγου, Γεν. Δ/ντή Περιφερείας Πελοποννήσου, που βασίσθηκε στο δείγμα δύο τρυπανιδίων, τα οποία πήρε κατά την αυτοψία που διενήργησε στις 23 Αυγούστου 2001, έδωσε την απίστευτη ηλικία των 1733 χρόνων κατά προσέγγιση. Δηλαδή εν ολίγοις το δένδρο θα πρέπει να φυτεύτηκε περί τον 4ο αι. μ.Χ.!
Άξιο θαυμασμού όμως είναι και το γεγονός ότι η υπεραιωνόβια ελιά είναι αρκετά θαλερή, αυξάνεται με ικανοποιητική υγεία και όπως αναφέρει σε άρθρο του ο κ. Μπαζίγος “αν δεν υπάρχουν βίαιες ενέργειες ή εμπόδια στην ανάπτυξή της μπορεί να ζει για πολλούς αιώνες ακόμα και θεωρητικά να παραμένει αθάνατη”.
“Διατηρητέο μνημείο της φύσης” κηρύχθηκε με την υπ. αρ. 200995/7950/1979 απόφαση του Υπουργείου Γεωργίας.
Μύθοι και αναφορές υποστηρίζουν πως η ιστορία της Μάνας – Ελιάς ξεκινά κατά την περίοδο της Επανάστασης, γύρω στο 1826. Τότε, πραγματοποιήθηκαν καταστροφές και λεηλασίες χωριών στην Πελοπόννησο, καθώς και καταστροφές της αγροτικής παραγωγής, κάψιμο μεγάλων εκτάσεων καλλιεργειών, ξερίζωμα των οπωροφόρων δέντρων και των περισσότερων ελαιόδεντρων. Μόνο αυτή η ελιά κατάφερε να μείνει ανέγγιχτη. Όλοι τότε ξεκίνησαν να παίρνουν δικά της κλαδιά και να φυτεύουν εκ νέου ελιές στην περιοχή. Έτσι θεωρείται ότι όλες οι ελιές στην ευρύτερη περιοχή της Καλαμάτας κατάγονται από αυτήν.
Το συγκεκριμένο ελαιόδενδρο βρίσκεται σε οικόπεδο του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (πρώην οικόπεδο του Κέντρου Γεωργικής Εκπαίδευσης -ΚΕΓΕ- Καλαμάτας) , επί της οδού Λακωνικής 85.
