Τα μελανά σημεία της διαπραγμάτευσης για την Ελλάδα και ο ορατός κίνδυνος μετάθεσης της νέας ΚΑΠ

Οργή Χόγκαν στο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας – Όλο το παρασκήνιο
✱ Τα μελανά σημεία της διαπραγμάτευσης για την Ελλάδα
✱ Στο τραπέζι τρία σενάρια για την εξωτερική σύγκλιση με τη βούλα της Συνόδου Κορυφής

Με την αδυναμία των κρατών-μελών της ΕΕ να προσέλθουν ενωτικά στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για το μέλλον της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής κλείνει σε λίγες ημέρες τη θητεία της η ρουμανική προεδρία. Οι παρασκηνιακές συζητήσεις, η σύγκρουση συμφερόντων και η απομάκρυνση από τη βασική ιδέα της κοινής σύμπλευσης όχι μόνο αναδεικνύουν τις μεγάλες διαφορές που χωρίζουν τα κράτη-μέλη, αλλά διαμορφώνουν τις συνθήκες για να μην εφαρμοστεί η νέα ΚΑΠ στην ώρα της.

Φανερά ενοχλημένος εξάλλου εμφανίστηκε στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας και Αλιείας την περασμένη Τρίτη στο Λουξεμβούργο ο αρμόδιος επίτροπος, Φιλ Χόγκαν, ο οποίος άσκησε σκληρή κριτική στις εθνικές αντιπροσωπείες για τη στάση τους ειδικά στα θέματα περιβάλλοντος, ενώ ζήτησε να κλείσει το θέμα έως το τέλος του έτους υπό τη φιλανδική προεδρία.

Με δεδομένο, λοιπόν, ότι δεν επετεύχθη αυτή η πολυπόθητη «μερική γενική προσέγγιση», μία σειρά ζητημάτων, κρίσιμα και για το μέλλον της ελληνικής γεωργίας, παραμένουν ανοιχτά. Η κατάσταση αποτυπώνεται στην έκθεση προόδου που συνέταξε η ρουμανική προεδρία για το διαπραγματευτικό πλαίσιο του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (ΠΔΠ) 2021-2027, και τέθηκε χθες προς ενημέρωση κατά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, αφού είχε συζητηθεί νωρίτερα στο συμβούλιο υπουργών Γεωργίας.

Χόγκαν μαινόμενος

Ένα είναι βέβαιο, ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είναι διατεθειμένη να κάνει βήμα πίσω όσον αφορά τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η Ένωση για την εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων και την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

Γι’ αυτό, όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση προόδου, τα προγράμματα και τα μέσα του ΠΔΠ θα πρέπει να συνεισφέρουν στην ενσωμάτωση κλιματικών δράσεων και στην επίτευξη της συνολικής επιδίωξης να στηρίζει κλιματικούς στόχους -τουλάχιστον το 25%- των δαπανών του προϋπολογισμού της Ένωσης. «Κατά κανόνα, όλες οι δαπάνες της ΕΕ πρέπει να είναι συνεκτικές με τους στόχους της Συμφωνίας των Παρισίων», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Παρά τις δεσμεύσεις της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ δεν αντικατοπτρίζουν και τις πραγματικές επιθυμίες πολλών κρατών-μελών. Η στάση τους απέναντι στη «νέα πράσινη αρχιτεκτονική» της ΚΑΠ προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Φιλ Χόγκαν κατά τη διάρκεια του συμβουλίου των υπουργών Γεωργίας. Ο Ευρωπαίος επίτροπος κατέστησε σαφές ότι η πρόταση της Κομισιόν είναι αδιαπραγμάτευτη και θα αντιταχθεί στην όποια προσπάθεια υποβίβασης των περιβαλλοντικών της στόχων.

Μάλιστα, τόνισε πως οι φιλοδοξίες της Επιτροπής συνάδουν με τα αιτήματα της ίδιας της κοινωνίας, η οποία επιβράβευσε τους Πράσινους κατά τις πρόσφατες εκλογές με την ενδυνάμωσή τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο Φιλ Χόγκαν, όμως, έγινε ακόμη πιο συγκεκριμένος, επικρίνοντας εκείνα τα κράτη-μέλη που επιμένουν να στηρίζουν την προαιρετική εφαρμογή των νέων οικολογικών καθεστώτων στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα. «Είναι σαν να μην πιστεύετε στην ανάγκη να βελτιώσουμε την περιβαλλοντική εργαλειοθήκη», είπε χαρακτηριστικά.

