Η 15η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ ως «Παγκόσμια Ημέρα Αγρότισσας», με σκοπό να υπενθυμίζει τη συμβολή της γυναίκας στην αγροτική παραγωγή, στην αγροτική οικονομία και στην αγροτική κοινωνία, και να αναδεικνύει τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.
Κάθε χρόνο, με αφορμή την ημέρα αυτή, εδώ και 11 χρόνια, πολλά γράφονται και ακούγονται, ποικίλες επετειακές εγκωμιαστικές αναφορές γίνονται στον πολυσχιδή, απαιτητικό και αναμφισβήτητα αναντικατάστατο ρόλο της γυναίκας της υπαίθρου, η ζωή της οποίας είναι συνυφασμένη με τον πρωτογενή τομέα, από την καλλιέργεια της γης και την κτηνοτροφική μονάδα, μέχρι τη συγκομιδή, τη μεταποίηση, την οργάνωση γυναικείων συνεταιρισμών και τη συμμετοχή της σε συλλογικά σχήματα.
Ωστόσο, η γενναιόδωρη φραστική αναγνώριση αυτού του ρόλου και της μοναδικής συνεισφοράς της στη βιωσιμότητα, στην ανάπτυξη και στη συνοχή των τοπικών κοινωνιών και στη διατήρηση του αγροτικού τομέα, δεν αναιρεί το γεγονός ότι μια σειρά από αναγκαίες προϋποθέσεις, ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της πολυπλοκότητας του ρόλου της, παραμένουν ζητούμενα. Και, είναι κοινή ομολογία, ότι παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί σε επίπεδο νομοθετικών παρεμβάσεων, κινήτρων, οικονομικών ενισχύσεων κ.λπ., η ισοτιμία, η αναγκαία αναβάθμιση της θέσης της αγρότισσας σε όλους τους τομείς που συνδέονται με την αγροτική παραγωγή, με τη διοίκηση των συλλογικών σχημάτων, η δυνατότητα πρόσβασης στην εκπαίδευση, η ανάπτυξη των απαραίτητων κοινωνικών υποδομών είναι ζητήματα που –στον έναν ή στον άλλο βαθμό– παραμένουν συνθήκες ανεκπλήρωτες στην πράξη.
Γυναίκες, περισσότερο από το 1/3 του αγροτικού πληθυσμού σε ΕΕ
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην Ευρώπη οι γυναίκες που απασχολούνται στον αγροτικό τομέα αντιστοιχούν στο 35,1%, δηλαδή περισσότερο από το 1/3 του ενεργού πληθυσμού της ΕΕ. Οι γυναίκες συνιστούν περισσότερο από το 40% του αγροτικού πληθυσμού σε πέντε κράτη-μέλη και συγκεκριμένα, το 45% στην Αυστρία, το 43% στη Ρουμανία, και το 41% σε Πολωνία, Ελλάδα (στο σύνολο του 11% συνολικού αγροτικού πληθυσμού της χώρας) και Σλοβενία. Όμως, στον αντίποδα των ποσοστών συμμετοχής τους στην αγροτική απασχόληση, με ελάχιστες εξαιρέσεις κρατών-μελών, οι γυναίκες σε πολύ λίγες περιπτώσεις είναι ιδιοκτήτριες μονάδων αγροτικής παραγωγής. Σε επίπεδο κρατών-μελών 28, λιγότερο από το 1/3 –27,9% κατά μέσο όρο–των ιδιοκτητών αγροτικών μονάδων είναι γυναίκες. Στη Φινλανδία, στη Μάλτα, στη Γερμανία, στη Δανία και στην Ολλανδία το ποσοστό αυτό δεν ξεπερνά το 10%, ενώ φωτεινές εξαιρέσεις αποτελούν η χώρες με υψηλά ποσοστά, όπως η Λιθουανία με 47,1% και η Λετονία με 45,2%.
Σε σημαντικό βαθμό, μάλιστα, διατηρούν τον ρόλο του συμβοηθούντος μέλους της οικογένειας και μάλιστα χωρίς άμεση αμοιβή και συνεπώς χωρίς δικαιώματα παροχών κοινωνικής πρόνοιας. Εξ ου, και η επιτροπή γυναικών της κορυφαίας αγροτικής οργάνωσης της Ευρώπης, Copa, εξέδωσε πρόσφατα ένα σύνολο από άξονες για μια στρατηγική που κρίνεται αναγκαία για την κοινωνική προστασία των συμβοηθουσών συζύγων στις αγροτικές περιοχές.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 50% των παραγόμενων τροφίμων καλλιεργούνται από γυναίκες, ποσοστό το οποίο στην Αφρική ανεβαίνει μέχρι και το 90% και στην Ασία στο 60% (πηγή: FAO).
