του Γεώργιου Ζακυνθινού,
καθηγητή Τεχνολογίας, Ασφάλειας
και Ανάπτυξης Λειτουργικών Τροφίμων
και Υγειοπροστατευτικών Προϊόντων
στη Δημόσια Υγεία, Πανεπιστήμιο
Δυτικής Αττικής
Η Παγκόσμια Έκθεση Ελαιολάδου (World Olive Oil Exhibition – WOOE) αποτελεί το πλέον αναγνωρίσιμο γεγονός στην παγκόσμια βιομηχανία όσον αφορά το συγκεκριμένο προϊόν, συγκεντρώνοντας τους κύριους παράγοντες του διεθνούς εμπορίου.
Η εκδήλωση που έλαβε χώρα το διήμερο 26-27 Φεβρουαρίου στη Μαδρίτη ήταν ένα ουσιαστικό σημείο συνάντησης μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, παρέχοντάς τους τη μοναδική ευκαιρία να ανακαλύψουν τα πιο εξαιρετικά ελαιόλαδα παγκοσμίως, να αντιμετωπίσουν προκλήσεις και να δουν τις τάσεις της αγοράς σε πολυτομεακό επίπεδο.
Σε κάθε διοργάνωσή της, η WOOE συγκεντρώνει εκπροσώπους από όλες τις ελαιοκομικές χώρες, αποτελώντας πόλο έλξης για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές ελαιολάδου από όλο τον κόσμο. Η εκδήλωση επιδιώκει να ενισχύσει τους εμπορικούς δεσμούς και να διερευνήσει νέες ευκαιρίες στην αγορά. Ως η πιο εξέχουσα έκφραση του κλάδου παγκοσμίως, ο χώρος της ενισχύει την παγκόσμια ανταλλαγή ιδεών και καινοτομιών στη βιομηχανία ελαιολάδου.
Ισπανική υπόθεση
Η Παγκόσμια Έκθεση Ελαιολάδου αποτελεί ισπανική υπόθεση, καθώς η χώρα της Ιβηρικής κατέχει θέση οδηγού στην κούρσα της παγκόσμιας αγοράς. Σύμφωνα με τους Ισπανούς διοργανωτές, η φετινή έκθεση στέφθηκε από επιτυχία, αφού κατάφερε να συγκεντρώσει το 93% της εθνικής τους παραγωγής, με συνολικά 800 ισπανικές εταιρείες να εκπροσωπούνται. Όλα αυτά, σε μια ευαίσθητη περίοδο για τον αγροτικό και τον ελαιοκομικό τομέα, αλλά με τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να εξακολουθούν να διατηρούν τις μέγιστες προσδοκίες για το μέλλον.
Θέματα συζήτησης
Εκτός από μια υψηλού επιπέδου εμπορική διαδικασία προβολής του προϊόντος, η έκθεση 2024 αποτέλεσε, επίσης, ένα φόρουμ γνώσης και συζήτησης σχετικά με τις κύριες προκλήσεις και ευκαιρίες του κλάδου της ελιάς. Στο πλαίσιο της έκθεσης, πραγματοποιήθηκαν περισσότερα από 50 συνέδρια, συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας και master tastings πάνω σε θέματα, όπως:
✱ Η κατάσταση της διεθνούς αγοράς ελαιολάδου.
✱ Η εναλλαγή των γενεών στον ελαιοκομικό τομέα.
✱ Οι προστατευτικές ιδιότητες του ελαιολάδου για την υγεία.
✱ Η άνοδος του ελαιοκομικού τουρισμού.
✱ Η αειφορία στον κλάδο της ελιάς.
✱ Η καινοτομία στην παραγωγή και την εμπορία ελαιολάδου.
Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αναδείχθηκε ως κύρια πρόκληση για τον κλάδο του ελαιολάδου, μέσα από τις εργασίες της WOOE. Ναι μεν η ελιά είναι μία από τις καλλιέργειες με τη μεγαλύτερη ικανότητα προσαρμογής, ωστόσο οι παραγωγοί πρέπει να διευκολύνουν αυτήν τη διαδικασία, βελτιώνοντας τη γνώση τους για τη συμπεριφορά των διαφορετικών ποικιλιών και την ανταπόκρισή τους σε διαφορετικές πρακτικές καλλιέργειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η διαχείριση του νερού και η άρδευση είναι βασικές πτυχές που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Επίσης, η τωρινή συγκυρία προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία ώστε να εκτιμηθεί η συμβολή του ελαιώνα στον στόχο της επίτευξης ουδετερότητας άνθρακα. Σήμερα, υπάρχουν περισσότερα από 115 εκατομμύρια στρέμματα ελαιώνων που δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Αυτό πρέπει να ποσοτικοποιηθεί, να κοινοποιηθεί και να εκτιμηθεί. Είμαι βέβαιος ότι έτσι θα ανακτήσουμε την αναπτυξιακή πορεία στην παραγωγή και την κατανάλωση.