Από την άλλη, ορισμένα κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία, η Ολλανδία, η Ιρλανδία και η Δανία εμφανίζονται να μη θέλουν να διαπραγματευτούν επί των σχεδίων νόμων, εάν δεν γνωρίζουν εκ των προτέρων τον προϋπολογισμό που θα πρέπει να διαχειριστούν ενόψει της νέας ΚΑΠ. Και το θέμα γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο με δεδομένο ότι το brexit παραμένει ακόμη ανοιχτό.

Ελληνικές θέσεις

Στο συμβούλιο της Τρίτης, την Ελλάδα εκπροσώπησε για άλλη μία φορά ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Χ. Κασίμης, αφού δεν παρευρέθηκε ο αρμόδιος υπουργός. Αν και ο κ. Κασίμης χαιρέτησε τη διατήρηση του κατωφλίου των 2.000 ευρώ στη δημοσιονομική πειθαρχία, εξέφρασε επιφύλαξη αναφορικά με τη συμμόρφωση των κρατών-μελών με το νέο μοντέλο επίδοσης και τις πιθανές δημοσιονομικές επιπτώσεις, όπως μειώσεις ή αναστολές πληρωμών και σχέδια δράσης, αλλά και προϋποθέσεις του ενιαίου ελέγχου, εν αναμονή οριστικοποίησης του πλαισίου επιδόσεων.

Προβληματισμό εξέφρασε και για τη διαχείριση των μικροκαλλιεργητών, καθώς οι προτάσεις αναδιατύπωσης της προεδρίας δεν φαίνεται να συνεισφέρουν στον στόχο της απλούστευσης και επέμεινε στην εξαίρεσή τους από τους ελέγχους της αιρεσιμότητας.

Συμφώνησε με τον συνυπολογισμό των αγροπεριβαλλοντικών δράσεων των μελών των Οργανώσεων Παραγωγών, στην επίτευξη του στόχου του 15% των δαπανών των επιχειρησιακών προγραμμάτων για περιβαλλοντικές δράσεις, αν και υπογράμμισε τη θέση της Ελλάδας για διατήρηση του τρέχοντος ποσοστού 10%. Επιπλέον, συμφώνησε με την προσθήκη πρόβλεψης για την εφαρμογή διαθρωτικών δράσεων στον τομέα του ελαιολάδου.

Σε σχέση με την αγροτική ανάπτυξη, στήριξε την αρχική θέση της Επιτροπής, για ποσοστό έντασης ενίσχυσης στις παραγωγικές επενδύσεις 75% και επανέλαβε την ελληνική θέση για συμπερίληψη των δαπανών για περιοχές με φυσικούς ή άλλους περιορισμούς, στο υποχρεωτικό ποσοστό χρηματοδότησης 30% από το ΕΓΤΑΑ για περιβαλλοντικές δράσεις.

Σημείωσε ότι πολλές από τις αλλαγές που προτείνονται στον κανονισμό για τα Στρατηγικά Σχέδια είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως αυτές στον ορισμό του γνήσιου γεωργού, του μόνιμου βοσκότοπου και του επιλέξιμου εκταρίου. Επιπλέον, αξιοσημείωτη κρίνεται από την ελληνική πλευρά η προσπάθεια της προεδρίας για επίτευξη συμβιβασμού αναφορικά με το πλαίσιο επιδόσεων, προτείνοντας διετή ορόσημα και διετή εκκαθάριση επιδόσεων, σε συνδυασμό με τα αυξημένα ποσοστά αποκλίσεων που βαίνουν μειούμενα ξεκινώντας από 45%, πρόταση που θα μπορούσε να αποτελέσει καλή εναλλακτική της αρχικής θέσης της Ελλάδας για μια ενδιάμεση και μια τελική αξιολόγηση.