Βιώσιμη διαχείριση
Επιπλέον, οι εισηγητές της θεματικής ενότητας «Βιώσιμη διαχείριση και ανάπτυξη της αγοράς» ανέφεραν στρατηγικές που βασίζονται:
✱ Στην επικοινωνία των εξαιρετικών ιδιοτήτων του ελαιολάδου, με τις προστατευτικές του ιδιότητες για την υγεία, οι οποίες είναι εντυπωσιακές, ιδιαίτερα στην περίπτωση των εξαιρετικών παρθένων ελαίων.
✱ Στο ότι η βιωσιμότητα έχει οριζόντιες και κάθετες δράσεις. Πέρα από το ότι υπάρχει ο βιώσιμος χαρακτήρας του ελαιώνα, αφού πρόκειται για μια καλλιέργεια που σταματά την ερημοποίηση, ο τελευταίος φιλοξενεί μεγάλη βιοποικιλότητα και συμβάλλει στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
✱ Στο ότι θα πρέπει να κυριαρχεί και η βιώσιμη συσκευασία, η οποία χαρακτηρίζεται από την κυκλική οικονομία και ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Όπως σημείωσαν κάποιοι εισηγητές, τα ελαιόλαδα φτάνουν μόλις στο 3% της παγκόσμιας κατανάλωσης φυτικών ελαίων. Πάντως, οι ίδιοι τόνισαν ότι υπάρχει περιθώριο για πρόοδο, εάν μπορέσουμε να ανακτήσουμε την αύξηση της παραγωγής.
Καινοτόμες συνεργασίες
Κατά τη διάρκεια της έκθεσης, έγινε αναφορά σε μια πρωτοβουλία συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μέσω έντεκα εταίρων από τον χώρο της έρευνας και των επιχειρήσεων, οι οποίοι ένωσαν τις δυνάμεις τους για να δώσουν λύσεις στη διαχείριση του ελαιώνα και τη γνώση της γενετικής του για την ανάπτυξη ποικιλιών ανθεκτικών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Το έργο είναι προϋπολογισμού άνω των 6,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων η πλειονότητα –περίπου 3,3 εκατ. ευρώ– προέρχεται από δημόσιους πόρους, και έχει ως αντικείμενο τη γενετική βελτίωση του ελαιώνα και την ψηφιοποίηση των σχετικών πληροφοριών. Απώτερος στόχος του προγράμματος, που ονομάζεται «PROLIVE», είναι η επιλογή ποικιλιών πιο ανθεκτικών στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και στις ασθένειες που επηρεάζουν την ελιά, οι οποίες θα βελτιώσουν την απόδοση των καλλιεργειών και θα τις καταστήσουν πιο βιώσιμες, μειώνοντας τις ανάγκες για άρδευση, λίπανση ή χρήση φυτοφαρμάκων.
Αποτίμηση
Η WOOE έκλεισε τις πόρτες της με απόλυτη επιτυχία, εδραιώθηκε ως η κύρια διεθνής έκθεση ελαιολάδου και συγκέντρωσε τους κύριους παράγοντες του κλάδου από όλο τον κόσμο. Για δύο ημέρες, ο συνεδριακός χώρος στο εκθεσιακό κέντρο IFEMA της Μαδρίτης αποτέλεσε το επίκεντρο της βιομηχανίας ελιάς και ελαιολάδου, με σχεδόν 5.000 επαγγελματίες επισκέπτες από περισσότερες από 50 χώρες και συμμετοχή 800 και πλέον εταιρειών.
Αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια ήταν η Ισπανία, η οποία, ως η κορυφαία παραγωγός ελαιολάδου στον κόσμο, είχε εξέχουσα παρουσία στο WOOE. Στην έκθεση εκπροσωπήθηκε το 95% της ισπανικής παραγωγής, με περίπτερα και γευσιγνωσίες από την Ανδαλουσία, την Καστίλλη-Λα Μάντσα, την Εξτρεμαδούρα, την Καταλονία, τη Βαλένθια, τη Μαδρίτη και τα Κανάρια Νησιά. Επιπλέον, μέσα από περίπτερο του υπουργείου Γεωργίας, Αλιείας και Τροφίμων της Ισπανίας προωθήθηκαν τα ισπανικά ελαιόλαδα, υπό την επωνυμία «Alimentos de Espana».
Συνοψίζοντας, η Παγκόσμια Έκθεση Ελαιολάδου για το 2024 έδειξε για άλλη μια φορά τη δυναμική του κλάδου της ελιάς και την αδιαμφισβήτητη ηγετική θέση της Ισπανίας σε αυτόν. Η έκθεση ήταν ένα βασικό σημείο συνάντησης για επαγγελματίες από όλο τον κόσμο, οι οποίοι μπόρεσαν να μάθουν για τις τελευταίες τάσεις της αγοράς, να δημιουργήσουν επιχειρηματικές επαφές και να ανακαλύψουν νέα προϊόντα και λύσεις.
